Resorty cyfryzacji i sprawiedliwości opowiadają się za przepisami zapewniającymi filmowcom tantiemy od platform oferujących materiały audiowizualne na żądanie (VOD).

Dyskusję o tantiemach wznowiono w związku z projektem nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 2509 ze zm.). Stanowi ona m.in. implementację dyrektywy 2019/790 o prawie autorskim i prawach pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym (dalej: dyrektywa DSM).

Branża filmowa liczyła na to, że transpozycja dyrektywy zagwarantuje jej tantiemy od Netfliksa i podobnych platform – jakie płacą obecnie m.in. kina i telewizje. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w opublikowanym 15 lutego projekcie nie przewidziało jednak takiego uprawnienia. W uzasadnieniu stwierdziło, że zasadę odpowiedniego i proporcjonalnego wynagrodzenia wyraża już art. 43 nowelizowanej ustawy, przewidujący wynagrodzenie dla twórcy za przeniesienie autorskich praw majątkowych lub udzielenie licencji.

Resort cyfryzacji się z tym nie zgadza. W opinii do projektu przekonuje, że art. 18 dyrektywy DSM nie jest w Polsce wdrożony, gdyż nie określono wymaganej w dyrektywie proporcjonalności wynagrodzenia twórców i wykonawców „w stosunku do korzyści związanych z korzystaniem z utworu”. Zdaniem ministerstwa proporcjonalność powinna polegać „na dostosowaniu mechanizmu wynagradzania do specyfiki poszczególnych pól eksploatacji”. MC zwraca uwagę, że „upowszechnianie się modelu korzystania z utworów za pośrednictwem internetu (…) implikuje konieczność uwzględnienia tego pola w transpozycji dyrektywy”.

Dodaje, że MKiDN pominęło „fakt słabszej pozycji twórców i wykonawców w stosunku do nabywcy praw” – chociaż wytyczną do transpozycji DSM „jest zachowanie sprawiedliwej równowagi praw i interesów”.

Z kolei Ministerstwo Sprawiedliwości zgłosiło wątpliwości wobec braku tantiem z VOD. Przyznało, że DSM nie nakazuje ich wprowadzenia wprost, „niemniej jednak celem dyrektywy jest m.in. dostosowanie unijnych ram prawa autorskiego do współczesnych form korzystania z utworów w środowisku cyfrowym” – stwierdza. A tu następuje przesunięcie w stronę platform streamingowych „kosztem telewizji czy kina”.

Minister kultury Bartłomiej Sienkiewicz przed tygodniem zapowiedział wprowadzenie ustawowego prawa „do pobierania tantiem dla twórców i wykonawców audio-wideo”. Projektu nowelizacji z odpowiednimi zmianami dotychczas jednak nie przedstawiono. ©℗