Kodeks wyborczy przewiduje specjalne uprawnienia dla osób z niepełnosprawnościami, by ułatwić im uczestnictwo w głosowaniu. Niepełnosprawni mogą m.in. głosować korespondencyjnie i przez pełnomocnika; przysługuje im też prawo do bezpłatnego transportu do lokalu wyborczego.
- Wybory 2023. Prawo do uzyskiwania informacji o wyborach
- Wybory 2023. Prawo do bezpłatnego transportu
- Wybory 2023. Głosowanie korespondencyjne
- Wybory 2023. Głosowania przez pełnomocnika
- Wybory 2023. Głosowanie przy użyciu nakładki w alfabecie Braille'a
Wybory 2023. Prawo do uzyskiwania informacji o wyborach
Zgodnie z przepisami, wyborca niepełnosprawny ma prawo do uzyskiwania pełnej informacji o:
- terminie wyborów i referendum oraz godzinach głosowania
- właściwym dla siebie okręgu wyborczym i obwodzie głosowania
- lokalach obwodowych komisji wyborczych znajdujących się najbliżej jego miejsca zamieszkania, w tym o lokalach przystosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych
- warunkach ujęcia wyborcy w spisie wyborców w obwodzie głosowania, w którym znajduje się lokal obwodowej komisji wyborczej dostosowany do potrzeb wyborców niepełnosprawnych
- warunkach bezpłatnego transportu do i z lokalu wyborczego
- komitetach wyborczych biorących udział w wyborach oraz zarejestrowanych listach kandydatów i kandydatach
- pytaniach referendalnych
- warunkach oraz formach głosowania.
Informacje te są podawane do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie w Biuletynie Informacji Publicznej, są także przekazywane przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) na wniosek wyborcy niepełnosprawnego, telefonicznie lub w drukowanych materiałach informacyjnych, w tym w formie elektronicznej.
Wybory 2023. Prawo do bezpłatnego transportu
Wyborcy o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, mają prawo do bezpłatnego transportu z miejsca zamieszkania do lokalu wyborczego oraz transport powrotny. Jeśli stan zdrowia wyborcy nie pozwala na samodzielną podróż, może towarzyszyć mu opiekun.
Jak skorzystać z darmowego transportu?
- Zamiar skorzystania z prawa do transportu do lokalu lub transportu powrotnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę właściwemu wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta).
- Trzeba to zrobić najpóźniej 2 października.
- Zgłoszenie może być dokonane ustnie, pisemnie lub w formie elektronicznej.
Wybory 2023. Głosowanie korespondencyjne
Głosować korespondencyjnie mogą wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a także wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat. Głosować korespondencyjnie można tylko w kraju.
Zamiar głosowania korespondencyjnego powinien zostać zgłoszony przez wyborcę komisarzowi wyborczemu najpóźniej 2 października. W zgłoszeniu wyborca niepełnosprawny może zażądać dołączenia do pakietu wyborczego nakładki na kartę do głosowania sporządzonej w alfabecie Braille’a.
Pakiet wyborczy zostanie doręczony przez Pocztę Polską do rąk własnych wyborcy najpóźniej 6. dnia przed dniem wyborów. W skład pakietu wyborczego wchodzą:
- koperta zwrotna
- karta do głosowania
- koperta na kartę do głosowania
- oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na karcie do głosowania
- instrukcja głosowania korespondencyjnego i ewentualnie nakładka na kartę do głosowania sporządzona w alfabecie Braille’a.
Kopertę zwrotną odbierze listonosz; można też odnieść ją do placówki Poczty Polskiej, a w dniu głosowania - osobiście do obwodowej komisji wyborczej.
Wybory 2023. Głosowania przez pełnomocnika
Wyborcy posiadający orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności oraz wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat mogą głosować przez pełnomocnika. Głosować przez pełnomocnika można tylko w kraju.
Kto może, a kto nie może być pełnomocnikiem?
Pełnomocnikiem może być osoba posiadająca prawo wybierania. Pełnomocnikiem nie może być: osoba wchodząca w skład obwodowej komisji wyborczej, mąż zaufania, obserwator społeczny, osoba kandydująca w wyborach.
Jak zgłosić pełnomocnika?
- W celu sporządzenia aktu pełnomocnictwa wyborca składa wniosek do wójta (burmistrza, prezydenta miasta) gminy, w której jest ujęty w Centralnym Rejestrze Wyborców.
- Wniosek należy złożyć najpóźniej 6 października.
Wybory 2023. Głosowanie przy użyciu nakładki w alfabecie Braille'a
W lokalu wyborczym wyborca niepełnosprawny może głosować przy użyciu nakładki na kartę w alfabecie Braille'a. Po oddaniu głosu wyborca zobowiązany jest zwrócić komisji obwodowej nakładki na karty.
Wybory 2023. Korzystanie z pomocy innej osoby w trakcie głosowania
Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać w głosowaniu w lokalu wyborczym inna osoba, w tym także niepełnoletnia. Pomoc ta może mieć tylko techniczny charakter. Nie może ona polegać na sugerowaniu wyborcy sposobu głosowania lub na głosowaniu w zastępstwie tego wyborcy.
Dopuszczalne jest, aby na życzenie wyborcy niepełnosprawnego w pomieszczeniu za zasłoną przebywała osoba udzielająca pomocy. Osobą tą nie może być członek komisji, mąż zaufania ani obserwator społeczny lub międzynarodowy.
reb/ mrr/