Krajowa Rada Sadownictwa skierowała do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP przepisów dotyczących m.in. tzw. rzeczników dyscyplinarnych "ad hoc" wyznaczanych przez ministra sprawiedliwości. Jednocześnie KRS wniosła do TK o wydanie zabezpieczenia m.in. zakazującego podejmowania czynności rzecznikom "ad hoc".
- Wniosek Krajowej Rady Sadownictwa do Trybunału Konstytucyjnego
- Uprawnienia Ministra Sprawiedliwości pod lupą
- Zagrożenie dla niezależności sądów i sądzenia według KRS
- Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości - narzędzie nadmiernej kontroli
- KRS kontra zasady podziału władzy i niezależność sądownictwa
Wniosek Krajowej Rady Sadownictwa do Trybunału Konstytucyjnego
Jak zaznaczono we wtorkowej uchwale, Krajowa Rada Sadownictwa skierowała do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o zbadanie zgodności z Konstytucją RP przepisów Prawo o ustroju sądów powszechnych i zarządzenia Ministra Sprawiedliwości ws. organizacji i zakresu działania sekretariatów sądowych oraz innych działów administracji sądowej wraz z wnioskiem o zabezpieczenie.
Uprawnienia Ministra Sprawiedliwości pod lupą
Chodzi - jak określono w komunikacie KSR - m.in. o uprzywilejowanie Ministra Sprawiedliwości wobec innych stron, uczestników postępowań dyscyplinarnych i nadmierną ingerencję organu władzy wykonawczej w funkcjonowanie sądów powszechnych.
Kwestionowany kompleks przepisów to m.in. następujące uprawnienia Ministra Sprawiedliwości: prawo rozpoznawania skarg na działalność Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości; arbitralne prawo powoływania Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości o szczególnych uprawnieniach względem innych rzeczników dyscyplinarnych; dedykowane wyłącznie Ministrowi Sprawiedliwości prawo wniesienia sprzeciwu i związanie rzeczników dyscyplinarnych treścią sprzeciwu; prawo żądania przesłania akt postępowania dyscyplinarnego; obowiązek doręczenia Ministrowi Sprawiedliwości w postępowaniu dyscyplinarnym wszystkich pism i decyzji procesowych.
Zagrożenie dla niezależności sądów i sądzenia według KRS
"Z racji powiązania między przepisami kreującymi kompleks uprawnień Ministra Sprawiedliwości, w ocenie Rady, analizie powinna podlegać nie tylko treść pojedynczej normy, zapisanej w tekście ustawy, ale również to, czy dana instytucja wykreowana przez skarżony przepis, istniejąc i - co istotne - działając w systemie prawnym, nieuchronnie nie prowadzi do niekonstytucyjnego skutku, polegającego w tym wypadku na naruszeniu niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a w konsekwencji, na zagrożeniu konstytucyjnego prawa do sądu" - czytamy w uchwale KRS.
Jak dodano, Rada uważa, iż nie chodzi o eliminację jednostkowych, niekonstytucyjnych rozstrzygnięć wydanych na podstawie skarżonych przepisów, lecz o usunięcie mechanizmu w całości, gdyż stanowi on nieuprawnioną, nadmierną ingerencję czynnika politycznego – Ministra Sprawiedliwości jako organu władzy wykonawczej w kompetencje władzy sądowniczej i jej organów.
Rzecznik Dyscyplinarny Ministra Sprawiedliwości - narzędzie nadmiernej kontroli
Podkreślono, że chodzi też m.in. o sposób wykorzystywania instytucji Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości (rzecznik ad hoc). "Rada uważa, iż nadmierna ingerencja władzy wykonawczej skutkuje ograniczeniem możliwości realizacji prawa do sądu, jako sądu prawidłowo ukształtowanego, wolnego od wpływów innych władz – sądu niezależnego" - podkreślono w uchwale.
"Arbitralne prawo Ministra Sprawiedliwości powoływania Rzecznika Dyscyplinarnego Ministra Sprawiedliwości jako realizujące cel, który pozostaje poza legitymowanym w ustroju demokratycznym zakresem władzy wykonawczej, narusza zasadę proporcjonalności wynikającą z art. 2 Konstytucji RP" - napisano.
KRS kontra zasady podziału władzy i niezależność sądownictwa
"Zwłaszcza powołanie rzeczników dyscyplinarnych ad hoc może służyć wymuszaniu określonego postępowania sędziów przez władzę wykonawczą wbrew treści zbioru zasad etyki sędziów oraz z naruszeniem wiążącej interpretacji jedynego organu uprawnionego do egzegezy zasad deontologicznych sędziów – Krajowej Rady Sądownictwa" - dodano.
Ponadto, KRS wskazuje na naruszenie zasady podziału i równowagi władzy (art. 10 ust. 1 Konstytucji RP) i zasady niezależności władzy sądowniczej (art. 173 Konstytucji RP).
Nowe praktyki w wyznaczaniu rzeczników dyscyplinarnych 'ad hoc'
Od stycznia tego roku minister sprawiedliwości Adam Bodnar wyznacza rzeczników "ad hoc" do przejmowania spraw będących dotychczas w gestii rzecznika dyscyplinarnego sędziów Piotra Schaba i jego zastępców, dotyczących sędziów, którzy m.in. kwestionowali status KRS po 2017 r. (PAP)
dk/ godl/ ml/