Klastry oferują firmom wspólne usługi

Naturalnym stanem dla przedsiębiorstw działających na tym samym rynku i w podobnej branży jest wzajemna konkurencja. Są jednak pewne działania, w których opłaca się współpracować.

Fundusze Europejskie wspierają rozwój gospodarki na różne sposoby. Jednym z nich jest pobudzanie współpracy firm w ramach klastrów. Obecnie w Polsce zarejestrowanych jest 130 takich inicjatyw. Skupiają one prawie 6 tys. podmiotów, z czego przedsiębiorstwa stanowią 78 proc. Według danych zebranych przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości najwięcej klastrów działa w branżach: ICT (technologii informacyjno-komunikacyjnych), energetyki i OZE (odnawialnych źródeł energii), budowlanej oraz medycznej. Niewiele mniej jest w sektorze metalowym, technologii produkcji, turystycznym i usług biznesowych.

Pierwsze klastry powstały już kilkanaście lat temu, jednak największy przyrost liczby instytucji tego typu miał miejsce w latach 2011–2015. Niezaprzeczalnie przyczyniły się do tego dostępne w owym czasie dotacje z Funduszy Europejskich, z których sfinansować można było założenie i funkcjonowanie klastra. Do dziś zresztą środki publiczne pozostają dla nich głównym źródłem finansowania. Kompleksowe informacje na temat funkcjonowania klastrów znajdują się na portalu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości www.pi.gov.pl/klastry. Jej elementem jest baza tych instytucji, przedstawiona w postaci mapy pod adresem www.mapaklastrow.pi.gov.pl.

Nowe podejście

Wsparcie dla klastrów będzie finansowane również z Funduszy Europejskich na lata 2014–2020, jednak już w inny sposób, niż miało to miejsce do tej pory. Priorytetowo będą traktowane tzw. klastry kluczowe: krajowe i regionalne. Te pierwsze to instytucje o istotnym znaczeniu dla gospodarki kraju i wysokiej konkurencyjności międzynarodowej. Działają w obszarach zgodnych z Krajowymi Inteligentnymi Specjalizacjami, obejmującymi branże o największych szansach na sukces w realiach polskiej gospodarki. Obecnie taki status ma 16 klastrów. Regionalne – analogicznie – mają istotne znaczenie dla gospodarki regionu i wpisują się w specjalizacje regionalne. Na wsparcie mogą liczyć także projekty dotyczące branż innych niż strategiczne, mających jednak szansę stać się w przyszłości liderami w danym regionie.

Wsparcie finansowe

Klastry mogą starać się o dofinansowanie zarówno z programu krajowego Inteligentny Rozwój, jak i programów regionalnych. Dodatkowo wsparcie przewidziane jest w programie Polska Wschodnia, obejmującym województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko-mazurskie. Środki z uzyskanych dotacji będą mogły przeznaczać na swoją zasadniczą działalność, jak również projekty realizowane na rzecz i przez swoich członków.

Inteligentny Rozwój wesprze krajowe klastry kluczowe. Przewidziane jest w nim dofinansowanie usług, które mają na celu wsparcie dostosowania i wprowadzenia na rynki zagraniczne produktów klastra lub jego członków czy też usług związanych z aktywizacją członków klastra w ramach tzw. internacjonalizacji (tworzeniem sieci kontaktów, wymianą wiedzy z partnerami zagranicznymi, współpracą międzynarodową). Koordynatorzy klastrów kluczowych mogą też się starać o wsparcie finansowe na internacjonalizację. Dofinansowanie przewidziano m.in. na działania służące aktywizacji klastra (np. marketingowe), które zwiększyć mają rozpoznawalność klastra lub udział w nim nowych przedsiębiorstw. Nabór wniosków właśnie jest prowadzony przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Program Polska Wschodnia przewiduje analogiczne wsparcie dla klastrów z województw, które są objęte jego działaniem. Nowością będzie tu możliwość realizacji ponadregionalnych projektów B+R przez podmioty z klastrów. O dotację mogą się ubiegać nie tylko koordynatorzy klastrów czy konsorcja, ale także spółki celowe (firmy powołane do realizacji zadań inwestycyjnych i projektów B+R).

Programy regionalne oferują dotacje na działania mające na celu animację procesów wewnątrz klastrowych i budowanie wspólnych strategii działania. Występują o nie koordynatorzy klastrów.

Jako dodatkową formę wsparcia przewiduje się preferencje dla projektów pochodzących z klastrów kluczowych przy ubieganiu się o inne formy wsparcia z Funduszy Europejskich.

Klaster

Geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, jednocześnie współdziałających i konkurujących ze sobą. W klastrze ważna jest także współpraca przedsiębiorstw z instytucjami otoczenia należącymi do sektora B+R (uczelniami, instytutami badawczymi, placówkami edukacyjnymi), infrastruktury wsparcia biznesu (parkami naukowo-technologicznymi, instytucjami certyfikacyjnymi, firmami doradczymi) oraz z administracją

Aktualne konkursy dotacji dla klastrów

Instytucja: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, www.parp.gov.pl

1. Program: Polska Wschodnia

Działanie 1.3 Ponadregionalne powiązania kooperacyjne, poddziałanie 1.3.2 Tworzenie sieciowych produktów przez MSP.

Dla kogo: konsorcja składające się z co najmniej 10 przedsiębiorców.

Ile: do 70 proc. kosztów kwalifikowanych.

Kiedy: 3.11.2016–30.11.2016 r.

2. Program: Inteligentny Rozwój

Poddziałanie 2.3.3 Umiędzynarodowienie Krajowych Klastrów Kluczowych.

Dla kogo: koordynatorzy Krajowych Klastrów Kluczowych.

Ile: do 80 proc. kosztów kwalifikowanych

Kiedy: 4.11.2016–30.12.2016 r.