Co zakład karny robi, żeby dostosować więzienie do potrzeb osadzonych w nim osób niepełnosprawnych? Jaki jest jadłospis? Dyrekcja nie może odmawiać przekazania tych danych tylko dlatego, że jej zdaniem osadzony nadużywa prawa dostępu do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 2176).
Niepełnosprawny więzień zażądał informacji na temat umów zawartych z podmiotami zewnętrznymi przez zakład karny, rozwiązań, które zastosowano, żeby przystosować warunki do osób niepełnosprawnych, a także wywieszania na tablicy ogłoszeń szczegółowego jadłospisu dla każdego rodzaju diety. Dyrektor odmówił, argumentując, że osadzony nadużywa prawa dostępu do informacji i chce przysporzyć pracy administracji, gdyż chodzi o informacje przetworzone. Jeśli chodzi o jadłospis, to nie przewiduje się jego wywieszania, ale jest każdego dnia ogłaszany przez więzienny radiowęzeł.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu uznał skargę na bezczynność dyrektora zakładu karnego (uzasadnienie zostało niedawno opublikowane). Po pierwsze, jest on podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, bo realizuje zadania publiczne, korzystając przy tym z majątku publicznego przeznaczonego na te cele. Po drugie zaś, każda z żądanych informacji stanowi informację publiczną. Nie ma wątpliwości, że można do nich zaliczyć umowy, których cel wiąże się z wykonywaniem zadań lub dotyczy wydatkowania majątku publicznego. Podobnie jest z wiadomościami na temat przystosowania więzienia i jego infrastruktury do potrzeb osób niepełnosprawnych.
„Sąd w składzie orzekającym w pełni podziela stanowisko Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który stwierdził, że osadzenie osoby niepełnosprawnej w więzieniu, po którym poruszanie się jest znacznie utrudnione z uwagi na nieprzystosowanie infrastruktury zakładowej do potrzeb osadzonych z niepełnosprawnościami, stanowi naruszenie art. 3 Europejskiej konwencji praw człowieka (wyrok ETPC z 24 października 2006 r., nr 6253/03 w sprawie Affaire Vincent przeciwko Francji). (…) Zadaniem administracji więziennej jest dostosowanie swoich placówek dla osadzonych legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności. Stan realizacji zadań publicznych przez podmiot zobowiązany do jego wykonania (...) stanowi informację publiczną podlegającą udostępnieniu” – podkreślił sąd.
Informacją publiczną jest również więzienny jadłospis. Zasady jego sporządzania reguluje zarządzenie dyrektora generalnego Służby Więziennej. Mowa w nim o obowiązku wywieszania jadłospisu w miejscu publicznym. Abstrahując jednak od tego, jest sporządzany w celu prowadzenia właściwej gospodarki żywieniowej, a więc znów chodzi o realizację zadania publicznego.
Wyrok nie przesądza, czy żądane dane muszą zostać udostępnione, ale potwierdza, że stanowią one informację publiczną. Zdaniem sądu argument dyrektora zakładu, jakoby osadzony nadużywał prawa do dostępu do informacji publicznej, nie mógł stanowić podstawy odmowy. To o tyle istotne, że można spotkać również odmienne wyroki.
„Sąd w składzie orzekającym stwierdza, że reakcją organu na wzmożoną czynność skarżącego w zakresie korzystania z konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej nie może być arbitralna odmowa realizacji ustawowego obowiązku (…). Materialnoprawna podstawa udostępniania informacji publicznej nie zawiera uznaniowości. W związku z tym podmiot zobowiązany nie może powoływać się na nadużywanie konstytucyjnego prawa do informacji publicznej. Nie jest to bowiem jego rola. Obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji RP) nie daje możliwości wyboru rozwiązania, jeżeli ustawodawca wiąże określony skutek prawny z wystąpieniem określonych okoliczności” – napisał w uzasadnieniu wyroku sąd.
orzecznictwo
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z 29 lipca 2021 r., sygn. akt II SAB/Po 20/21 www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia