Rzecznicy patentowi rosną w siłę. Będą mieli togi i większe uprawnienia

Ograniczenie nadzoru ze strony prezesa Urzędu Patentowego RP (UPRP) na rzecz większych uprawnień samorządu zawodowego, wprowadzenie stroju urzędowego oraz uregulowanie odpowiedzialności dyscyplinarnej – to niektóre z propozycji, które znalazły się w opublikowanych właśnie założeniach do projektu nowelizacji ustawy o rzecznikach patentowych

Ministerstwo Rozwoju, które jest odpowiedzialne za przygotowanie projektu, chce zrównania uprawnień tej grupy zawodowej z tymi przysługującymi radcom prawnym i adwokatom. Potrzebę zmian resort uzasadnia tym, że od czasu wejścia w życie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego w 2020 r. (Dz. U. z 2020 r. poz. 288) rzecznicy patentowi mogą występować w sądach w sprawach dotyczących nie tylko własności przemysłowej, ale szeroko pojmowanej dziedziny prawa własności intelektualnej. Osoby wykonujące ten zawód mogą podejmować się spraw z zakresu m.in. praw autorskich, zwalczania nieuczciwej konkurencji oraz niektórych spraw dotyczących ochrony dóbr osobistych. W praktyce doszło więc do ujednolicenia kompetencji tej grupy z uprawnieniami radców prawnych i adwokatów, a co za tym idzie – należy także uspójnić regulacje dotyczące wykonywania tych zawodów prawniczych.

Silniejszy samorząd zawodowy

Choć prezes UPRP zatrzyma znaczną część swoich dotychczasowych uprawnień, m.in. w zakresie wnoszenia o wszczęcie wobec danego rzecznika postępowania dyscyplinarnego, to prowadzenie listy osób wykonujących ten zawód, wydawanie decyzji o wpisach i skreśleniach z listy, wydawanie legitymacji oraz przyjmowanie ślubowań od nowych rzeczników zostanie powierzone prezesowi Polskiej Izby Rzeczników Patentowych (dalej: PIRP).

– Zmiany te są istotne dla podniesienia jakości ochrony własności intelektualnej w Polsce. Rola rzeczników patentowych jako strażników innowacji ma bezpośredni wpływ na rozwój gospodarczy. Ulepszenie systemu kształcenia i nadzoru nad zawodem oraz wzmocnienie pozycji samorządu może przyczynić się do lepszej ochrony polskich przedsiębiorstw na arenie międzynarodowej. To inwestycja w przyszłość polskiej gospodarki, która w dobie innowacyjności wymaga solidnych fundamentów prawnych – komentuje Oliwia Czarnocka, rzecznik patentowy w JWP Rzecznicy Patentowi.

Podobnie uważa Aleksandra Kuc-Makulska, rzecznik patentowy i radca prawny z kancelarii DWF. Według niej proponowane zmiany są naturalną konsekwencją stopniowego zbliżenia uprawnień rzeczników patentowych do zasad obowiązujących radców prawnych i adwokatów. Nasza rozmówczyni zwraca uwagę na to, że nowe regulacje mają doprowadzić do większego wyrównania sytuacji prawnej rzeczników patentowych z innymi zawodami zaufania publicznego. Mecenas Kuc-Makulska podkreśla, że choć samorząd zawodowy zyska nowe kompetencje, to w założeniach do projektu uwzględniono konieczność zachowania specyfiki zawodu rzecznika patentowego, wynikającej z jego kluczowej roli w ochronie własności przemysłowej, co skutkuje utrzymaniem pewnego zakresu kompetencji nadzorczych prezesa UPRP.

– Ciekawym elementem założeń jest również propozycja uregulowania kwestii stroju urzędowego rzeczników patentowych, co może pozytywnie wpłynąć na ich wizerunek oraz zwiększyć prestiż zawodu – ocenia Aleksandra Kuc-Makulska.

Łatwiejszy dostęp do systemów

O odniesienie się do propozycji resortu rozwoju poprosiliśmy również przedstawicielkę samorządu zawodowego. Dorota Rzążewska, prezes PIRP, jako kluczowe wskazała zmiany dotyczące zasad sprawowania nadzoru, prowadzenia listy rzeczników patentowych oraz wprowadzenia jednolitych standardów funkcjonowania tego zawodu.

– Szczególnie pozytywnie należy ocenić propozycję wprowadzenia obowiązku identyfikacji rzeczników patentowych za pomocą numeru PESEL. Obecnie rzecznicy patentowi są jedyną grupą zawodową wśród profesjonalnych pełnomocników, której status zawodowy nie jest w ten sposób identyfikowany. Taki krok nie tylko umożliwi osobom wykonującym ten zawód pełnoprawne korzystanie z systemów informatycznych działających w sądach, na równi z radcami prawnymi i adwokatami, lecz także usprawni procedury sądowe – komentuje prezes PIRP.

Nasza rozmówczyni zwraca uwagę na to, że proponowane zmiany dotyczą również wdrażania e-doręczeń, co wymaga integracji już istniejących systemów informatycznych. Według Doroty Rzążewskiej ujednolicenie zasad organizacyjnych i nadzorczych z rozwiązaniami przyjętymi dla innych zawodów prawniczych zwiększy przejrzystość, efektywność i profesjonalizm w działaniu rzeczników patentowych, a także ułatwi realizację ich obowiązków zawodowych.

– Nowelizacja ustawy to krok w dobrym kierunku, jednak jej skuteczność będzie zależeć od transparentności wdrażania nowych regulacji oraz otwartości na dialog z przedstawicielami środowiska. Odpowiednie wsparcie edukacyjne i informacyjne dla rzeczników patentowych oraz aplikantów będzie istotne, by wykorzystać pełen potencjał proponowanych zmian. W dłuższej perspektywie nowelizacja może wzmocnić pozycję Polski jako lidera w ochronie innowacji, co jest szczególnie ważne w kontekście globalnej rywalizacji technologicznej – prognozuje z kolei Oliwia Czarnocka. ©℗