Na dzisiejszym posiedzeniu plenarnym posłowie zajmą się projektem nowelizacji kodeksu postępowania karnego w sprawie współpracy organów ścigania i sądów z Prokuraturą Europejską. Polska nie przystąpiła do tej instytucji, ale brak podstaw prawnych do wymiany informacji czy wzajemnego stosowania takich instrumentów jak europejski nakaz dochodzeniowy (END) czy europejski nakaz aresztowania (ENA) jest obopólnie niekorzystny. W lutym o konieczności nawiązania takiej współpracy Prokuratura Europejska informowała Komisję Europejską.
W efekcie wszystkie wnioski, np. o współpracę sądową, kierowane od czerwca ub.r., a więc od początku funkcjonowania Prokuratury Europejskiej, nie są realizowane, mimo iż organ ten prowadzi obecnie 23 dochodzenia z polskim udziałem.
Zmiany w kodeksie rozwiążą ten impas. Zgodnie z projektem przepisy rozdziałów 62 (pomoc prawna i doręczenia w sprawach karnych), 62c (END), 62d (ENA), 63 (przejęcie i przekazanie ścigania karnego), 65b (wystąpienie o przekazanie osoby ściganej), 65d (wystąpienie o wykonanie w Polsce orzeczenia wydawanego w celu zapewniania prawidłowego toku postępowania) oraz 67 (m.in. o zatrzymaniu i tymczasowym aresztowaniu obcokrajowca) będą stosowane do współpracy pomiędzy prokuraturą i sądami a Prokuraturą Europejską. Wszystko będzie się odbywało za pośrednictwem prokuratora krajowego. Przy czym, zgodnie z par. 2 dodawanego art. 615a k.p.k., jeżeli wykonanie żądanej czynności lub udzielenie informacji byłoby sprzeczne z zasadami polskiego porządku prawnego lub naruszałoby suwerenność RP, sąd lub prokurator wystosują odmowę.
Co ciekawe, do projektu dołączono też zmianę prawa o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1247). Zastrzega ona dla prokuratora krajowego prawo powoływania i odwoływania dyrektora i zastępcy dyrektora departamentu lub biura Prokuratury Krajowej oraz naczelnika wydziału spraw wewnętrznych (oraz p.o.).
Obowiązujące przepisy nie precyzują zasad obsady tych stanowisk. – Do tej pory praktyka była taka, że to prokurator generalny sam powoływał dyrektorów departamentów w Prokuraturze Krajowej na podstawie ogólnych kompetencji wynikających z tego, że PG jest przełożonym PK – tłumaczy prokurator Jacek Bilewicz ze Stowarzyszenia Prokuratorów „Lex super omnia”.
Decyzja o powołaniu na dane stanowisko mogła więc zostać wydana zarówno na wniosek PK, jak i bez niego. – Poprzez dodanie tego przepisu decyzje kadrowe w tym zakresie zostaną zastrzeżone do wyłącznej kompetencji prokuratora krajowego, kosztem prokuratora generalnego, a dzięki sformułowaniu, że w takich przypadkach nie stosuje się art. 9 par. 2, PG nie będzie mógł tego obejść – dodaje.
Przepis ten stanowi, że prokurator przełożony może przejmować sprawy prowadzone przez prokuratorów podległych i wykonywać ich czynności, chyba że ustawa stanowi inaczej.
– Przy czym pojęcia sprawy nie należy utożsamiać tylko z postępowaniem karnym. Chodzi o wszystkie sprawy leżące w kompetencjach danego prokuratora, czyli również sprawy kadrowe – tłumaczy prokurator.
