Otrzymałem właśnie orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu umiarkowanym, wcześniej miałem orzeczenie o lekkim stopniu niepełnosprawności. Prowadzę niewielką działalność usługową. Czy i jak zmiana stopnia niepełnosprawności może wpłynąć na składki przeze mnie opłacane?
Stopnie niepełnosprawności zostały określone w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Zgodnie z art. 4 tej ustawy do umiarkowanego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę z naruszoną sprawnością organizmu, niezdolną do pracy albo zdolną do pracy jedynie w warunkach pracy chronionej lub wymagającą czasowej albo częściowej pomocy innych osób w celu odgrywania ról społecznych. Natomiast do lekkiego stopnia niepełnosprawności zalicza się osobę o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w sposób istotny obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu ze zdolnością, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w odgrywania ról społecznych dające się kompensować za pomocą wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne.
Orzeczony stopień niepełnosprawności nie stanowi formalnie przeszkody w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Przepisy nie zawierają takiego zakazu. Orzeczenie takie może mieć jednak wpływ na zmniejszenie obciążeń składkowych, a dokładniej – składkę zdrowotną.
Zgodnie z art. 79 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna oraz wynosi 9 proc. podstawy wymiaru. Jak wynika zaś z art. 82 ust. 10 tej ustawy, jeżeli osoba zaliczona do umiarkowanego lub znacznego stopnia prowadzi działalność gospodarczą, to:
„1) miesięczna składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana w wysokości nieprzekraczającej kwoty zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych należnej za miesiąc, za który opłacana jest składka, począwszy od miesiąca przypadającego po miesiącu, w którym ubezpieczony został zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności;
2) roczna składka na ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana w wysokości nieprzekraczającej kwoty należnego podatku dochodowego od osób fizycznych za dany rok kalendarzowy, jeżeli ubezpieczony był w tym okresie zaliczony do umiarkowanego lub znacznego stopnia niepełnosprawności przez co najmniej jeden miesiąc”.
Skoro zatem przedsiębiorca otrzymał orzeczenie stwierdzające umiarkowany stopień niepełnosprawności w listopadzie, to prawo do składki w wysokości nieprzekraczającej zaliczki na podatek dochodowy będzie miał dopiero od miesiąca następnego, tj. za grudzień. Niższą składkę odprowadzi więc dopiero w styczniu.
Trzeba przy tym pamiętać, że ulga składkowa nie dotyczy osób prowadzących pozarolniczą działalność opłacających podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub w formie karty podatkowej lub w przypadku wpłaty zaliczek kwartalnych (tak ZUS w piśmie z 8 stycznia 2022 r., znak WPI/200000/43/41/2022).
!Orzeczony stopień niepełnosprawności nie stanowi formalnie przeszkody w prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej, ale wpływa na obciążenia składkowe.
Podstawa prawna
• art. 82 ust. 10 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1285; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2180)
• art. 4 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 573; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1812)
