Podatek od nieruchomości jest pobierany przez każdą gminę w Polsce. To główny dochód podatkowy każdej gminy a organy podatkowe (wójt gminy, burmistrz, prezydent miasta) podejmują aktywnie różne czynności aby podatek wyegzekwować, czy to od podatnika czy jego spadkobierców. Warto więc poznać mechanizmy prawne w tym zakresie przedmiotowym, bo w praktyce taka sytuacja może dotyczyć każdego.

Przede wszystkim warto przypomnieć, że podatek od nieruchomości został uregulowany w specjalnej ustawie, a mianowicie ustawie z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 70 ze zm.). Należy mieć na uwadze, że przepisy przewidują opodatkowanie różnego rodzaju nieruchomości, w tym: gruntów; budynków lub ich części czy budowli lub ich części.

Co więcej, podatnicy mają szereg obowiązków związanych z tym podatkiem, a do najważniejszego należy terminowe opłacanie podatku. Na szczególną uwagę zasługują dwa przepisy ujęte w art. 6, tj. ust. 6 i 7. W ust. 6 postanowiono, że - osoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informację o nieruchomościach i obiektach budowlanych, sporządzoną na formularzu według ustalonego wzoru, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku od nieruchomości lub od dnia zaistnienia zdarzenia, o którym mowa w ust. 3. Z kolei, w ust. 7 postanowiono, że - podatek od nieruchomości na rok podatkowy od osób fizycznych, z zastrzeżeniem ust. 11, ustala w drodze decyzji organ podatkowy właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Podatek jest płatny w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego, w terminach: do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego.

Niejednokrotnie dochodzi jednak do sytuacji, gdy podatnik, który powinien opłacić podatek w podanych wyżej terminach umiera, a podatek pozostaje niezapłacony. Uwaga – taki podatek nie wygasa ! Istnieją bowiem specjalne przepisy – ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.), tj. art. 97 – art. 100 które „przenoszą” długi na spadkobierców. Przepis art. 97 tej ustawy m.in. stanowi, że spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 1a, 2 i 2a, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy. W art. 98 ww. ustawy postanowiono, że do odpowiedzialności spadkobierców za zobowiązania podatkowe spadkodawcy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Nadto, to ostatnie zdanie stosuje się również do odpowiedzialności spadkobierców m.in. za:

- zaległości podatkowe, w tym również za zaległości, o których mowa w art. 52 oraz art. 52a;
- odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych spadkodawcy;
- opłatę prolongacyjną;
- koszty postępowania podatkowego;
- koszty upomnienia i koszty postępowania egzekucyjnego prowadzonego wobec spadkodawcy powstałe do dnia otwarcia spadku.
W art. 100 ww. ustawy postanowiono, że organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji.
Natomiast wspólnym mianownikiem stosowania ww. przepisów może być wyrok NSA z dnia 18 maja 2023 r. (sygn. akt II FSK 2835/20). Sąd wskazał w nim na istotne praktyczne wskazówki w kontekście odpowiedzialności spadkobierców.





Fiskus nie może żądać podatku od spadków po przedawnieniu
Fiskus nie może żądać podatku od spadków po przedawnieniu

Zobacz również

Po pierwsze, odpowiedzialność majątkowa spadkobiercy za zobowiązania podatkowe spadkodawcy powstaje z mocy prawa.

Po drugie, decyzja organu podatkowego wydawana w tym zakresie ma charakter deklaratoryjny, jednak obowiązkiem organu (np. wójta) jest określenie w niej zakresu odpowiedzialności czyli kwot za które córka/syn/inny spadkobiercy odpowiada.

Po trzecie, mimo przejścia długu na spadkobiercę, to ten może wnioskować do organu podatkowego (np. wójta) o ulgę w spłacie tego zadłużenia np. umorzenie w całości lub w części.
Podsumowując, organ podatkowy (np. wójt gminy) ma narzędzia prawne aby dochodzić od spadkobierców niespłaconych podatków, w tym podatku od nieruchomości. Nie warto więc unikać kontaktu z organem podatkowym, bowiem może zastosować również bardziej dolegliwe narzędzia np. postępowanie egzekucyjne.