Rzecznik praw obywatelskich zaapelował do ministra sprawiedliwości o zmianę trybu, w którym komornik jest obligatoryjnie zawieszany w czynnościach i pozbawiany większości wynagrodzenia z uwagi na wszczęcie przeciwko niemu postępowania o umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.
Działanie rzecznika wiąże się z prośbą o interwencję wystosowaną przez Radę Izby Komorniczej w Warszawie w sprawie komornika, którego niesłusznie posądzono o składanie fałszywych zeznań i oszustwa, a któremu prokuratura postawiła zarzuty. Minister sprawiedliwości wydał decyzję o zawieszeniu go w czynnościach, tymczasem postępowanie karne zakończyło się prawomocnym uniewinnieniem. W związku z decyzją MS komornik przez rok był pozbawiony 75 proc. dochodu.
Ten przypadek stanowi, według RPO, przykład problemu systemowego. W ocenie rzecznika w opisywanej procedurze występują zasadnicze problemy. Należą do nich: automatyzm decyzji o zawieszeniu, ograniczenie kontroli sądowej do czysto formalnego potwierdzenia wydania postanowienia o przedstawieniu zarzutów, nadmierne surowość i sztywność oraz automatyzm sankcji w postaci obniżenia dochodu o 75 proc., a także niewyrównywanie utraconych dochodów w przypadku prawomocnego uniewinnienia.
Rzecznik zarzuca tym rozwiązaniom m.in naruszanie konstytucji i europejskiej konwencji praw człowieka, w tym: zasady domniemania niewinności, zasady równości, zasady proporcjonalności, prawa do skutecznego środka odwoławczego i prawa do rekompensaty za straty poniesione na skutek nieuzasadnionego oskarżenia.
W związku z taką oceną RPO zwrócił się do MS o rozważenie nowelizacji przepisów w drodze zmiany opisywanego trybu podejmowania decyzji o zawieszeniu komornika w czynnościach z obligatoryjnego na fakultatywny, a także o zagwarantowanie komornikowi prawa do wysłuchania przed zawieszeniem. Rzecznik zaapelował również o zapewnienie podejmującemu decyzję organowi oraz rozpatrującemu odwołanie od niej sądowi możliwości indywidualnej oceny konieczności zawieszenia. RPO wniósł ponadto o wprowadzenie możliwości miarkowania przez MS sankcji w postaci obniżenia wynagrodzenia w określonych ustawowo granicach, a także o ustanowienie prawa do wyrównania utraconego dochodu wraz z odsetkami w przypadku prawomocnego uniewinnienia. ©℗