Ustanowiony w postępowaniu egzekucyjnym zarządca przymusowy ma inne uprawnienia niż tenże zarządca ustanowiony w postępowaniu upadłościowym – stwierdził Sąd Najwyższy.

W 2018 r. toczyło się wobec spółki E. postępowanie egzekucyjne, w związku z którym ustanowiono zarządcę przymusowego. Został nim Paweł S. Złożył on do sądu wniosek o orzeczenie wobec jednego z członków zarządu spółki zakazu prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek, jak i pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej, przedsiębiorstwie państwowym, spółdzielni, fundacji lub stowarzyszeniu. Zgodnie z art. 373 prawa upadłościowego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1228 ze zm.) sąd może orzec taki zakaz na okres od roku do 10 lat.
Przesłanką jest przyczynienie się osoby zarządzającej firmą lub działającej w jej imieniu do niezgłoszenia w terminie wniosku o upadłość, a ponadto dokonywanie przez nią czynności na szkodę wierzycieli poprzez m.in. niewydawanie ksiąg i dokumentów, niewskazanie lub ukrywanie, a nawet niszczenie majątku.
Sąd jednak oddalił ten wniosek, stwierdzając, że Paweł S. jako zarządca przymusowy ustanowiony na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu egzekucyjnym nie mógł wystąpić o taki zakaz. Powołał się w tym zakresie na art. 376 ust. 1 prawa upadłościowego, który wymienia podmioty mające prawo do złożenia takiego wniosku. Są nimi: wierzyciel, tymczasowy nadzorca sądowy, zarządca przymusowy, syndyk, prokurator, a także szefowie Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i Komisji Nadzoru Finansowego.
Rzecz w tym, że Paweł S. został powołany jako zarządca przymusowy w innym postępowaniu niż upadłościowe – trwała bowiem wobec spółki E. egzekucja długów na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym. I na tej podstawie ustanowiono zarząd przymusowy, który jako formę egzekucji z bieżących dochodów przedsiębiorstwa (a także gospodarstwa rolnego) przewiduje zarząd przymusowy zgodnie z art. 10641 k.p.c. Zarządcę ustanawia sąd. Powstał więc problem, nad którym pochylił się Sąd Okręgowy w W. rozpatrujący apelację zarządcy – czy zarządca przymusowy ustanowiony w postępowaniu egzekucyjnym na podstawie k.p.c. może wnosić o zakaz prowadzenia działalności gospodarczej na podstawie prawa upadłościowego? Pytanie to skierowano do Sądu Najwyższego.
SN obradując na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów, udzielił odpowiedzi negatywnej. Orzekł, że zgodnie z art. 376 ust. 1 prawa upadłościowego zarządca przymusowy ustanowiony na podstawie art. 106410 k.p.c. nie jest uprawniony do złożenia wniosku o orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 373 prawa upadłościowego.
Tym samym uprawnienia zarządcy przymusowego w postępowaniu egzekucyjnym mają – jak wynika z uchwały – inny zakres niż takiego zarządcy, ale ustanowionego w postępowaniu upadłościowym. Zależą więc od rodzaju postępowania, w jakim on występuje.

orzecznictwo

Uchwała Sądu Najwyższego z 3 grudnia 2021 r., sygn. akt III CZP 90/20. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia