Projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw został przygotowany przez resort pracy i polityki społecznej. Obejmuje on również zmiany w ustawach: o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, o pomocy społecznej, o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów, o Karcie Dużej Rodziny oraz w Prawie o ruchu drogowym.

Pierwotnie projekt obejmował również zmiany w Prawie bankowym i w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, jednak po konsultacjach MPiPS wycofało się ze zmian w tych ustawach.

Jak podkreśla resort, proponowane zmiany mają m.in. usprawnić proces składania wniosków i przyznawania różnego rodzaju świadczeń. W tym celu wprowadzona ma zostać np. możliwość składania dokumentów przez internet oraz wymiany informacji pomiędzy instytucjami zaangażowanymi w ten proces drogą elektroniczną; urzędnicy będą też mogli samodzielnie pozyskiwać informacje z różnego rodzaju rejestrów. Ma to odciążyć osoby wnioskujące o świadczenia socjalne, ponieważ nie będą musiały starać się o szereg zaświadczeń z różnych instytucji. Zmiany umożliwią m.in. funkcjonowanie portalu „Emp@tia - Platforma komunikacyjna obszaru Zabezpieczenia Społecznego".

Resort szacuje, że zmiany dotyczyć będą ok. 800 tys. osób pobierających świadczenia rodzinne i z funduszu alimentacyjnego (tyle było uprawnionych w 2015 r.) oraz ok. 8 tys. osób uprawnionych do świadczeń rodzinnych ustalonych na podstawie przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, a także ok. 838 tys. osób niepełnosprawnych (tyle wydano w 2012 r. orzeczeń o niepełnosprawności).

Zgodnie z szacunkami wykonawcy systemu CSJZS ("Centralnego Systemu Informatycznego Zabezpieczenia Społecznego", w skład którego wchodzą Platforma Integracyjna, Portal Informacyjno - Usługowy, Centralna Baza Beneficjentów) służącego m.in. do składania elektronicznego wniosku o świadczenia oraz komunikacji z systemami teleinformatycznymi podmiotów zewnętrznych, np. ZUS i KRUS, resort zakłada, że udział formularzy elektronicznych składanych drogą elektroniczną w ogólnej liczbie wniosków w latach 2015-2018 będzie kształtował się następująco: od 1 proc. 2015 r. po kilka procent w latach 2016 i 2017 r., w 2018 r. - 15 proc., w latach 2019-2023 - od 20 do 40 proc., po 45 proc. w 2024 r.

Projekt krytykowany był m.in. przez Generalnego Inspektora Danych Osobowych oraz Fundację Panoptykon, którzy wskazywali, że umożliwiając szeroki dostęp do danych osobowych, również wrażliwych, nie zapewnia on odpowiednich gwarancji ochrony prywatności.

Po konsultacjach pewne zapisy w projekcie zostały zmienione, np. ograniczono zakres danych - w stosunku do planowanych w założeniach - które będą gromadzone w centralnym rejestrze i udostępniane innym podmiotom zaangażowanym w proces przyznawania świadczeń.

Zmieniono m.in. zakres danych, jakie mają być udostępniane Powiatowym Zespołom ds. Orzekania o Niepełnosprawności. MPiPS tłumaczyło, że informacje o stanie zdrowia osoby uprawnionej bądź ubiegającej się o świadczenia, którymi dysponuje pomoc społeczna, to subiektywne dane pozyskane w trakcie wywiadu, nieużyteczne dla postępowania o wydanie orzeczenia o niepełnosprawności. Dane te nie będą zbierane w rejestrze. Również informacje o sytuacji mieszkaniowej nie są niezbędne do wydania orzeczenia o niepełnosprawności, w związku z czym nie ma potrzeby ich przekazywania.

Wycofane zostały przewidziane w założeniach zmiany w Prawie bankowym oraz w ustawie o spółdzielczych kasach oszczędnościowo kredytowych, które zakładały, że pracownicy socjalni będą mogli żądać informacji m.in. od banków.(PAP)

akw/mok/