Studia doktoranckie przechodzą prawdziwą rewolucję – nie tylko w Polsce, ale w całej Europie. Nauka ma służyć przede wszystkim gospodarce opartej na wiedzy. Rozwój innowacyjnych, zaawansowanych technologicznie firm rodzi potrzebę zupełnie innego podejścia do kształcenia na poziomie doktoranckim.
Bliżej biznesu
Produkcja teoretycznych opracowań i badań, na które nie ma zapotrzebowania z rynku, to już przeszłość. Współczesny doktorant powinien mieć w sobie takie cechy jak przedsiębiorczość i kreatywność, a przy tym być wytrwały w dążeniu do swoich celów. Jego zadaniem jest przede wszystkim zdobywanie nowej wiedzy poprzez indywidualne, oryginalne i niezależne doświadczenia badawcze. Uzyskane wyniki powinny mieć międzynarodowy poziom jakości w obrębie jednej lub kilku powiązanych dyscyplin naukowych, „z czego część zasługuje na opublikowanie recenzowane naukowo”. Prace naukowe powinny mieć również zdecydowanie praktyczny wymiar, nawet z wprowadzeniem wypracowanego rozwiązania na rynek. Dlatego doktoranci w jak największym stopniu powinni starać się współpracować z biznesem już w trakcie studiów. Na Zachodzie są już efekty takiej zmiany w podejściu do pracy naukowej. W Niemczech, we Francji czy w Wielkiej Brytanii absolwenci z tytułem doktora są rozchwytywani na rynku pracy.
Nowe programy
Prace nad nowymi programami studiów doktoranckich w Polsce prowadzi Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego we współpracy z przedstawicielami środowiska akademickiego, naukowego oraz przy aktywnym udziale przedstawicieli organizacji pracodawców. Po wdrożeniu uczelnie będą mogły się starać o dofinansowanie realizacji tych programów. Środki pochodzą z programu Wiedza Edukacja Rozwój (działanie 3.2 Studia doktoranckie).
Jak wskazano w raporcie „Wykorzystanie zasad dla innowacyjnego szkolenia doktoranckiego jako narzędzia do kierowania reformami kształcenia doktoranckiego w Europie”, zmiany powinny iść w kierunku współpracy z przemysłem i innymi sektorami zatrudnienia, współpracę uniwersytetów oraz międzydyscyplinarne badania naukowe.
Międzynarodowe zespoły
Dużym wyzwaniem jest umiędzynarodowienie studiów doktoranckich. Mówi się nawet o „doktoracie europejskim”, opracowywanym we współpracy z jednostkami naukowymi i środowiskami akademickimi z innych krajów.
Doktoranci już teraz mają wiele możliwości pracy w międzynarodowych zespołach badawczych. Z jednej strony – podobnie jak studenci –wyjeżdżają na zagraniczne stypendia i praktyki współfinansowane z programu Erasmus Plus. Z drugiej zaś biorą udział w projektach międzynarodowych realizowanych w Polsce przy wsparciu z Funduszy Europejskich przez Fundację Na Rzecz Nauki Polskiej. Aktualnie dostępne są cztery programy:
● Międzynarodowe Agendy Badawcze – wsparcie otrzymają jednostki naukowe realizujące program badawczy we współpracy z renomowanymi ośrodkami naukowymi z innych państw.
● TEAM – umożliwia udział w projektach zespołowych prowadzonych przez wybitnych uczonych z całego świata w jednostkach naukowych lub przedsiębiorstwach w Polsce.
● TEAM TECH – studenci, doktoranci i młodzi doktorzy mogą pracować w projektach zespołowych pod kierunkiem naukowca mającego wybitne doświadczenie we współpracy z gospodarką.
● HOMING – to wsparcie dla młodych naukowców polskiego pochodzenia, mieszkających i pracujących za granicą oraz osób mających przerwę w pracy badawczej. Program umożliwia realizację projektów badawczych w jednostkach naukowych lub przedsiębiorstwach w Polsce. Są tu trzy typy wsparcia:
– HOMING grant na projekt o charakterze dwuletniego stażu podoktorskiego wynoszący nawet ok. 800 tys. zł dla osób powracających z zagranicy do pracy naukowej w Polsce;
– POWROTY grant maks. 800 tys. zł na prowadzenie (maks. 2 lata) prac badawczych dla osób, które na wczesnym etapie kariery przerwały prace B+R z powodu pracy w innym sektorze lub rodzicielstwa;
– FIRST TEAM grant w wysokości do 2 mln zł na założenie i pracę pierwszego zespołu badawczego. Okres finansowania to trzy lata z możliwością przedłużenia o jeden rok.
Ważne informacje
Więcej informacji o unijnym wsparciu na stronach:
● www.funduszeeuropejskie.gov.pl
● www.power.gov.pl

PROJEKT JEST WSPÓŁFINANSOWANY ZE ŚRODKÓW FUNDUSZU SPÓJNOŚCI UNII EUROPEJSKIEJ

ikona lupy />
Więcej bezpłatnych informacji znajdziesz na www.funduszeeuropejskie.gov.pl oraz w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskich.
Monika Niewinowska