Osoba zatrudniona, która ukończyła 55 rok życia, ale nie ma jeszcze 70 lat, zostanie „zapisana” do PPK na swój wniosek. Może ona oszczędzać w PPK jak długo, jak zechce.

Do PPK można „zapisać” tylko osobę zatrudnioną w rozumieniu ustawy o pracowniczych planach kapitałowych. Osobą zatrudnioną jest nie tylko pracownik, ale także np. zleceniobiorca podlegający z tytułu tego zlecenia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Osoba zatrudniona, która osiągnęła już 55 rok życia, ale nie ma jeszcze 70 lat, zostaje „zapisana” do PPK po spełnieniu dwóch przesłanek: gdy złoży podmiotowi zatrudniającemu wniosek o zawarcie - w jej imieniu i na jej rzecz - umowy o prowadzenie PPK oraz gdy ma okres zatrudnienia potrzebny do zawarcia tej umowy.

Ważny jest wiek osoby zatrudnionej w czasie zawierania w jej imieniu umowy o prowadzenie PPK. Jeżeli osoba ta ma już wówczas 55 lat, potrzebny jest jej wniosek o zawarcie tej umowy.

Przykład.Pracownik został zatrudniony w spółce 2 stycznia 2024 r. Spółka zawiera umowy o prowadzenie PPK w imieniu i na rzecz osób zatrudnionych najszybciej jak to możliwe, czyli po upływie 14 dni zatrudnienia. Pracownik może zostać „zapisany” do PPK już 16 stycznia. Jeżeli jednak przed „zapisaniem” go do PPK osiągnie wiek 55 lat, potrzebny będzie do tego jego wniosek o zawarcie umowy o prowadzenie PPK. [koniec przykładu]

Wpłaty do PPK

Wpłaty do PPK stanowią określony procent wynagrodzenia uczestnika PPK - zależą od wysokości tego wynagrodzenia, a nie od wieku uczestnika PPK.

Wysokość wpłaty podstawowej finansowanej przez podmiot zatrudniający wynosi 1,5% wynagrodzenia uczestnika PPK, a wysokość wpłaty podstawowej finansowanej przez uczestnika PPK to zasadniczo 2% jego wynagrodzenia (dla osób o niskich zarobkach przewidziano możliwość obniżenia wpłaty podstawowej - nawet do 0,5% wynagrodzenia). Zarówno podmiot zatrudniający, jak i uczestnik PPK, mogą podjąć decyzję o finansowaniu także wpłaty dodatkowej do PPK - w przypadku podmiotu zatrudniającego w wysokości do 2,5%, a w przypadku uczestnika - do 2% wynagrodzenia.

Państwo dodaje do tej puli określone kwoty - w wysokości niezależnej ani od kwoty wynagrodzenia, ani od wieku uczestnika PPK. Osoba oszczędzająca w PPK przez co najmniej 3 pełne miesiące kalendarzowe otrzymuje jednorazowo 250 zł wpłaty powitalnej. Następnie co roku, po spełnieniu określonych warunków, rachunek PPK uczestnika jest zasilany dopłatą roczną (240 zł).

Przykład: Załóżmy, że uczestnik PPK otrzymuje miesięczne wynagrodzenie w kwocie 6 000 zł. Zarówno ten uczestnik, jak i jego pracodawca, finansują tylko wpłaty podstawowe do PPK. W takim przypadku, co miesiąc na rachunek PPK uczestnika zostaną dokonane wpłaty w łącznej wysokości 210 zł (3,5% x 6 000 zł), z czego 120 zł to wpłata finansowana przez uczestnika, a 90 zł to wpłata finansowana przez pracodawcę. Oprócz wpłat do PPK dokonywanych przez pracodawcę, uczestnik PPK otrzyma 250 zł z tytułu wpłaty powitalnej oraz - co roku - 240 zł z tytułu dopłaty rocznej. [koniec przykładu]

Lokowanie środków w PPK

Podmiotami oferującymi PPK mogą być tylko towarzystwa funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwa emerytalne, pracownicze towarzystwa emerytalne lub zakłady ubezpieczeń umieszczone w Ewidencji PPK, prowadzonej przez PFR S.A. Muszą one spełniać szczegółowe wymagania określone w ustawie o PPK.

