Uznanie za nieważne z mocy prawa uchwał neoKRS czy za nienależne wynagrodzeń sędziów Izby Dyscyplinarnej oraz niektórych sędziów powołanych na inne stanowiska w SN i NSA – to niektóre z propozycji Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia” w celu przywrócenia praworządności.

Podczas Zwyczajnego Zebrania Delegatów SSP „Iustitia” w dniu 17 kwietnia 2021 r. została przyjęta uchwała w sprawie naprawy szkód wyrządzonych w sądownictwie. Zawiera ona propozycje na „cofnięcie szkodliwych zmian” w wymiarze sprawiedliwości, które, zdaniem stowarzyszenia, powstały wskutek działań Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej VIII kadencji i Prezydenta.

Na czym one polegają? W uchwale wskazano na:

  • naruszenie ładu konstytucyjnego, wskutek czego Trybunał Konstytucyjny utracił niezależność i nie wykonuje powierzonych mu Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej zadań,
  • rozwiązanie Krajowej Rady Sądownictwa przed upływem kadencji jej członków (sędziów) i w ich miejsce, wbrew Konstytucji, powołanie przez Sejm nowych członków, co doprowadziło ten organ do całkowitego podporządkowania władzy politycznej i jego niezdolności do podejmowania ważnych uchwał,
  • z udziałem neoKRS i przy pominięciu środowiska sędziowskiego powołaniu przez Prezydenta RP na stanowiska sędziów setek osób,
  • kolejnymi aktami legislacyjnymi i wykonawczymi przejęcie przez władzę polityczną Sądu Najwyższego.

Dalej w uchwale czytamy, że: „wskutek tych działań powstał stan bezprawia i zburzone zostały fundamenty demokratycznego państwa prawnego”.

Jak zatem przywrócić praworządność? Iustitia zarekomendowała możliwe do przyjęcia rozwiązanie legislacyjne, na podstawie którego:

  • uchwały Krajowej Rady Sądownictwa ukształtowanej na postawie przepisów ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r., poz. 3) i wydane w ich wyniku postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o powołaniu na stanowiska sędziego sądu powszechnego, sędziego sądu wojskowego, sędziego wojewódzkiego sądu administracyjnego, sędziego Sądu Najwyższego i sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego zostaną uznane za nieważne z mocy prawa (za wyjątkiem tych, w wyniku których osoba powróciła na uprzednio zajmowane stanowisko sędziego), bez konieczności stwierdzenia tego przez sąd lub inny organ,
  • stosunek służbowy na stanowiskach objętych w wyniku powołanych wyżej aktów, uznany zostanie za nienawiązany,
  • wynagrodzenie osób powołanych na stanowiska sędziów Izby Dyscyplinarnej oraz od dnia 23 stycznia 2020 r. osób powołanych na inne stanowiska sędziów SN i NSA pobrane w związku z piastowaniem wyżej wskazanych stanowisk zostanie uznane za nienależne (w wysokości przekraczającej wynagrodzenie, które byłoby tej osobie należne na stanowisku zajmowanym bezpośrednio przed objęciem stanowiska, o którym mowa w punkcie 1, w okresie jego piastowania),
  • zachowałyby moc orzeczenia wydane w postępowaniu karnym, administracyjnym i cywilnym z udziałem osób, które objęły stanowiska w warunkach, o których mowa w punkcie 1, jednak z możliwością wznowienia postępowań indywidualnie inicjowanych - na podstawie obowiązujących przepisów w odpowiednich procedurach w określonym terminie i bezpłatnie,
  • przeprowadzenie nowych zgodnych z prawem krajowym i międzynarodowym otwartych konkursów na zwolnione w ten sposób stanowiska sędziowskie (za wyjątkiem stanowisk w Izbie Dyscyplinarnej i w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, które powinny ulec likwidacji). Należy przy tym uwzględnić szczególnie trudną i przymusową sytuację powołanych na stanowiska sędziów asesorów, asystentów oraz referendarzy i konkursy te powtórzyć w pierwszej kolejności, w szybkim trybie.

Zdaniem Iustiii tylko takie rozwiązanie daje nadzieję na szybkie i efektywne usunięcie stanu bezprawności i chaosu, który spowodowała władza polityczna, a którego konsekwencje ponoszą obywatele. W uchwale wskazano również, że tolerowanie takich osób na stanowiskach sędziowskich oznacza tolerowanie bezprawia. Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia oczekuje, że organy państwa powołane Konstytucją do stanowienia prawa, podejmą wskazane w niniejszej uchwale zadanie i wykonają je w duchu poszanowania wartości konstytucyjnych, prawdy, uczciwości oraz odpowiedzialności za obecne i przyszłe pokolenia, wiedzione pragnieniem naprawy Rzeczypospolitej dla wspólnego dobra wszystkich obywateli.