Renta rodzinna to świadczenie pieniężne, które przysługuje uprawnionym członkom rodziny po osobie, która w chwili śmierci miała prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy a także po osobie ubezpieczonej, która spełniła warunki do przyznania emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy.

rozwiń ›

Renta rodzinna to świadczenie, które może przysługiwać zarówno dzieciom, jak i współmałżonkom zmarłego.
Przy ocenie prawa do renty rodzinnej przyjmuje się, że osoba zmarła była całkowicie niezdolna do pracy.

Renta rodzinna – po kim

Do renty rodzinnej mają prawo członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci:
• miała ustalone prawo do emerytury, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
• miała ustalone prawo do emerytury pomostowej;
• miała ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, albo spełniała warunki do jej uzyskania;
• pobierała zasiłek przedemerytalny;
• pobierała świadczenie przedemerytalne;
• pobierała nauczycielskie świadczenie kompensacyjne.





Kto jest uprawniony do renty rodzinnej

Do renty rodzinnej mają prawo:

1. Dzieci własne, dzieci drugiego małżonka oraz dzieci przysposobione:
• do ukończenia 16 lat;
• jeśli się uczą – do ukończenia 25 lat (jeżeli dziecko ukończyło 25 lat na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty przedłużane jest do zakończenia tego roku studiów);
• bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy przed ukończeniem 16 lat lub w przypadku kontynuowania nauki w szkole przed ukończeniem 25 lat.
2. Wnuki i rodzeństwo – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności.
3. Inne dzieci – przyjęte co najmniej na rok przed śmiercią na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności, z wyjątkiem dzieci które były wychowywane i utrzymywane w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka.
4. Małżonek (wdowa lub wdowiec), który do dnia śmierci pozostawał we wspólności małżeńskiej, jeżeli:
• w chwili śmierci małżonka miał skończone 50 lat lub był niezdolny do pracy; albo
• wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku, które nie ukończyło 16 lat, a jeśli uczy się w szkole – 18 lat;
• sprawuje pieczę nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy i do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolnym do pracy, uprawnionym do renty rodzinnej;
• ukończył 50 lat lub stał się niezdolny do pracy już po śmierci współmałżonka, lecz nie później niż 5 lat od jego śmierci albo od zaprzestania wychowywania dzieci.
Owdowiała osoba, która nie spełnia tych warunków i nie ma źródła utrzymania, ma prawo do renty rodzinnej:
• przez rok od śmierci współmałżonka;
• przez okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu kwalifikującym do wykonywania pracy zarobkowej – nie dłużej niż przez 2 lata od śmierci współmałżonka.
Ważne. Małżonka lub małżonek rozwiedziony albo wdowa lub wdowiec, którzy w chwili śmierci współmałżonka nie pozostawali z nim we wspólności małżeńskiej, mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli – oprócz spełnienia wymienionych warunków – mieli w dniu śmierci współmałżonka prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem lub ugodą sądową. Prawo do renty ma również małżonka rozwiedziona lub pozostająca w separacji, jeśli udowodni, że bezpośrednio przed śmiercią współmałżonka otrzymywała od niego alimenty na podstawie porozumienia między rozwiedzionymi/separowanymi (nie dotyczy to mężczyzny).













5. Rodzice, jeżeli:
• spełniają warunki takie jak dla wdowy/ wdowca (odnośnie wieku, wychowywania dzieci lub niezdolności do pracy);
• zmarły ubezpieczony (emeryt lub rencista) bezpośrednio przed śmiercią przyczyniał się do ich utrzymania.

Renta rodzinna. Wdowa

Prawo do renty rodzinnej przysługuje wdowie, jeśli w chwili śmierci męża ukończyła 50 lat lub była niezdolna do pracy. Renta rodzinna przysługuje również wdowie, która nie osiągnęła tego wieku, ale wychowuje co najmniej jedno z dzieci, wnuków lub rodzeństwa uprawnionych do renty rodzinnej po zmarłym, które nie ukończyły 16 roku życia. W przypadku gdy dziecko, wnuk lub rodzeństwo zmarłego uczy się, wdowie przysługuje renta rodzinna po zmarłym do 18 roku życia dziecka. Wdowie przysługuje renta rodzinna również w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem całkowicie niezdolnym do pracy.

Uprawnienie do renty rodzinnej przysługuje również wdowie, która osiągnęła wiek 50 lat lub stała się niezdolna do pracy w okresie nie dłuższym niż 5 lat od śmierci męża lub od zaprzestania wychowywania dziecka do 16 roku życia (18 roku gdy dziecko się uczy) lub zaprzestania opieki nad dzieckiem uznanym za całkowicie niezdolne do pracy.

