Zezwolenie na umieszczenie w pasie drogowym obiektu budowlanego w postaci ocieplenia budynku nie skutkuje jeszcze zezwoleniem na zajmowanie pasa drogowego i nie legalizuje jego istnienia i funkcjonowania – wynika z wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.

NSA stwierdził tak po rozpatrzeniu po kilkuletniej batalii sprawy jednej z warszawskich wspólnot mieszkaniowych.

Prezydent m. st. Warszawy w 2013 r. zezwolił wspólnocie na lokalizację w pasie drogowym drogi wojewódzkiej obiektu budowlanego w postaci warstwy ocieplenia budynku o powierzchni prawie 2 m 2. Termin obowiązywania tej decyzji ustalono na rok. Organ zezwolił też na montaż rusztowania i prowadzenie robót budowlanych oraz demontaż instalacji. Pracownicy Zarządu Dróg Miejskich przeprowadzili w 2015 r. kontrolę, która potwierdziła funkcjonowanie warstwy ociepleniowej budynku w pasie drogowym. Ustalili też, że wspólnota, nie wystąpiła (kiedy była do tego zobowiązana) z wnioskiem o uzyskanie zezwolenia na zajęcie tego pasa drogowego w celu umieszczenia w nim obiektu - jakim była warstwa ocieplenia budynku.

Prezydent biorąc za podstawę prawną uchwałę Rady m.st. Warszawy Nr XXXI/666/2004 z 27 maja 2004 r. w sprawie wysokości stawek opłat za zajęcie pasa drogowego dróg publicznych na obszarze m. st. Warszawy, z wyjątkiem autostrad i dróg ekspresowych - wymierzył wspólnocie karę pieniężną za zajęcie pasa drogowego bez zezwolenia, w wysokości 12.559,70 zł stanowiącej dziesięciokrotność opłaty ustalonej w sposób, o którym mowa w art. 40 ust. 4 ustawy o drogach publicznych.

Karę utrzymało w mocy również Samorządowe Kolegium Odwoławcze, które nie zgodziło się z argumentacją wspólnoty, jakoby nie było żadnych podstaw do uznania, iż jakakolwiek warstwa ocieplenia budynku nieruchomości położona jest w pasie drogowym, gdyż zgodnie z księgą wieczystą leży w granicach jej nieruchomości.

SKO ustaliło, że zajęcie pasa drogowego zostało ustalone na podstawie mapy geodezyjnej państwowego zasobu geodezyjnego prowadzonego przez Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej m. st. Warszawy z której wynika, że budynek wspólnoty przylega bezpośrednio do pasa drogowego tj. chodnika, a warstwa ocieplenia obejmuje jego przestrzeń. Kolegium wyjaśniło, że wspólnota dwukrotnie uzyskiwała zezwolenie na zajecie pasa, ale był też okres ponad ośmiuset dni, kiedy za zajęcie nie zapłaciła.

Ocieplenie budynku ze stałą opłatą?

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. WSA oddalając skargę stwierdził, że pozytywne rozpatrzenie wniosku o wydanie zezwolenia stanowi odstępstwo od zasady, że w pasie drogowym nie wolno sytuować żadnych niezwiązanych z drogą budowli czy urządzeń. Według sądu, zezwolenia na zajęcie pasa drogowego są zezwoleniami czasowymi. Każde wystąpienie z wnioskiem o zajęcie pasa drogowego stanowi odrębną sprawę administracyjną, a posiadanie wcześniejszego zezwolenia nie rodzi praw na przyszłość dla adresata. Na kolejny okres konieczne jest ponowne ustalenie, czy umieszczenie obiektu budowlanego stanowi szczególnie uzasadniony przypadek rozumieniu art. 39 ust. 3 ustawy o drogach publicznych, dający podstawę do wydania zezwolenia. WSA podkreślił, że wspólnota została pouczona o konieczności uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego w celu umieszczenia w nim obiektu - warstwy ocieplenia budynku, już samej w decyzji lokalizacyjnej.

Podobnej oceny sprawy dokonał Naczelny Sąd Administracyjny, do którego trafiła kasacja wspólnoty mieszkaniowej a którą NSA oddalił. Sąd na wstępie odnosząc się do zarzutu wspólnoty, że to nie ona powinna płacić za zajecie pasa drogowego, tylko inwestor zakładający ocieplenie wskazał, iż to ona jest adresatem decyzji o którą też sama wnioskowała na początku zgłoszenia inwestycji, a następnie na podstawie wniosków o wydanie zezwolenia na zajecie pasa drogowego.

NSA podkreślił, iż podmiot ubiegający się o legalne umieszczenie obiektu budowlanego niezwiązanego z potrzebami zarządzenia drogami lub potrzebami ruchu drogowego oraz reklamy w pasie drogowym jest zobowiązany do uzyskania w pierwszej kolejności zgody na ich lokalizację (umieszczenie) w pasie drogowym, a następnie do uzyskania zezwolenia na zajęcie pasa drogowego (art. 40 ust. 2 pkt 3 przywołanej ustawy).

Sąd orzekł, iż z decyzji lokalizacyjnej nie sposób jest zasadnie wywodzić konsekwencje wskazywane przez skarżącą wspólnotę. Decyzja ta bowiem, zezwalając na umieszczenie w pasie drogowym obiektu budowlanego w postaci ocieplenia budynku oraz określając termin jego umieszczenia w pasie drogowym, nie skutkowała jeszcze zezwoleniem na zajmowanie pasa drogowego - a mianowicie nie legalizowała istnienia i funkcjonowania obiektu w pasie drogowym w miejscu określonym decyzją lokalizacyjną.

Wyrok NSA z 27 lipca 2021 r. sygn. II GSK 1531/18