Dotychczas przepisy uzależniały wysokość dofinansowania od liczby zatrudnianych ubezpieczonych. Dla sporych firm nie było ono zbyt atrakcyjne, bo wynosiło zaledwie 20 proc.
20 kwietnia 2022 r. weszły w życie przepisy nowelizujące ustawę o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (dalej: ustawa wypadkowa). Zmieniły one zasady udzielania płatnikom dofinansowania na projekty poprawiające warunki pracy. Udzielanie dofinansowania takich przedsięwzięć należy do obowiązków ZUS w ramach tzw. prewencji wypadkowej. W przyszłości ma to się ZUS „opłacić”, a dokładniej Funduszowi Ubezpieczeń Społecznych, bo jak warunki pracy poprawią się, to ubezpieczeni będą dłużej zdolni do pracy i nie będą pobierać świadczeń.
Nowelizacja zrównuje prawa płatników, którzy niezależnie od liczby ubezpieczonych będą mogli liczyć na dofinansowanie w wysokości 80 proc. szacowanej wartości projektu, jednak nie więcej niż maksymalna dopuszczalna kwota określona w regulaminie konkursu na wybór projektów. Ustawa wypadkowa nakazuje, aby w planie finansowym FUS określać corocznie kwotę wydatków na prewencję wypadkową w wysokości od 1 proc. należnych składek na ubezpieczenie wypadkowe w danym roku. Środki te przeznacza się na finansowanie działalności związanej z zapobieganiem wypadkom przy pracy i chorobom zawodowym, z uwzględnieniem zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej. W szczególności są one przeznaczane na:
- dofinansowanie działań skierowanych na utrzymanie zdolności do pracy przez cały okres aktywności zawodowej, prowadzonych przez płatników składek;
- analizy przyczyn i skutków wypadków przy pracy, a zwłaszcza wypadków śmiertelnych, ciężkich i zbiorowych, oraz chorób zawodowych;
- upowszechnianie wiedzy o zagrożeniach powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe oraz sposobach przeciwdziałania tym zagrożeniom;
- prowadzenie prac naukowo-badawczych mających na celu eliminację lub ograniczenie przyczyn powodujących wypadki przy pracy i choroby zawodowe.
Prezes ZUS ogłasza konkurs na dofinansowanie, podczas którego wybiera projekty nim objęte. Dotychczas udział procentowy wysokości dofinansowania w całym koszcie projektu był uzależniony od wielkości płatnika. I tak w przypadku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za:
- od 1 do 9 osób – wynosiło do 90 proc. szacowanej wartości projektu;
- od 10 do 49 osób – wynosi do 80 proc. szacowanej wartości projektu;
- od 50 do 249 osób – wynosi do 60 proc. szacowanej wartości projektu;
- od 250 osób – wynosi do 20 proc. szacowanej wartości projektu.
Jak widać, największe wsparcie mogą otrzymać mali płatnicy. Nie pozostało to bez wpływu na popularność konkursów wśród dużych podmiotów.
Zauważyli to twórcy przepisów nowelizacyjnych. Jak informują w uzasadnieniu do ustawy w latach 2020 i 2021 wśród wnioskujących o dofinansowanie projektów dominowali płatnicy zatrudniający do 49 pracowników. To potwierdza, że zasady dofinansowania w jego aktualnym kształcie nie są wystarczająco atrakcyjne dla dużych przedsiębiorstw. Wprowadzenie jednolitego poziomu dofinansowania dla wszystkich płatników ma tę atrakcyjność zwiększyć i zachęcić także dużych przedsiębiorców do tworzenia takich projektów i korzystania z dofinansowania.
Podstawa prawna
• art. 37–37e ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1205; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 755)
