Wybory 2023. Jakie prawa mają niepełnosprawni wyborcy? [LISTA]

Kodeks wyborczy przewiduje specjalne uprawnienia dla osób z niepełnosprawnościami, by ułatwić im uczestnictwo w głosowaniu. Niepełnosprawni mogą m.in. głosować korespondencyjnie i przez pełnomocnika; przysługuje im też prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego.

Wybory 2023. Prawo do uzyskiwania informacji o wyborach

Zgodnie z przepisami, wyborca niepełnosprawny ma prawo do uzyskiwania pełnej informacji o:

• terminie wyborów i referendum oraz godzinach głosowania
• właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania
• lokalach obwodowych komisji wyborczych znajdujących się najbliżej jego miejsca zamieszkania, w tym o lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych
• warunkach ujęcia wyborcy w spisie wyborców w obwodzie głosowania, w którym znajduje się lokal obwodowej komisji wyborczej dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych
• warunkach bezpłatnego transportu do i z lokalu wyborczego
• komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych listach kandydatów i kandydatach
• pytaniach referendalnych
• warunkach oraz formach głosowania.

Informacje te są podawane do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej, są także przekazywane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na wniosek wyborcy niepełnosprawnego, telefonicznie lub w drukowanych materiałach informacyjnych, w tym w formie elektronicznej.

Wybory 2023. Prawo do bezpłatnego transportu

Wyborcy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, mają prawo do bezpłatnego transportu z miejsca zamieszkania do lokalu wyborczego oraz transport powrotny. Jeśli stan zdrowia wyborcy nie pozwala na samodzielną podróż, może towarzyszyć mu opiekun.

Jak skorzystać z darmowego transportu?

• Zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).
• Trzeba to zrobić najpóźniej 2 października.
• Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie lub w formie elektronicznej.

Wybory 2023. Głosowanie korespondencyjne

Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat. Głosować korespondencyjnie można tylko w kraju.

Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę komisarzowi wyborczemu najpóźniej 2 października. W zgłoszeniu wyborca niepełnosprawny może zażądać dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a.

Pakiet wyborczy zostanie doręczony przez Pocztę Polską do rąk własnych wyborcy najpóźniej 6. dnia przed dniem wyborów. W skład pakietu wyborczego wchodzą:

• koperta zwrotna
• karta do głosowania
• koperta na kartę do głosowania
• oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania
• instrukcja głosowania korespondencyjnego i ewentualnie nakładka na kartę do głosowania sporządzona w alfabecie Braille’a.

Kopertę zwrotną odbierze listonosz; można też odnieść ją do placówki Poczty Polskiej, a w dniu głosowania - osobiście do obwodowej komisji wyborczej.

Wybory 2023. Głosowania przez pełnomocnika

Wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat mogą głosować przez pełnomocnika. Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju.

Kto może, a kto nie może być pełnomocnikiem?

Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania. Pełnomocnikiem nie może być: osoba wchodząca w skład obwodowej komisji wyborczej, mąż zaufania, obserwator społeczny, osoba kandydująca w wyborach.

Jak zgłosić pełnomocnika?

• W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców.
• Wniosek należy złożyć najpóźniej 6 października.

Wybory 2023. Głosowanie przy użyciu nakładki w alfabecie Braille'a

W lokalu wyborczym wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładki na kartę w alfabecie Braille'a. Po oddaniu głosu wyborca zobowiązany jest zwrócić komisji obwodowej nakładki na karty.

Wybory 2023. Korzystanie z pomocy innej osoby w trakcie głosowania

Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia. Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter. Nie może ona polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy.

Dopuszczalne jest, aby na życzenie wyborcy niepełnosprawnego w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy. Osobą tą nie może być członek komisji, mąż zaufania ani obserwator społeczny lub międzynarodowy.

reb/ mrr/