Jestem prezesem małej spółki z o.o. Zostałem ukarany przez komornika grzywną 1 tys. zł za odmowę udzielenia informacji i udostępnienia dokumentów. Żądał ich ode mnie w związku z zajęciem egzekucyjnym u mojego kontrahenta. Odmówiłem, bo nie chciałem narażać swojego partnera biznesowego na egzekucję. Czy działanie komornika jest prawidłowe?
EKSPERT RADZI
Ukaranie grzywną przez komornika prawdopodobnie było zasadne, a wniesienie ewentualnej skargi na jego postanowienie zapewne nie spowoduje uchylenia grzywny. Z listu wynika, że czytelnik, kiedy komornik dokonał zajęcia wierzytelności jego kontrahenta, nie odpowiedział należycie na to wezwanie. W ten sposób utrudnił egzekucję. Komornik miał więc podstawy do ukarania go grzywną na mocy art. 902 w zw. z art. 886 kodeksu postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.), mimo że nie prowadził egzekucji ani wobec niego, ani wobec jego spółki.
W zbliżonym stanie faktyczno-prawnym o zasadności zastosowania grzywny orzekał Sąd Rejonowy w Głubczycach w postanowieniu z 25 sierpnia 2016 r. (sygn. akt I Co 225/16).
Komornik miał prawo żądać od czytelnika informacji oraz dokumentów na potrzeby postępowania egzekucyjnego, co wynika z art. 761 par. 1 k.p.c. Ustawodawca postanowił w nim, że organ egzekucyjny może się domagać od uczestników postępowania złożenia wyjaśnień oraz zasięgać informacji niezbędnych do prowadzenia egzekucji od m.in.: organów administracji publicznej, wykonujących zadania z zakresu administracji publicznej, podatkowych, rentowych, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych, przedsiębiorstw maklerskich, organów spółdzielni mieszkaniowych, zarządów wspólnot mieszkaniowych oraz innych podmiotów zarządzających mieszkaniami i lokalami użytkowymi, jak również innych instytucji i osób nieuczestniczących w postępowaniu.
Z kolei zgodnie z art. 762 par. 1 i 2 k.p.c. za nieuzasadnioną odmowę udzielenia organowi egzekucyjnemu wyjaśnień lub informacji przewidzianych w art. 761 albo za udzielanie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych osoba odpowiedzialna może być na wniosek wierzyciela lub z urzędu ukarana przez organ egzekucyjny grzywną do 2 tys. zł.
Jak wskazano w wyroku Sądu Okręgowego w Gdańsku z 15 listopada 2016 r. (sygn. akt I C 101/15): „Dokonywane przez komornika zajęcie wierzytelności (art. 896 par. 1 k.p.c.) jest zajęciem określonego prawa wchodzącego w skład majątku dłużnika”. W tej zaś sytuacji chodzi o prawo wchodzące do majątku kontrahenta, a nie do majątku spółki czytelnika. Warto również zauważyć, że zgodnie z regulacjami k.p.c. w razie egzekucji z wierzytelności niezastosowanie się przez dłużnika zajętej wierzytelności (tu: spółkę z o.o.) do wezwań oraz obowiązków wynikających z zajęcia uprawnia komornika do ukarania go grzywną w trybie art. 902 k.p.c. (to lex specialis w zakresie grzywny). Zgodnie z nim do skutków zajęcia stosuje się odpowiednio art. 885, 887 i 888 k.p.c., a do skutków niezastosowania się do wezwań komornika oraz do obowiązków wynikających z zajęcia – art. 886 k.p.c. Z tego przepisu wynika, że pracodawcy, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 881 par. 3 i 4, nie złożył w przepisanym terminie oświadczenia przewidzianego w art. 882 albo zaniedbał przesłania dokumentów zajęcia wynagrodzenia, stosownie do art. 884 par. 2 i 3, komornik wymierza grzywnę w wysokości do 2 tys. zł.
Podstawa prawna
Art. 761 par. 1, art. 762 par. 1–2, art. 881 par. 3–4, art. 882, art. 884 par. 2–3, art. 885–888, art. 896 par. 1, art. 902 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1822 ze zm.).