Patroni nie zawsze wywiązują się ze swych obowiązków względem aplikantów

Jakość praktyk, zwłaszcza sądowych, ale również formy zatrudnienia w kancelariach i wysokość zarobków – te kwestie wśród problemów najczęściej, najczęściej wskazują aplikanci.

Okazją do zebrania i podsumowania oczekiwań przyszłych profesjonalnych pełnomocników są jesienne spotkania aplikantów z przedstawicielami samorządów zawodowych. Pod koniec października w Katowicach odbyło się VIII Forum Aplikantów Radcowskich, z kolei w ten weekend w Gdańsku odbędzie się Ogólnopolskie Forum Aplikantów Adwokackich.

Z relacji Krajowej Rady Radców Prawnych wynika, że w Katowicach wskazywano m.in. na potrzebę egzekwowania obowiązków patronów. – Aplikanci sygnalizowali nam, że w wyjątkowych przypadkach współpraca między aplikantem a patronem odbiega od właściwego modelu – relacjonuje radca prawny Bartosz Szolc-Nartowski, przewodniczący Komisji Aplikacji KRRP. Przypomina, że zgodnie z kodeksem etyki radca prawny jest obowiązany postępować w stosunku do aplikanta radcowskiego rzetelnie i uczciwie, zgodnie z prawem, zasadami etyki zawodowej oraz dobrymi obyczajami. – Są to obowiązki patrona, których naruszenie może stanowić delikt dyscyplinarny. Uzgodniliśmy z aplikantami, że zwrócimy jeszcze baczniejszą uwagę na te kwestie – mówi.

Różne formy zatrudnienia

Przyszłych prawników interesuje kwestia pracy podczas aplikacji. Samorządy zgadzają się, że aplikant powinien mieć możliwość zarabiania u swojego patrona bez konieczności szukania zatrudnienia gdzie indziej.

– Docelowo patronem powinna być osoba zatrudniająca aplikanta, ale nie zawsze jest to możliwe. Aplikanci pracują w różnych miejscach, nie tylko w kancelariach – zaznacza mec. Szolc-Nartowski. I dodaje: – Poczyniliśmy już odpowiednio wcześniej stosowne zmiany w regulaminie odbywania aplikacji, aby promować to modelowe i pożądane rozwiązanie.

Podobnie postąpiła w 2022 r. Naczelna Rada Adwokacka, zmieniając regulamin aplikacji adwokackiej.

– Punkt dotyczący współpracy aplikanta m.in. z patronem uzupełniono o postulat, aby aplikanci byli zatrudniani w ramach umowy o pracę, umowy zlecenia lub umowy o współpracę w ramach działalności gospodarczej aplikanta – mówi adwokat Marcin Derlacz, przewodniczący Komisji Aplikacji Adwokackiej NRA. Jak tłumaczy: – Według ustawy – Prawo o adwokaturze aplikant może, ale nie musi współpracować z patronem w ramach umowy o pracę. Postulujemy jednak, aby model kształcenia zakładający ścisłą współpracę aplikanta z adwokatem opierał się na wskazanych wyżej umowach. Mówiąc inaczej – aby aplikanci nie musieli szukać innego miejsca zatrudnienia niż kancelaria adwokacka. Chcemy sprawdzić, jak po roku zmieniony regulamin funkcjonuje i czy nie są potrzebne jakieś ulepszenia.

Zagadnienie to będzie poruszane w punkcie obrad dotyczącym patronatu oraz form zatrudniania i wynagradzania aplikantów. Wysokość zarobków – której samorządy oczywiście nie mogą nikomu narzucać – była omawiana także na spotkaniu aplikantów radcowskich.

– Postulaty zwiększenia wynagrodzeń są zrozumiałe, z drugiej strony między aplikantami występuje konkurencja. Dobry aplikant to dla kancelarii wielki skarb. Jeśli ktoś szybko nabywa określone umiejętności, specjalizuje się, staje się ceniony na rynku i ma szansę na dobre zarobki. Naturalnie większe możliwości stwarzają duże ośrodki, ale różnice po części niweluje możliwość pracy zdalnej – uważa mec. Szolc-Nartowski.

Praktyki bardziej efektywne

Marcin Derlacz zapowiada, że aplikanci adwokaccy uczestniczący w forum zostaną podzieleni na kilka grup tematycznych omawiających określone punkty programu. – Ich katalog nie jest zamknięty i będziemy się wsłuchiwać w głos aplikantów, o ile tylko zgłoszą inne problemy – zapewnia.

Na liście zagadnień są m.in. kwestie programu szkolenia i jakości nauczania oraz praktyk w sądach. Ta ostatnia sprawa była jedną z głównych, na jakie zwracali uwagę podczas swojego forum aplikanci radcowscy.

– Zależy im, by ten czas był wykorzystany efektywnie. Postulowali, by zawsze wraz z sędzią analizować akta spraw oraz omawiać to, co wydarzyło się na wokandzie. Proponowali też opracowanie konspektu praktyk. Ta kwestia zależy od nas tylko częściowo, niemniej będziemy przekazywali te postulaty sędziom prowadzącym praktyki – mówi Bartosz Szolc-Nartowski.

Samorząd radcowski pozytywnie odniósł się do postulatu, by platformę e-KIRP, która umożliwia dostęp do zajęć e-learningowych, uzupełnić o bazę wiedzy – np. zadania z już przeprowadzonych kolokwiów wraz z rozwiązaniami.

– Aplikanci docenili, że zajęcia są prowadzone wyłącznie przez praktyków, np. sędziów, radców prawnych i adwokatów. Jesteśmy przekonani, że aplikanci dysponują już odpowiednią wiedzą teoretyczną i stawiamy na zdobycie przez nich praktycznych umiejętności. Pozytywnie odebrali również zmiany, jakie wprowadzamy od 1 stycznia 2024 r. To z jednej strony zwiększenie maksymalnego wymiaru zajęć prowadzonych w formie e-learningu z 20 proc. do 25 proc., a z drugiej – dostosowanie liczby i formy kolokwiów do egzaminu zawodowego – wylicza przewodniczący Komisji Aplikacji KRRP.©℗