Jeśli w jednym budynku jest kilka gospodarstw domowych, każdemu z nich może przysługiwać podwyższona kwota świadczenia, pod warunkiem że został spełniony wymóg wpisania źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków.
Obowiązująca od 4 stycznia ustawa o dodatku osłonowym wciąż rodzi wiele pytań i wątpliwości. W ich rozstrzyganiu mają pomóc przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ) specjalny podręcznik dla samorządów i webinaria, w których mogą uczestniczyć urzędnicy (wczoraj było pierwsze z nich).
Choć ustawa weszła w życie trzy tygodnie temu, już wkrótce dojdzie w niej do pierwszej zmiany, która została przyjęta przez posłów przy okazji prac nad tzw. ustawą gazową. A to nie koniec, bo MKiŚ zapowiada, że będzie nowelizacja przepisów o szerszym zakresie.
Wliczać czy nie wliczać
Do najbardziej kontrowersyjnych kwestii należy to, czy 13. i 14. emerytura są wliczane do dochodu osiąganego przez członków gospodarstwa domowego. Co do zasady jest bowiem tak, że w postępowaniu o dodatek osłonowy dochód mieszkańców jest ustalany zgodnie z przepisami ustawy z 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 111 ze zm.). Dotyczy to m.in. definicji i katalogu dochodów, które są uwzględniane do kryterium przy sprawdzaniu, czy rodzicowi przysługuje zasiłek na dziecko. W tym przypadku ani 13., ani 14. emerytura nie stanowią dochodu rodziny.
Problem w tym, że wyłączenie 13. emerytury z dochodu przy wnioskowaniu o zasiłek na dziecko i świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego jest wpisane bezpośrednio do art. 10 ustawy z 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1808 ze zm.), a nie do ustawy o świadczeniach rodzinnych, do której odwołuje się ustawa o dodatku osłonowym (analogiczne rozwiązanie jest w przepisach odnoszących się do 14. emerytury). W efekcie gminy nie są pewne, czy - skoro mają obliczać wysokość dochodu tak jak w zasiłkach na dziecko - mają nie brać pod uwagę 13. i 14. emerytury czy jednak je doliczać.
MKiŚ w odpowiedzi na pytanie DGP w tej sprawie wskazało, że dodatkowe wsparcie dla emerytów i rencistów będzie wliczane do dochodu gospodarstwa domowego (taka sama informacja znalazła się w podręczniku dla samorządów).
- Taka interpretacja przepisów jest z punktu widzenia wnioskodawców niekorzystna, bo może sprawić, że kryterium dochodowe zostanie przekroczone i albo nie otrzymają dodatku osłonowego w ogóle, albo dostaną go w obniżonej kwocie, zgodnie z zasadą „złotówka za złotówkę” - komentuje Damian Napierała, zastępca dyrektora Poznańskiego Centrum Świadczeń.
Dodaje, że do dochodu osób obecnie składających wnioski od stycznia do końca lipca br. wliczana będzie tylko 13. emerytura, bo rokiem bazowym, z którego dochody są uwzględniane do kryterium w tym okresie, jest 2020 r., a wtedy 14. świadczenie nie było wypłacane. Zmieni się to, jeśli emeryt lub rencista złoży wniosek dopiero po 1 sierpnia (ostateczny termin na ubieganie się o dodatek mija 31 października). Wtedy bowiem liczą się dochody z 2021 r., gdy były wypłacane dwie dodatkowe emerytury.
Będzie łatwiej
Kolejna wątpliwość wiąże się z wypłacaniem dodatku osłonowego w podwyższonej kwocie. Zgodnie z ustawą takie zwiększone wsparcie przysługuje, gdy budynek jest ogrzewany węglem, a źródło ogrzewania jest wpisane do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Powstaje jednak pytanie, czy jeśli pod jednym adresem jest kilka gospodarstw domowych i każde z nich może otrzymać dodatek, wszystkim im zostanie on wypłacony w wyższej wysokości.
- Skoro liczba świadczeń nie jest limitowana tylko do jednej rodziny z danego budynku, wydaje się, że tak samo powinno być również w przypadku przyznawania podwyższonego dodatku - podkreśla Edyta Ciesielska, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Kielcach.
Resort klimatu pytany o to przez DGP nie udzielił jednoznacznej odpowiedzi, ale w podręczniku dla samorządów znajduje się już informacja, że wpis do CEEB jest rozpatrywany w kontekście adresu budynku zamieszkiwanego przez gospodarstwo domowe, którego członek wnioskuje o dodatek osłonowy. Nie jest istotne, kto jest właścicielem źródła ogrzewania ani kto dokonał zgłoszenia do ewidencji. Znaczenie ma faktyczne korzystanie przez rodzinę ze źródła ogrzewania wpisanego do CEEB. Gdy więc pod jednym adresem funkcjonuje kilka gospodarstw, podwyższony dodatek może przysługiwać każdemu z nich.
Już wkrótce uzyskanie dodatku w wyższej kwocie stanie się łatwiejsze, bo nie będzie wymagane wpisanie pieca do CEEB - wystarczy samo zgłoszenie do ewidencji. Przewidująca to zmiana przepisów ustawy o dodatku osłonowym została wprowadzona w Sejmie jako poprawka do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu. Jest to pozytywna dla rodzin modyfikacja, bo wiele z nich dopiero teraz - ze względu na możliwość otrzymania wyższego dodatku - zgłasza źródła ogrzewania do CEEB, a jeśli deklaracja jest w formie papierowej, gmina ma sześć miesięcy na zrobienie wpisu w ewidencji.
Z kodeksem lub bez
Inną sporną kwestią jest stosowanie przy dodatkach osłonowych przepisów kodeksu postępowania administracyjnego. Zwykle w ustawach dotyczących przyznawania różnych świadczeń znajduje się przepis wskazujący, że w sprawach nieuregulowanych stosuje się właśnie k.p.a. W ustawie o dodatkach nie ma jednak takiej regulacji. Co więcej - choć znajdują się w niej odesłania do wielu przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych, to akurat do tego mówiącego o stosowaniu k.p.a. nie.
Resort klimatu w podręczniku dla samorządów wskazuje jednak, że przepisy tego kodeksu mają zastosowanie do spraw związanych z dodatkiem. Powołuje się przy tym m.in. na art. 1 k.p.a., który stanowi, że obowiązuje on w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych lub załatwianych milcząco.
- To dyskusyjna interpretacja, bo przecież zgodnie z ustawą tylko odmowa dodatku odbywa się na drodze decyzji. Jego przyznanie ma formę informacji wysyłanej na adres e-mailowy wnioskodawcy - podkreśla Sebastian Gajdzik, kierownik działu świadczeń rodzinnych OPS w Chorzowie.
