Do końca maja prowadziłem jednoosobową działalność gospodarczą. Od września planuję z dwoma wspólnikami założyć spółkę jawną, która będzie oferować inne usługi niż zamknięta przeze mnie firma. Czy będę mógł korzystać z preferencyjnych składek?

Mianem preferencyjnych składek określa się ulgę dla nowych przedsiębiorców określoną w art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa). Zgodnie z nim podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą w okresie 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 30 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia. Osoby nieuprawnione do ulgi muszą z kolei opłacać składki od kwoty nie mniejszej niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia. Ustęp 2 cytowanego artykułu ustawy systemowej wskazuje jednak, że ulga nie ma zastosowania do osób, które:
1) prowadzą lub w okresie ostatnich 60 miesięcy prowadziły pozarolniczą działalność;
2) wykonują działalność gospodarczą na rzecz byłego pracodawcy, dla którego przed dniem rozpoczęcia działalności gospodarczej w bieżącym lub w poprzednim roku kalendarzowym wykonywały w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres wykonywanej działalności gospodarczej.
W opisywanej sytuacji kluczowa będzie jednak kwestia statusu czytelnika jako wspólnika spółki jawnej. Wspólnik takiej spółki jest traktowany jako prowadzący pozarolniczą działalność w rozumieniu ustawy systemowej podobnie jak „jednoosobowy” przedsiębiorca. Trzeba jednak zwrócić uwagę na dokładne brzmienie art. 18a ust. 1 ustawy systemowej. Wynika z niego, że prawo do ulgi mają ubezpieczeni określeni art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy systemowej, tj. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą na podstawie przepisów prawa przedsiębiorców lub innych przepisów szczególnych. To kategoria węższa niż prowadzący pozarolniczą działalność, która oprócz nich obejmuje również: twórców i artystów; osoby prowadzące działalność w zakresie wolnego zawodu; wspólników jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej; akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej wnoszących do spółki wkład, którego przedmiotem jest świadczenie pracy lub usług; osoby prowadzące publiczną lub niepubliczną szkołę na podstawie przepisów oświatowych.
Tym osobom ustawa systemowa nie przyznaje prawa do preferencyjnych składek. W opisywanym przypadku nie ma więc znaczenia, że spółka jawna będzie prowadzić działalność w innej branży niż poprzednia firma czytelnika. Nie jest również istotny czas, jaki upłynął od zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej.
Podstawa prawna
•art. 8 ust. 8 oraz art. 18a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1009; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 1115)