TK pochylał się nad par. 1 ust. 1 i 3 rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie określenia wysokości wynagrodzenia i zwrotu wydatków poniesionych przez kuratorów ustanowionych dla strony w sprawie cywilnej (Dz.U. 2018 r. poz. 536).

Skargę konstytucyjną na ten akt prawny skierował radca prawny ustanowiony kuratorem strony, której miejsce pobytu było nieznane. Sytuację tę regulują przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a wysokość wynagrodzenia dla prawników wykonujących taką pracę ustala przedmiotowe rozporządzenie. Zgodnie z zawartymi w nim wytycznymi kurator otrzymuje kwotę nieprzekraczającą 40 proc. stawek minimalnych. Możliwość jej podwyższenia leży wyłącznie w uznaniu sądu.

W sprawie, która trafiła na wokandę TK, radca prawny z racji poniesionego nakładu pracy i wartości przedmiotu sporu wniósł o przyznanie mu wynagrodzenia, jakie otrzymałby prawnik z wyboru. Sąd nie przychylił się do tych argumentów. Swoje stanowisko uzasadnił, powołując się na przepisy rozporządzenia. Radca prawny postanowił więc wnieść skargę konstytucyjną, w której zarzucił, że naruszają one m.in. zasadę równości wobec prawa, a także niezasadnie różnicują sytuacje podobnych podmiotów. Prawnik podkreślił, że chociaż jego nakład pracy był taki jak pełnomocnika reprezentującego powoda, to jego wynagrodzenie obniżono o połowę. Zasugerował także, że minister sprawiedliwości powinien ustalić stawkę wynagrodzenia kuratora na takim samym poziomie jak prawnika z wyboru. Jego zdaniem wszelkie inne decyzje w tej kwestii świadczą o dyskryminacji. Ponadto skarżący zaznaczył, że nierówności dotyczą również marginesu swobody sędziego w wyznaczaniu wynagrodzenia, który jest zbyt szeroki. Jak wynika z uzasadnienia skargi, taki stan rzeczy powoduje naruszenie ochrony praw majątkowych podmiotów działających z polecenia władzy publicznej, którym za nienależyte wykonanie obowiązków grozi odpowiedzialność dyscyplinarna.

W uzasadnieniu orzeczenia TK podkreślił, że zasady wynagradzania kuratorów wymienione w rozporządzeniu, pozostają pod ochroną prawną przewidzianą dla praw majątkowych przez art. 64 ust. 2 konstytucji jako publiczne prawo podmiotowe, które realizuje się w odniesieniu do Skarbu Państwa. Przepis ten stanowi, że własność, inne prawa majątkowe oraz prawo dziedziczenia podlegają równej dla wszystkich ochronie prawnej. TK uznał, że rozporządzenie nie może kształtować podmiotowych praw majątkowych w aspekcie materialnym, jeżeli w tym zakresie nie wykonuje ustawy. ©℗

orzecznictwo

Podstawa prawna

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 23 kwietnia 2025 r., sygn. akt SK 89/22 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia