O zachowywanie należytych standardów orzecznictwa urzeczywistniających bezstronność sędziowską przy wydawaniu wszelkich orzeczeń zaapelowała we wtorek Krajowa Rada Sądownictwa. Uchwałę podjęto po dyskusji nad "upolitycznieniem sądownictwa" przeprowadzonej na wniosek szefa MS Zbigniewa Ziobry.
Za uchwałą ws. standardów bezstronności i niezawisłości sędziowskiej głosowało 12 członków KRS, przeciw było trzech, zaś jeden wstrzymał się od głosu.
"KRS zwraca się szczególnie o zaniechanie takich praktyk, gdy sędzia podporządkowuje treści wydawanych przez siebie orzeczeń swoim poglądom politycznym czy światopoglądowym. Naruszenie przez sędziego standardów niezawisłości sędziowskiej, zwłaszcza naruszenie obowiązku zachowania przez sędziego bezstronności, powinno spotkać się z adekwatną reakcją ze strony organów dyscyplinarnych" - wskazano w uchwale.
W poniedziałek i wtorek KRS debatowała o kwestiach "równego traktowania stron postępowań w polskich sądach z zachowaniem neutralności światopoglądowej".
O zwołanie takiego posiedzenia do przewodniczącej KRS Dagmary Pawełczyk-Woickiej zwrócił się w połowie sierpnia minister sprawiedliwości, według którego "mamy poważny problem z narastającym upolitycznieniem polskich sądów, który przeszedł już z fazy debat i dywagacji politycznych (...) do fazy stosowania potężnej władzy sędziowskiej w konkretnych przypadkach dotyczących konkretnych polskich obywateli".
Podczas posiedzenia Rady odtworzono m.in. materiał filmowy zawierający nagrania z manifestacji z ostatnich lat dotyczących m.in. sprzeciwu wobec zmian dokonywanych w wymiarze sprawiedliwości, i zawierający wypowiedzi uczestniczących w tych protestach sędziów.
W podjętej uchwale wymieniono sędziowskie stowarzyszenia "Iustitia" i "Themis". "Władze wspomnianych stowarzyszeń uczestniczą razem z innymi stowarzyszeniami +niesędziowskimi+, takimi jak Komitet Obrony Demokracji i organizacje o podobnym profilu w zgromadzeniach promujących określone postulaty polityczne i światopoglądowe, takie jak np. polityka aborcyjna, LGBT+, ideologia gender" - głosi uchwała.
KRS dodała, że "działalność ta wykracza poza terytorium RP i odbywa się także na forum Parlamentu Europejskiego". "Niektórzy sędziowie wręcz szczycą się kontaktami z Komisją Europejską oraz uczestnictwem w inicjowaniu sankcji przeciwko własnemu Państwu. Działania te są prowadzone pod hasłami obrony praworządności czy niezawisłości rzekomo prześladowanych sędziów" - zapisano w uchwale.
W uchwale wskazano, że "respektowanie tych samych kryteriów przy ocenie prawnokarnej czynu, niezależnie od politycznych zapatrywań, gwarantuje równe traktowanie wobec prawa". "Nieobiektywne orzeczenia podważają zaufanie do całego wymiaru sprawiedliwości. Nie można stosować prawa wobec obywateli w zależności od ich poglądów. Temu groźnemu zjawisku niewątpliwie sprzyja atmosfera wywołana przez nielicznych sędziów, którzy - wbrew zasadzie bezstronności - angażują się w działalność polityczną" - dodała Rada.
Podczas wtorkowych obrad KRS przeciwko przyjęciu takiej uchwały oponował członek Rady, senator Krzysztof Kwiatkowski. "Projekt uchwały nie wskazuje rzeczywistych źródeł i przyczyn naruszania niezawisłości sędziowskiej i jest napisany pod z góry założoną i fałszywą tezę, jakoby rzeczywistym zagrożeniem dla niezawisłości sędziowskiej była działalność członków dwóch sędziowskich stowarzyszeń" - mówił. Według niego taka uchwała KRS "realizuje cele polityczne".
W poniedziałek minister Ziobro, uzasadniając konieczność dyskusji KRS nad tą kwestią, mówił o "narastającym upolitycznieniu, a - można by rzec - upartyjnieniu w działalności części sędziów". W tym kontekście Ziobro przytoczył m.in. sprawę - jak mówił - "bandyckiego napadu ze stycznia zeszłego roku na kierowcę ciężarówki i towarzyszącą mu kobietę, która była uczestnikiem akcji informacyjnej związanej z organizacją pro-life, chroniącą życie". "Okazuje się, że sądy obu instancji uznały, że tego rodzaju bandycki napad w biały dzień, w stolicy Polski, w środku Europy, nie jest przestępstwem" - zaznaczał minister.
W podjętej uchwale KRS zdecydowała o zarządzeniu lustracji w czterech sądach z Poznania, Warszawy i Krakowa, obejmującej "wybrane sprawy karne w zakresie przestępstw przeciwko mieniu z użyciem przemocy, przestępstw polegających na zmuszaniu do określonego zachowania, zakończone prawomocnym orzeczeniem w latach 2021–2023 pod kątem równego traktowania sprawców i pokrzywdzonych".
KRS podjęła także drugą uchwałę, w której - "biorąc pod uwagę wspieranie zawieszonych na podstawie orzeczeń sądów dyscyplinarnych sędziów przez Fundację Dom Sędziego Seniora i Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia" - wyraziła wątpliwość co do zgodności działań tych organizacji pożytku publicznego z przepisami Ustawy o działalności pożytku publicznego. Zwróciła także uwagę na - w jej ocenie - "niedostatecznie transparentne sprawozdania finansowe tych organizacji".
"W związku z tym KRS zwraca się do przewodniczącego Komitetu do spraw Pożytku Publicznego o przeprowadzenie z urzędu kontroli w zakresie uprawnień, obowiązków i wymogów wynikających z ustawy w odniesieniu do Fundacji Dom Sędziego Seniora i Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia" - poinformowano po wtorkowym posiedzeniu Rady. (PAP)
autor: Marcin Jabłoński
mja/ sdd/