Banki zapowiadają dalsze zaostrzanie polityki pożyczkowej. Po wprowadzeniu wakacji kredytowych spadła liczba nowych umów Funduszu Wsparcia Kredytobiorców.
Warunki przyznawania kredytów
Gdyby nie podwyżki stóp procentowych i związane z tym podniesienie oprocentowania w III kw., dostępność hipotek byłaby na podobnym poziomie jak w poprzednich trzech miesiącach. Tak wynika z opublikowanych w poniedziałek wyników ankiety wśród przewodniczących komitetów kredytowych w bankach. Narodowy Bank Polski co kwartał pyta osoby odpowiedzialne za udzielanie kredytów o ocenę bieżącej sytuacji i przewidywania na najbliższe trzy miesiące.
Po czterech kwartałach, w których wyraźna była przewaga banków informujących o ograniczaniu dostępności hipotek, tym razem sytuacja się poprawiła. Nadal większy był udział banków deklarujących zaostrzanie kryteriów kredytów, ale ich przewaga nad tymi, które mówiły o łagodzeniu, była niewielka. A pytane konkretnie o warunki przyznawania kredytów banki w większości mówiły o ich poprawie.
Banki obniżyły wymagania co do udziału własnego kredytobiorcy i zabezpieczenia kredytu, wydłużyły maksymalny okres kredytowania oraz zmniejszyły marżę kredytową. Pojedyncze banki podniosły natomiast marżę dla kredytów obarczonych większym ryzykiem. Jednocześnie banki wskazały na złagodzenie nieobjętych w ankiecie warunków, w tym m.in.: wprowadzenie do oferty gwarantowanego kredytu mieszkaniowego z LtV (to wskaźnik mówiący o proporcji kwoty kredytu do wartości finansowanej nieruchomości) do 100 proc. i likwidację marży pomostowej związanej z wpisem hipoteki do księgi wieczystej.
NBP prezentuje wyniki ankiety jako odsetki netto, czyli różnicę między udziałem w rynku instytucji mówiących o łagodzeniu warunków bądź poprawie sytuacji a udziałem banków deklarujących zaostrzenie bądź pogorszenie. W minionym kwartale w odpowiedzi na poszczególne pytania co do warunków hipotek były kilkunastoprocentowe wskazania na plusie.
Ograniczanie dostępności kredytów mieszkaniowych
Końcówka roku będzie jednak stała pod znakiem ograniczania dostępności kredytów mieszkaniowych. Będzie to szósty z rzędu taki kwartał. I piąty z rzędu, w którym bankowcy spodziewają się zmniejszenia popytu ze strony klientów.
Wśród wyjaśnień zaostrzania polityki kredytowej w III kw. pierwszy raz od wiosny 2020 r. pojawiła się „zmiana udziału kredytów zagrożonych w portfelu kredytów mieszkaniowych”. Statystyki wskazują jednak, że sytuacja jest pod kontrolą. Część przedstawicieli sektora bankowego utrzymywanie się wysokiej jakości hipotek przypisuje wakacjom kredytowym, które pozwalają wstrzymać się w tym i w przyszłym roku łącznie z ośmioma ratami hipotek.
Po wejściu w życie przepisów dotyczących moratorium na spłatę hipotek pojawiła się jeszcze jedna tendencja: wyraźny spadek zainteresowania Funduszem Wsparcia Kredytobiorców.
Fundusz Wsparcia Kredytobiorców
W pierwszych dziesięciu miesiącach tego roku prowadzony przez Bank Gospodarstwa Krajowego fundusz zawarł prawie 7,6 tys. umów o wartości niemal 480 mln zł. Liczba umów jest prawie sześciokrotnie większa niż zawartych łącznie w poprzednich sześciu latach istnienia FWK. Wartość umów zwiększyła się prawie 13-krotnie.
Za osoby w trudnej sytuacji FWK może przejąć na trzy lata spłatę hipoteki. Po dwóch latach od zakończenia wsparcia pomoc jest zwracana - w równych nieoprocentowanych ratach. Część pomocy może być umorzona.
Wzrost stóp procentowych do lipca tego roku zwiększał zainteresowanie pomocą ze strony FWK. W pierwszym miesiącu wakacji zawarto 1,8 tys. umów wsparcia, o połowę więcej niż łącznie w latach 2016-2021. Od sierpnia liczba nowych umów wsparcia wyraźnie się zmniejszała. W październiku było ich 520, najmniej od kwietnia.
Z ankiety NBP wynika, że banki spodziewają się zmniejszenia zarówno dostępności, jak i popytu na kredyty konsumpcyjne. W przypadku przedsiębiorstw zaostrzenie będzie dotyczyć większych klientów. Równocześnie bankowcy spodziewają się mniejszego popytu na kredyty długoterminowe i wzrostu zainteresowania finansowaniem obrotowym.