Rząd chce, aby ustawa w sprawie tzw. renty wdowiej weszła w życie 1 stycznia 2025 r. Wówczas wypłaty świadczeń na nowych zasadach rozpoczęłyby się 1 lipca 2025 r. – poinformował we wtorek rząd. Przez pierwsze półtora roku wypłacane miałoby być 15 proc. drugiego świadczenia, a potem 20 proc.
Stanowisko rządu dotyczy obywatelskiego projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw.
Wprowadzenie renty wdowiej
Chodzi o wprowadzenie tzw. renty wdowiej czyli rozwiązania, by owdowiała osoba mogła zachować swoje świadczenie i powiększyć je o 50 proc. renty rodzinnej po zmarłym małżonku lub - jeśli taki wariant byłby korzystniejszy - pobierać rentę rodzinną po zmarłym małżonku i 50 procent swojego świadczenia.
Obecnie w przypadku zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych obowiązuje zasada wypłaty jednego świadczenia. Dlatego po śmierci małżonka osoba owdowiała może zachować swoją emeryturę albo z niej zrezygnować i wybrać rentę rodzinną po zmarłym.
W projekcie obywatelskim zaproponowano, by dojście do pułapu 50 proc. świadczenia było stopniowe: najpierw byłoby to 15 proc. tego drugiego świadczenia, potem 20 proc. i docelowo połowa.
W komunikacie po wtorkowym posiedzeniu Rady Ministrów poinformowano, że regulacja powinna być dalej procedowana. Rząd zadeklarował jednocześnie współdziałanie w uzupełnieniu projektu i wypracowaniu jego ostatecznego kształtu.
Renta wdowia - cel?
Głównym celem nowych przepisów jest zapobieżenie degradacji ekonomicznej gospodarstw seniorów wskutek śmierci małżonka.
"W ocenie Rady Ministrów pełna i właściwa realizacja tego celu wymaga doprecyzowania kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej, które mogą skorzystać z reguły zbiegu, która przewidziana jest w projekcie. Dotyczy to także rozważenia ostatecznego kształtu limitu podlegających wypłacie świadczeń w zbiegu tak, aby z rozwiązania mogły korzystać przede wszystkim osoby starsze, w stosunku do których zachodzi rzeczywiste ryzyko degradacji ekonomicznej gospodarstwa domowego wskutek śmierci małżonka" – czytamy w stanowisku rządu.
Stąd też – jak dodano - kwota pobieranych świadczeń nie będzie mogła być wyższa niż trzykrotność najniższej emerytury.
Renta wdowia - od kiedy?
W ocenie rządu, projekt powinien wejść w życie od 1 stycznia 2025 r. z zastrzeżeniem, że nabycie prawa do korzystania ze świadczeń według reguły zbiegu i wypłata świadczeń na jej podstawie byłaby od 1 lipca 2025 r. W komunikacie podkreślono, że rozwiązanie to jest konieczne, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych i inne organy emerytalno-rentowe mogły odpowiednio przygotować się do wykonywania tego zadania.
Zdaniem rządu, niezbędne jest również zaktualizowanie tzw. kroczącego modelu dochodzenia do ostatecznej, docelowej wysokości drugiego podlegającego wypłacie świadczenia w zbiegu.
"Model ten musi uwzględniać z jednej strony potrzebę realizacji celów projektu, a z drugiej możliwości finansowe budżetu państwa, Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz Funduszu Emerytalno-Rentowego Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego" – wskazano w komunikacie.
Renta wdowia - ile wyniesie?
W rządowym stanowisku zaproponowano, aby drugie świadczenie wypłacane było w okresie od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r. w wysokości 15 proc. i od 1 stycznia 2027 r. w wysokości 25 proc.
Rząd poinformował także o skutkach finansowych wejścia w życie projektu. Koszt wprowadzenia tego rozwiązania wyniesie w 2025 r. – od 3,2 mld do 4,2 mld; w 2026 r. – od 6,7 mld do 9 mld; w 2027 r. – od 11,9 mld do 15,8 mld – w zależności od tego, czy z uprawnienia skorzystałoby 7 proc. czy 100 proc. jego możliwych beneficjentów.
"Ponadto kształtowanie wysokości drugiego świadczenia pozostającego w zbiegu musi być traktowane jako instrument polityki społecznej, który służy zapobieżeniu zjawisku degradacji ekonomicznej gospodarstw emerytów i rencistów wskutek śmierci małżonka, oraz być rozpatrywane w szerszym kontekście sytuacji społeczno-ekonomicznej osób starszych. Dlatego w 2028 r. Rada Ministrów dokona weryfikacji wskaźnika wysokości świadczeń w zbiegu, aby ocenić możliwość i zasadność jego podwyższenia" – podkreślono w komunikacie.
Obywatelski projekt ws. "renty wdowiej" jest obecnie po pierwszym czytaniu w sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, która pod koniec czerwca poparła go jednogłośnie.(PAP)
kkr/ joz/ js/