Rodzinny kapitał opiekuńczy (RKO) jest świadczeniem o charakterze demograficznym, które ma zachęcać do posiadania większej liczby dzieci. Dlatego przyznanie go osobom tworzącym rodzinę zastępczą nie spełnia tego celu.
Tak wynika z odpowiedzi Anity Czerwińskiej, wiceminister rodziny i polityki społecznej, na interpelację nr 34670 złożoną przez posłanki Joannę Frydrych i Mirosławę Nikiel. Opisały w niej one sytuację kobiety, która została rodziną zastępczą dla dziecka swojego brata. Ma jeszcze dwójkę biologicznych dzieci, ale nie może otrzymać RKO. Posłanki zapytały, dlaczego opiekunowie zastępczy nie są objęci tym świadczeniem.
Jak wyjaśnia Anita Czerwińska, celem RKO jest łagodzenie negatywnych trendów demograficznych przez zachęcanie rodziców do podjęcia decyzji o posiadaniu drugiego i kolejnego dziecka. To świadczenie pozwala istotnie zmniejszyć ekonomiczne ograniczenia związane z finansowaniem opieki nad dzieckiem w wieku od 12. miesiąca do ukończenia 35. miesiąca życia, w szczególności wśród młodych ludzi. Jest to okres od zakończenia wsparcia w postaci zasiłku macierzyńskiego do momentu, gdy dziecko staje się uprawnione do opieki przedszkolnej. I tę lukę we wspieraniu rodziców przez państwo od początku br. wypełnia RKO. Przyznawanie tego świadczenia na dzieci umieszczone w pieczy zastępczej nie służyłoby realizacji jego demograficznego celu.
Wiceminister Czerwińska wskazuje, że rodziny zastępcze mogą korzystać z drugiej formy pomocy finansowej, która została wprowadzona na mocy ustawy z 17 listopada 2021 r. o RKO (Dz.U. z 2021 r. poz. 2270), czyli dofinansowania na obniżenie opłaty ponoszonej za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna. Zgodnie z przepisami wspomniane świadczenie przysługuje rodzicom dzieci, opiekunom prawnym lub innym osobom, którym sąd powierzył sprawowanie opieki nad dzieckiem, a więc także rodzicom zastępczym. Dofinansowanie wynosi 400 zł miesięcznie, choć nie więcej niż opłata uiszczana przez rodzica w danej placówce opieki, i jest przekazywane bezpośrednio podmiotowi, który ją prowadzi.
Anita Czerwińska przypomniała ponadto, że w sytuacji umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej jego opiekunowie mogą liczyć na narzędzia i mechanizmy wsparcia, które są uregulowane w ustawie z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2022 r. poz. 447 ze zm.). Tym podstawowym jest świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania, które wynosi 746 zł miesięcznie w przypadku dziecka przebywającego w rodzinie zastępczej lub 1131 zł, gdy trafiło ono do rodziny zastępczej zawodowej, niezawodowej albo rodzinnego domu dziecka. Rodzice zastępczy mogą też ubiegać się w powiecie o świadczenia fakultatywne, takie jak dofinansowanie do wypoczynku dziecka poza miejscem zamieszkania i wsparcie na pokrycie kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka. Poza tym rodziny zastępcze są uprawnione do świadczenia wychowawczego z programu 500+.
500 zł miesięcznie wynosi rodzinny kapitał opiekuńczy wypłacany przez dwa lata
1000 zł to miesięczna kwota RKO, gdy jest wypłacany przez rok
541,1 tys. wynosi liczba dzieci, na które został przyznany RKO
2,5 mld zł wydał ZUS na wypłatę RKO w br.
