Pani Lucyna spłaciła zaciągniętą u koleżanki pożyczkę wraz z należnymi odsetkami przewidzianymi w umowie, którą zawarły. Okazało się jednak, że to nie koniec ich rozliczeń. Dawna wierzycielka domaga się dodatkowej kwoty z tytułu odsetek od odsetek, które należały się jej za niedotrzymanie terminu oddania należności. O pieniądze wystąpiła na piśmie, grożąc skierowaniem sprawy do firmy windykacyjnej i powołując się na to, że pobierają je banki od zalegających z płatnościami kredytobiorców. Wprawdzie pani Lucyna pożyczkę oddała już po znacznym upływie terminu przewidzianego na zwrot pieniędzy w umowie, ale uważa, że skoro zapłaciła odsetki, to już nic nie jest dłużna. – Czy w tej sytuacji muszę jeszcze dalej płacić? – pyta czytelniczka.
Nie. Odsetek za opóźnienie w uregulowaniu zaległych odsetek znajoma pani Lucyny nie może naliczyć automatycznie ani domagać się ich zapłaty. Wypłacenie wierzycielce odsetek od odsetek doprowadziłoby do nadmiernego obciążenia dłużniczki. W polskim prawie cywilnym obowiązuje zakaz takiego automatycznego naliczania i nawet w umowie pożyczki nie można na dłużnika nałożyć obowiązku tej płatności, zakładając z góry, że będzie zalegał z oddaniem pieniędzy. Przepisy przewidują jedynie, że dopiero po powstaniu zaległości i uregulowaniu pożyczonej kwoty oraz należnych od niej odsetek za zwłokę, obie strony dobrowolnie mogą wyrazić zgodę na doliczenie zaległych odsetek do dłużnej sumy. W ten sposób skapitalizowałyby zaległe odsetki i uzyskaną po doliczeniu nową wysokość dłużnej sumy na nowo oprocentowały.
Z listu naszej czytelniczki wynika jednak, że do zawarcia porozumienia w sprawie takiej kapitalizacji pomiędzy stronami nie doszło. Znajoma nie wytoczyła też pani Lucynie odrębnego powództwa o zapłatę odsetek od odsetek. Istnieje możliwość dochodzenia ich na drodze sądowej, ale wówczas odsetki sąd wyliczy dopiero od dnia wniesienia o nie pozwu, natomiast nie przyzna ich za okres wcześniejszy. Tylko w razie wcześniejszego zawarcia porozumienia co do kapitalizacji odsetek, sąd może odsetki od odsetek przyznać za okres poprzedzający wytoczenie powództwa.
Żądając odsetek od nieuiszczonych w terminie odsetek, znajoma pani Lucyny powołuje się na praktyki stosowane przez banki wobec kredytobiorców. Rzeczywiście zakaz naliczania odsetek nie dotyczy pożyczek długoterminowych udzielanych przez instytucje kredytowe, ale pożyczka sąsiedzka nie jest przecież kredytem zaciągniętym w banku.
Podstawa prawna
Art. 482 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 2014 r. poz. 121).