565 zł wynosi łącznie najniższa składka na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w Czechach. Indywidualni przedsiębiorcy płacą podatki dochodowe o dwie trzecie niższe niż osoby na umowie o pracę
Płaska stawka podatku od dochodu, niskie składki na ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne, kontakty z urzędami za pomocą e-maili – to główne zalety prowadzenia firmy w Czechach. Polscy pośrednicy zachwalają także tolerancję dla drobnych opóźnień w opłacaniu składek czy podatków, a także uproszczone formy ewidencji dla samozatrudnionych oraz np. ulgi dla osób ubezpieczających się dodatkowo w funduszach emerytalnych. Polski Wydział Promocji Handlu i Inwestycji w Pradze przypomniał ostatnio analizę, z której wynika, że samodzielni przedsiębiorcy w Czechach odprowadzają podatki dochodowe niższe średnio o 2/3 niż pracownicy na umowie o pracę.
Na pytanie, jak założyć firmę w Czechach, z pomocą przychodzi pojedynczy punkt kontaktowy (PPK), rozwiązanie wprowadzone przez UE we wszystkich krajach członkowskich.
Samozatrudniony – czyli OSVČ
Zapytaliśmy czeskie punkty kontaktowe, jak szybko założyć małą firmę świadczącą proste usługi, np. public relations. Rodzaj usług jest ważny, ponieważ nad Wełtawą są trzy rodzaje działalności: nieregulowane, regulowane (rzemieślnicze i wolne zawody) oraz koncesjonowane. Wybraliśmy najprostszą drogę, czyli chcemy prowadzić nieregulowaną działalność jako samozatrudniony, czyli OSVČ, by pokazać, jak stawia się pierwsze kroki w Czechach.
Firmę można założyć podczas jednej wizyty w jednym z piętnastu pojedynczych punktów kontaktowych, a także w biurze handlowym (trade licence office) lub wreszcie w punkcie kontaktowym administracji publicznej, tzw. Czech Point. Uwaga, według deklaracji, w każdym PPK jest pracownik znający język angielski, natomiast Czech Point obsługuje tylko po czesku. Nieoficjalnie – zadane przez telefon pytanie po angielsku wprawiło pracowników praskiego PPK w popłoch, pierwszy kontakt warto więc nawiązać przez internet (tu lista placówek http://www.businessinfo.cz/en/articles/addresses-points-of-single-contact-psc-8326.html), by znaleźć tę angielskojęzyczną osobę.
Zakładamy biznes
Pierwsze kroki kierujemy więc do punktu kontaktowego, gdzie można dopełnić większości formalności. Jeśli chcemy świadczyć usługi jako OSVČ, trzeba zdobyć licencję handlową, tzw. živnostenské oprávnění (trade license – ang.). W tym celu ściągamy właściwy formularz z internetu (http://www.businessinfo.cz/en/online-tools/forms.html) lub w dużo prostszej wersji – wypełniamy z pomocą pracownika PPK. Dokumenty te są w języku czeskim, więc pomoc w wypełnieniu i znalezieniu właściwego formularza może być przydatna. Na spotkanie przynosimy też swój dowód tożsamości, paszport lub dowód osobisty. Polacy, jako obywatele Unii Europejskiej, nie muszą przedstawiać zaświadczenia o niekaralności, jeśli przyjdą na spotkanie do PPK osobiście. Jeśli firma zakładana jest przez pośredników, niezbędny będzie taki dokument.
Opłata za założenie działalności gospodarczej wynosi 1000 koron czeskich, czyli 153 zł. Można przynieść potwierdzenie wpłaty lub zapłacić na miejscu. Ostatnim niezbędnym dokumentem jest dowód wynajmu (lub posiadania) oficjalnego lokalu. Jest to na dobrą sprawę jedyny dokument, który należy przygotować przed wizytą. Na spotkanie trzeba bowiem przynieść pisemną umowę z właścicielem lokalu, który będzie też naszym oficjalnym adresem do korespondencji. Pracownicy PPK podpowiadają jednak, że biuro może być wirtualne i są firmy świadczące podobne usługi. Jeśli nie potrzebujemy więc fizycznej przestrzeni w Czechach, zawieramy umowę z taką firmą i przynosimy na spotkanie do PPK.
Firmę można też założyć przez internet, jeśli mamy podpis elektroniczny. Nie jest to jednak szczególnie polecane rozwiązanie.
Co dalej? Pozostałe formalności to powiadomienie czeskiego urzędu skarbowego, zakładu ubezpieczeń społecznych oraz uzyskanie ubezpieczenia zdrowotnego, największym ubezpieczycielem na rynku jest VZP ČR. Co ważne, dokonujemy tego podczas tej samej wizyty w punkcie kontaktowym, nie ma potrzeby oddzielnych wizyt w każdym z urzędów. Po rejestracji otrzymamy z urzędu skarbowego numer identyfikacji, tzw. DIČ.
Niskie składki i podatki
Wysokość, a właściwie niskość składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne to jeden z powodów, dla których Polacy mogą się interesować przeniesieniem działalności do Czech. Minimalna składka na czeski ZUS wynosi 1894 korony – czyli ok. 290 zł, na ubezpieczenie zdrowotne – 1797 koron, czyli 275 zł miesięcznie. Razem – 565 zł. Dla porównania w Polsce składka na ZUS wynosi prawie 1100 zł.
Podatek od dochodu będzie obliczony w następnym roku na podstawie dochodów I wydatków. Jeśli obrót w ostatnim miesiącu pokona próg miliona koron, zostajemy płatnikiem VAT. Dochody są opodatkowane stałą stawką w wysokości 15 proc. Dwa lata temu wprowadzono podatek solidarnościowy sięgający 7 proc. dla dochodów przekraczających rocznie 1 245 216 koron, czyli ponad 190,8 tys. zł (ok. 16 tys. zł miesięcznie brutto). Szczegółowe informacje o systemie podatkowym znajdują się, oczywiście po angielsku, na stronie urzędu skarbowego (http://www.financnisprava.cz/en/).
Gdzie szukać pierwszych informacji
Podstawowe źródła informacji dla obcokrajowców o warunkach prowadzenia działalności gospodarczej w Czechach to strony www.czechinvest.cz oraz businesinfo.cz – czyli właśnie czeski podstawowy punkt kontaktowy. Tu można uzyskać od ręki praktyczną pomoc i wskazówki w zakładaniu firmy, PPK załatwi także za nas część formalności. Wstępne informacje są dostępne w językach czeskim i angielskim, ale także niemieckim, hiszpańskim, francuskim i rosyjskim. Polska, mimo że jest drugim największym sąsiadem Czech, nie doczekała się swojej wersji językowej. Być może dlatego, że Polaków prowadzących nad Wełtawą działalność gospodarczą było w ubiegłym roku zaledwie 2014. Tendencja jest jednak rosnąca, ich liczba podwoiła się w ciągu ostatniej dekady. Dwadzieścia tysięcy Polaków w Czechach stanowi piątą grupę obcokrajowców, najwięcej jest Ukraińców (ponad 104 tys.), za nimi są Słowacy (97,7 tys.), Wietnamczycy (56,5 tys.) oraz Rosjanie (34,9 tys.).
Ważną ustawą jest tzw. Licensing act, która reguluje warunki prowadzenia działalności gospodarczej. Jej oficjalna angielska wersja jest dostępna na stronie czeskiego ministerstwa przemysłu i handlu (http://www.mpo.cz/dokument97554.html).
Przydatna jest także wizyta na stronach czeskiego urzędu ubezpieczeń społecznych (www.cssz.cz) i urzędu statystycznego (www.czso.cz), które podają wyjątkowo precyzyjne informacje o składkach, gospodarce i aktach prawnych w języku angielskim.