Porządki, a nie rewolucja w ubezpieczeniach społecznych. Co się zmieni [TABELA]

Przepisy dotyczące czerwcowych emerytów, ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego, ubankowienia wypłat świadczeń oraz egzekucji należności do ZUS to niektóre zmiany, które niebawem wejdą w życie. Poniżej prezentujemy najważniejsze z nich

Nieco ponad pół roku zajęły prace nad nowelizacją ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw, której głównym celem jest uporządkowanie systemu ubezpieczeń społecznych oraz ujednolicenie niektórych rozwiązań dotyczących przyznawania i wypłaty świadczeń. Ustawa czeka już na podpis prezydenta.

Zmiany przygotował resort rodziny, który w toku prac legislacyjnych poszedł na jedynie niewielkie ustępstwa względem pierwotnej propozycji. A w toku prac w parlamencie nie przeszła żadna istotna poprawka. Choć uwag było sporo – zaczynając od wątpliwości konstytucyjnych w kwestii czerwcowych emerytów przez uwagi dotyczące zmian w okresach zasiłkowych aż po obiekcje odnoszące się do przeliczania emerytur ze starego sytemu oraz wszystkich rent i emerytur z nowego systemu.

Nie oznacza to jednak, że w nowych przepisach zabrakło zmian korzystnych dla firm. – Na pewno do takich należy zaliczyć regulację, która daje przedsiębiorcom możliwość ubiegania się o świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również w przypadku opłacenia składek po terminie – mówi Jeremi Mordasewicz z Konfederacji Lewiatan.

Płatnik uzyska zaświadczenie bez udziału organu

Jak wskazuje, ma to szczególne znaczenie dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą, które często mają problem z regulowaniem swoich zobowiązań na czas (także tych wobec ZUS), choć konsekwencje tego są poważne.

– Takie rozwiązanie da samozatrudnionym większą pewność – podkreśla ekspert.

Uważa on, że karać należy tylko te osoby, które z premedytacją uchylają się od obowiązków (w tym wypadku opłacenia składek), a nie te, które czynią to nieumyślnie. Jeremi Mordasewicz pochwala też dążenie do uszczelnienia systemu wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego.

Inaczej nowe przepisy ocenia dr Antoni Kolek z Pracodawców RP. – Będą to raczej zmiany porządkujące, a nie rewolucja – ocenia nasz rozmówca.

Żałuje jednocześnie, że rząd nie zdecydował się na dalej idące modyfikacje podczas prac nad nowelizacją, które objęła przecież wszystkie kluczowe z punktu widzenia ubezpieczeń społecznych ustawy. – Zabrakło m.in. zapowiadanego oskładkowania wszystkich zleceń – wyjaśnia. ©℗

