Ustanie tytułu ubezpieczeniowego nie jest przeszkodą do pobierania zasiłku chorobowego. Niezdolność do pracy rozpoczęta w trakcie trwania tego tytułu uprawnia do pobierania zasiłku chorobowego także po jego ustaniu. W pewnych przypadkach możliwe jest pobieranie zasiłku także wtedy, gdy choroba rozpoczęła się już po ustaniu tytułu. Muszą być wtedy spełnione dodatkowe warunki określone w art. 7 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dalej: ustawa zasiłkowa). Zgodnie z nim zasiłek chorobowy przysługuje również osobie, która stała się niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli niezdolność do pracy trwała bez przerwy co najmniej 30 dni i powstała:
  • nie później niż w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego,
  • nie później niż w ciągu trzech miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego ‒ w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby.

Po ustaniu tytułu ubezpieczeniowego

W opisywanej sytuacji problemem nie jest jednak stwierdzenie, czy zasiłek jest należny, ale na jakich zasadach dochodzi do utraty prawa do niego. Należy zwrócić uwagę na art. 13 i 17 ustawy zasiłkowej. Z art. 13 wynika m.in., że zasiłek chorobowy z tytułu niezdolności do pracy powstałej w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, jak i z tytułu niezdolności do pracy powstałej po ustaniu tytułu ubezpieczenia, nie przysługuje za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli osoba niezdolna do pracy:
  • ma ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy;
  • kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby;
  • nie nabyła prawa do zasiłku z powodu nieupłynięcia okresu wyczekiwania;
  • jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego, rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego;
  • podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników.
Natomiast w art. 17 ustawy zasiłkowej postanowiono, że ubezpieczony wykonujący w okresie orzeczonej niezdolności do pracy pracę zarobkową lub wykorzystujący zwolnienie od pracy w sposób niezgodny z celem zwolnienia traci prawo do zasiłku chorobowego za cały okres tego zwolnienia. Zasiłek chorobowy nie przysługuje w przypadku, gdy zaświadczenie lekarskie zostało sfałszowane.

Tylko od podjęcia działalności

O ile więc art. 17 przewiduje definitywną utratę prawa do zasiłku i to za cały okres zwolnienia, o tyle art. 13 przewiduje utratę zwolnienia za pewien okres. Spór, który przepis będzie miał w tym przypadku zastosowanie, rozpatrywał Sąd Rejonowy dla Warszawy-Pragi Południe w Warszawie z 20 lutego 2017 r., sygn. akt VI U 433/16. W uzasadnieniu tego wyroku wyjaśniono, że art. 13 ustawy zasiłkowej ma zastosowanie do osoby, która nie pozostaje w stosunku ubezpieczenia, ale jest nadal objęta ochroną ubezpieczeniową wynikającą z wcześniejszego tytułu, który już wygasł. Sąd wyjaśnił, że w rozpatrywanej sprawie (odwołująca podjęła pracę po ustaniu tytułu ubezpieczenia) powinien mieć zastosowanie art. 13 ust. 1 pkt 2 ustawy zasiłkowej, co skutkuje brakiem prawa do zasiłku chorobowego jedynie za okres od podjęcia działalności zarobkowej. Nieuprawnione jest zastosowanie art. 17 ustawy zasiłkowej.
Stanowisko wyrażone we wspomnianym wyroku można również zastosować do opisywanej sprawy. Skoro osoba pobierająca zasiłek obecnie nie ma tytułu ubezpieczeniowego, to należy uznać, że straci prawo do zasiłku od dnia podjęcia pracy, tj. za okres od 5 grudnia. Nie będzie zobowiązana do zwrotu zasiłku za cały okres pobierania tego świadczenia. ©℗
Podstawa prawna
•art. 7, 13 i 17 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1732)