Jeden z naszych pracowników złożył wniosek o zasiłek opiekuńczy na chorą partnerkę, z którą zamieszkuje. Czy w tym przypadku zasiłek przysługuje, czy można go uzyskać tylko na chorą żonę?
Prawo do zasiłku opiekuńczego mają osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym (obowiązkowym lub dobrowolnym), zwolnione od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad członkiem rodziny. Zasiłek ten przysługuje bez okresu wyczekiwania, czyli od pierwszego dnia ubezpieczenia.
Kto uprawniony
O zasiłek mogą się ubiegać osoby sprawujące opiekę nad:
- dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
‒ nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna w rozumieniu tej ustawy, sprawujących opiekę nad dzieckiem,
‒ porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
‒ pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innej placówce leczniczej;
- dzieckiem niepełnosprawnym (dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat) w przypadku:
‒ porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
‒ pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
- chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
- chorym dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat;
- innym chorym członkiem rodziny.
Zgodnie z ustawowymi pojęciami za dzieci uważa się: dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.
Z kolei członkami rodziny są małżonek, rodzice, rodzic dziecka, ojczym, macocha, teściowie, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat ‒ jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki. Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym, wymagany przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat lub innym chorym członkiem rodziny, jest spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres choroby. Nie muszą więc mieszkać razem na stałe.
Zatem na osobę chorą, niepozostającą w związku małżeńskim z wnioskodawcą ubezpieczonym, która jest rodzicem jego dziecka, zasiłek opiekuńczy przysługuje przy spełnieniu warunku pozostawania we wspólnym domostwie.
Limit opieki
Liczba dni płatnej opieki jest limitowana w skali roku, w zależności od tego, kim ubezpieczony się zajmuje. Tak więc zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres zwolnienia od wykonywania pracy, nie dłużej jednak niż przez okres:
- 60 dni w roku kalendarzowych – z tytułu opieki nad dziećmi w wieku do lat 14, w tym także dziećmi niepełnosprawnymi w tym wieku;
- 14 dni w roku kalendarzowym – z tytułu opieki nad innymi członkami rodziny, w tym chorymi dziećmi w wieku powyżej 14 lat;
- 30 dni w roku kalendarzowym, jeśli opieka sprawowana jest nad:
‒ chorym dzieckiem niepełnosprawnym w wieku powyżej 14 do ukończenia 18 lat, albo
‒ dzieckiem niepełnosprawnym w wieku powyżej 8 lat do ukończenia 18 lat, jeśli w wyniku porodu, choroby albo pobytu w szpitalu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, który stale opiekuje się dzieckiem, nie może on opiekować się dzieckiem niepełnosprawnym.
Okresy te są niezależne od liczby osób uprawnionych do zasiłku opiekuńczego oraz liczby dzieci, w tym dzieci niepełnosprawnych i innych chorych członków rodziny wymagających opieki. Zatem np. w przypadku chorych innych członków rodziny obowiązuje jeden limit 14 dni w roku, przez jaki przysługuje zasiłek. Limit ten nie jest więc oddzielny na każdego opiekuna.
Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. W razie gdy np. chorują dzieci i inni krewni, obowiązuje jeden, wyższy limit.
Podstawa prawna
•art. 32 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1133; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
