Ministerstwo Sprawiedliwości (MS) przedstawiło w poniedziałek projekt nowelizacji ustawy – Prawo o notariacie oraz ustawy o księgach wieczystych i hipotece (nr z wykazu: UD171). Chodzi w nim o uproszczenie procedur związanych z dokonywaniem w księgach wieczystych zmian właścicieli, którzy weszli w posiadanie nieruchomości na skutek dziedziczenia.

„Celem projektowanej ustawy jest wprowadzenie rozwiązań odciążających sądy wieczystoksięgowe i przyspieszenie postępowań wieczystoksięgowych, które będą służyć przede wszystkim obywatelom” – czytamy w uzasadnieniu do projektu.

Dziś, tylko w dwóch przypadkach notariusze w akcie poświadczenia dziedziczenia stwierdzają zmianę właściciela dziedziczonej nieruchomości. Dzieje się tak w odniesieniu do nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego oraz objętych zapisem windykacyjnym. W pozostałych przypadkach poświadczony notarialnie akt dziedziczenia nie zawiera tego typu informacji. „Aktualnie brak jest podstawy prawnej dla notariusza do zbadania i ustalenia, czy w skład spadku wchodzą nieruchomości” – wyjaśnia resort sprawiedliwości.

Nowe uprawnienia dla notariusza

Nowe przepisy mają to zmienić i dać notariuszom narzędzia służące do ustalania tego, czy częścią dziedziczonego majątku są również nieruchomości. Spadkobierca będzie zobowiązany do wskazania, co konkretnie dziedziczy. „Notariusz będzie odbierał oświadczenie o tym, czy w skład spadku wchodzą: spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, własność lub wieczyste użytkowanie nieruchomości położonych na terytorium RP” – wyjaśnia resort.

Na zmianach zyskają również sądy, obarczone pracą związaną z dokonywaniem zmian w księgach wieczystych. „Aktualnie ujawnienie spadkobiercy (nowego właściciela) w księdze wieczystej wiąże się niejednokrotnie z czasochłonną oraz pracochłonną procedurą, w której sądy muszą wykonywać wiele czynności, które w przypadku wprowadzenia zaproponowanych zmian, będą zbędne” – pisze MS.

Sądy zostaną odciążone

Chodzi o to, że sądowa procedura ujawnienia w księdze wieczystej nowych właścicieli wymaga wszczęcia nie jednej, ale niejednokrotnie aż trzech spraw wieczystoksięgowych. Resort sprawiedliwości wskazuje, że są to: sprawa o wpis ostrzeżenia do księgi wieczystej, sprawa o wpis prawa własności oraz sprawa o wykreślenie ostrzeżenia z księgi wieczystej. Do rozpoznania każdej z nich jest angażowany urzędnik sądowy, a ich przeprowadzenie wiąże się z koniecznością wysłania przez sąd stosownej korespondencji.

Niemniej istotnym skutkiem planowanych zmian będzie zagwarantowanie większej aktualności ksiąg wieczystych. Dziś bowiem ich wygląd odpowiada niejednokrotnie stanowi faktycznemu sprzed kilku miesięcy. Swoista redukcja czynności koniecznych do dokonania zmiany przyczyni się zaś do tego, że sprawdzając księgę wieczystą danej nieruchomości, uzyskamy świeższe niż dotychczas informacje o jej właścicielu. ©℗

Podstawa prawna

Etap legislacyjny

Projekt ustawy skierowany do opiniowania, konsultacji publicznych i uzgodnień