Środki gromadzone na rachunkach uczestników PPK są lokowane w fundusze lub subfundusze, które różnicują poziom ryzyka w zależności od wieku uczestnika, czyli fundusze zdefiniowanej daty (FZD). Fundusze te tworzone są ze zdefiniowaną datą funduszu, przypadającą co 5 lat dla kolejnych 5-letnich przedziałów roczników. Uczestnik PPK zostaje automatycznie przypisany do FZD w zależności od swojej daty urodzenia. Uczestnik PPK - jeżeli nie podejmie innej decyzji - inwestuje z jednym funduszem przez cały okres gromadzenia środków, a fundusz ten, w miarę zbliżania się uczestnika do 60. roku życia, ma obowiązek dostosowania polityki inwestycyjnej w taki sposób, aby zapewniała właściwe bezpieczeństwo powierzonych środków. Uczestnik PPK może jednak zdecydować, że dokonywane za niego bieżące wpłaty do PPK będą wpływały do jednego lub kilku FZD innych niż właściwy dla jego wieku. Uczestnik PPK może także złożyć instytucji finansowej wniosek o dokonanie konwersji (czyli przeniesienie środków pomiędzy funduszami inwestycyjnymi, subfunduszami wydzielonymi w różnych funduszach inwestycyjnych bądź funduszami emerytalnymi – zarządzanymi przez ten sam podmiot zarządzający) lub zamiany (czyli przeniesienie środków pomiędzy subfunduszami wydzielonymi w tym samym funduszu inwestycyjnym).

Ważne: Według stanu na 30 listopada 2023 r., łączna wartość aktywów netto FZD wynosiła 20,44 mld zł. Na rachunku uczestnika PPK zarabiającego 5 300 zł, oszczędzającego w PPK od grudnia 2019 r., w zależności od grupy FZD znajdowało się średnio od 6 098 zł do 7 383 zł więcej niż on sam wpłacił do PPK - oznaczało to dla uczestnika PPK od 120% do 145% zysku. [koniec ważne]

Skorzystanie ze środków z PPK

Środki gromadzone w PPK są prywatną własnością uczestnika PPK, który może z nich skorzystać, kiedy zechce. Zasadniczo środki w PPK gromadzone są na okres po zakończeniu aktywności zawodowej, w celu wypłaty po ukończeniu 60. roku życia. Środki te można wycofać z rachunku PPK przed osiągnięciem tego wieku, dokonując zwrotu (zwrot wiąże się z pewnymi pomniejszeniami).

Warto także pamiętać, że uczestnik PPK nie ma obowiązku rozpocząć wypłaty środków po osiągnięciu 60. roku życia. Może wstrzymać się z rozpoczęciem wypłaty - zwłaszcza, jeśli nadal pracuje.

Przykład: Uczestnik PPK, w wieku 60 lat, nie zakończył jeszcze aktywności zawodowej. Pracodawca oblicza, pobiera i dokonuje za niego wpłat do PPK. Uczestnik nie chce jeszcze rozpocząć wypłaty środków z PPK. Jeżeli to zrobi, pracodawca nie będzie już dokonywał za niego nowych wpłat do PPK. Rozpoczęcie wypłaty z PPK po 60. roku życia spowoduje także, że uczestnik nie otrzyma już nowych dopłat od państwa. [koniec przykładu]

Uczestnik PPK może skorzystać z wypłaty z PPK w przypadku poważnego zachorowania – tego uczestnika, jego małżonka lub dziecka (do osiągnięcia przez dziecko 18. roku życia). W razie poważnego zachorowania, uczestnik PPK może wypłacić do 25% środków ze swojego rachunku PPK – bez żadnych pomniejszeń oraz bez obowiązku zwrotu środków do PPK. Takie uprawnienie przysługuje każdemu uczestnikowi PPK – także, gdy osiągnął już 60. rok życia.

Przykład.Osoba zatrudniona stała się uczestnikiem PPK w wieku 59 lat. Obecnie ma 60 lat, nadal pracuje i nie chce jeszcze rozpocząć wypłaty środków z PPK, gdyż pozbawiłoby ją to nowych wpłat od pracodawcy i nowych dopłat od państwa. Jeżeli uczestnik PPK, jego małżonek lub dziecko (do 18. roku życia) poważnie zachoruje (definicja „poważnego zachorowania” zawarta jest w ustawie o PPK), uczestnik PPK będzie mógł wypłacić ze swojego rachunku PPK do 25% środków – bez żadnych pomniejszeń i bez zakończenia gromadzenia nowych środków w tym programie. [koniec przykładu]

Więcej na temat PPK na mojeppk.pl i pod nr telefonu 800 775 775. Zachęcamy również do korzystania z bezpłatnych szkoleń prowadzonych przez ekspertów PFR Portal PPK. Na szkolenia można zapisać się tutaj: https://www.mojeppk.pl/szkolenia.html.

Anna Puszkarska, Ekspert PFR Portal PPK