Małżonka rozwiedziona oraz wdowa, która w chwili śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, ma prawo do renty rodzinnej, jeżeli oprócz spełnienia warunków wymaganych od wdowy, w chwili śmierci męża miała prawo do alimentów z jego strony ustalone wyrokiem sądowym lub ugodą sądową.

Wdowa, która nie spełnia żadnego z wymienionych warunków wymaganych do przyznania renty rodzinnej a nie posiada niezbędnych źródeł utrzymania ma prawo do okresowej renty rodzinnej przez okres jednego roku od dnia śmierci męża. Może również otrzymać rentę rodzinną na okres uczestniczenia w zorganizowanym szkoleniu mającym na celu uzyskanie kwalifikacji do wykonywania pracy zarobkowej. Rentę rodzinną przyznaną na udział w szkoleniach nie można pobierać dłużej niż przez okres 2 lat od śmierci męża.

Renta rodzinna. Wdowiec

Wdowiec nabywa prawo do renty rodzinnej na takich samych zasadach jak wdowa. Wiek uprawniający wdowca do renty rodzinnej wynosi również 50 lat.

Renta rodzinna. Rodzice

Rodzice mają prawo do renty rodzinnej, jeżeli spełniają warunki takie jak dla wdów/wdowców oraz gdy zmarły syn lub córka w sposób znaczący przyczyniał się do ich utrzymania. Wdowa, wdowiec i dziecko nie tracą prawa do renty rodzinnej po zawarciu związku małżeńskiego.

Wysokość renty rodzinnej

Renta rodzinna wynosi:
• 85 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba;
• 90 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są dwie osoby;
• 95 proc. świadczenia zmarłego – jeżeli do renty rodzinnej uprawnione są trzy osoby lub więcej.


ZUS bada uprawnienia zmarłego do wszystkich świadczeń emerytalno-rentowych, do jakich mógł mieć prawo w chwili śmierci. Ustala rentę rodzinną po świadczeniu w najkorzystniejszej wysokości.

Wszystkim uprawnionym członkom rodziny przysługuje jedna łączna renta rodzinna, którą – w razie konieczności – ZUS dzieli po równo między uprawnionych.

Jaka jest najniższa renta rodzinna

Renta rodzinna nie może być niższa niż kwota najniższej renty rodzinnej. Jeśli obliczona renta jest niższa niż najniższe świadczenie, to łączna kwota renty dla wszystkich uprawnionych jest podwyższana do najniższej renty rodzinnej.

Renta jest co roku podwyższana (waloryzowana). Ustalenie wskaźnika waloryzacji emerytur i rent na poziomie 113,8 proc. oznacza, że najniższa emerytura, renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, renta rodzinna i renta socjalna w 2023 roku wzrastają z kwoty 1338,44 zł. do 1588,44 zł.

Od kiedy i jak ZUS wypłaca rentę rodzinną

Rentę rodzinną uprawniony otrzyma od dnia powstania prawa do niej, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym złożył wniosek o rentę.

Jeśli uprawniony złożył wniosek:
• w miesiącu, w którym zmarła osoba, po której przysługuje renta;
• następnym miesiącu;
- to rentę rodzinną otrzyma od dnia śmierci tej osoby – pod warunkiem, że już wtedy wnioskodawca spełniał warunki do przyznania renty.


Renta rodzinna – sposób wypłaty

Rentę ZUS wypłaca na dwa sposoby:
• za pośrednictwem poczty;
• na rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.

Jeśli uprawniony mieszka za granicą, to ZUS na wniosek rentę rodzinną może wypłacać:
• osobie zamieszkałej w Polsce, która zostanie upoważniona do odbioru świadczenia;
• na rachunek bankowy w Polsce.

Renta rodzinna - czy może być zawieszona albo zmniejszona

Jeśli uprawniony osiąga przychód z tytułu zatrudnienia albo innej działalności, która podlega obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, ZUS może zawiesić lub zmniejszyć rentę rodzinną.

ZUS zawiesi prawo do renty, jeśli przychód przekroczy 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Natomiast gdy przychód będzie wyższy niż 70 proc. przeciętnego wynagrodzenia, ale nie przekroczy 130 proc. tego wynagrodzenia, renta rodzinna zostanie zmniejszona o kwotę przekroczenia, nie więcej jednak niż o kwotę maksymalnego zmniejszenia.

Rezygnacja z renty rodzinnej

ZUS może na wniosek wyłączyć z kręgu osób uprawnionych do renty rodzinnej. Od tego miesiąca ponownie ustali wysokość renty dla pozostałych uprawnionych.

W przypadku wyłączenia na wniosek z kręgu uprawnionych do renty rodzinnej, można ponownie ubiegać się o rentę rodzinną. Konieczny jest ponowny wniosek do ZUS. Organ sprawdzi, czy wnioskodawca nadal spełnia warunki do uzyskania renty.