Zmiana	Czego dotyczy	Kogo dotyczy	Data wejścia w życie
Uzależnienie obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenia społeczne od samego faktu posiadania statusu wspólnika	Wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. będą podlegać ubezpieczeniom społecznym od dnia wpisania spółki do Krajowego Rejestru Sądowego (KRS) albo od dnia nabycia udziałów w spółce aż do dnia wykreślenia jej z KRS albo zbycia wszystkich udziałów.Wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej będą podlegać ubezpieczeniom od dnia wpisania spółki do KRS albo od dnia wniesienia wkładów w spółce do momentu wykreślenia spółki z KRS albo zbycia wkładów w spółce.	Wspólnicy jednoosobowych spółek z o.o. oraz wspólnicy spółki jawnej, partnerskiej i komandytowej	Po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw
Rezygnacja z zasady ustawania z mocy ustawy dobrowolnych ubezpieczeń społecznych, w tym chorobowego, na skutek nieopłacenia składek w terminie	Objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem (w tym chorobowym) lub jego ustanie będzie mogło nastąpić nie wcześniej, niż płatnik złoży w ZUS (odpowiednio) zgłoszenie lub wyrejestrowanie. W konsekwencji od dnia przystąpienia do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego do momentu złożenia wniosku o wyrejestrowanie składki z tego tytułu będą należne i dochodzone przymusowo.Przyjęta konstrukcja da przedsiębiorcom możliwość ubiegania się o świadczenia z ubezpieczenia chorobowego również w przypadku opłacenia składek po terminie.Nowe regulacje zakładają jednak, że osoby, u których niezdolność do pracy zaistnieje w okresie, gdy mają zaległości z tytułu składek, mogą ubiegać się o zasiłek dopiero po spłacie zadłużenia. Przedsiębiorca będzie miał na to pół roku.	Przedsiębiorcy	1 stycznia 2022 r.
Nowe zasady zliczania okresów poprzednich niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego	Do jednego okresu zasiłkowego będą wliczane zarówno okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, jak i okresy niezdolności do pracy, które zaistniały przed przerwą lub po niej, jeżeli nie była ona dłuższa niż 60 dni i jeżeli niezdolność ta nie występuje w okresie ciąży. Oznacza to, że do 182 dni okresu zasiłkowego zostanie zaliczony cały okres przebywania na zwolnieniu bez względu na przyczynę, jeżeli nie minie 60 dni między jedną a drugą absencją.	Ubezpieczeni	1 stycznia 2022 r.
Skrócenie okresu pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia	Skrócenie okresu pobierania zasiłku chorobowego po ustaniu ubezpieczenia do maksymalnie 91 dni (teraz co do zasady jest to 182 dni). Nie dotyczy to jednak niezdolności do pracy powstałej wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów oraz spowodowanej gruźlicą lub występującej w trakcie ciąży.	Ubezpieczeni	1 stycznia 2022 r.
Przyznanie prawa do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia chorobowego	Pracownicy, której umowa wygasła z powodu śmierci pracodawcy lub z którą rozwiązano stosunek pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy i której nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje do dnia porodu świadczenie w wysokości zasiłku macierzyńskiego.	Pracownice w ciąży	1 stycznia 2022 r.
Korzystniejsze zasady wyliczenia emerytur przy złożeniu wniosku o świadczenie w czerwcu	Zasady ustalania wysokości emerytury w czerwcu będę takie same jak w maju, jeżeli jest to korzystniejsze dla ubezpieczonego.	Osoby, które złożyły wniosek o emeryturę po 31 maja 2021 r., i osoby pobierające świadczenia, które wiek emerytalny osiągnęły po 31 maja 2021 r., oraz osoby pobierające renty rodzinne przyznane po osobach zmarłych po 31 maja 2021 r.	Po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.Osobom uprawnionym, którym już przyznano świadczenia, ZUS przeliczy je według korzystnych zasad terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy
Forma wypłaty świadczeń długoterminowych z ZUS	Wbrew wcześniejszym zapowiedziom świadczenie nadal będzie dostarczane przez pocztę, a nie tylko wypłacane w formie bezgotówkowej na konto. Zrezygnowano natomiast z dorozumianej formy doręczeń za pośrednictwem poczty. Forma wyłącznie bezgotówkowa będzie obowiązywać emerytów i rencistów mieszkających za granicą.	Świadczeniobiorcy (głównie emeryci i renciści)	1 stycznia 2022 r.
Zmiany w egzekucji należności składkowych	Organ rentowy będzie mógł potrącać nieopłacone składki i odsetki za zwłokę z wypłacanych przez siebie świadczeń.	Przedsiębiorcy (płatnicy składek)	1 stycznia 2022 r.
Ujednolicenie przepisów dotyczących przeliczania emerytur z tzw. starego sytemu oraz wszystkich rent (formuła zdefiniowanego świadczenia) i emerytur z nowego systemu (formuła zdefiniowanej składki)	Pracujący emeryci i renciści będą mieli przeliczane świadczenia na takich samych zasadach bez względu na to, czy ich świadczenia są ze starego czy nowego systemu. W konsekwencji emeryci ze starego systemu (a także renciści) nie będą mieli możliwości ponownego przeliczenia podstawy wymiaru. Nie będą mogli też zgłaszać nowych okresów nieskładkowych.	Pracujący emeryci i renciści	1 stycznia 2022 r.
Likwidacja funduszu rezerwowego	ZUS nie będzie miał już obowiązku tworzenia funduszu rezerwowego ze środków pozostających na 31 grudnia każdego roku na rachunku bankowym FUS. Powodem jest ciągły niedobór pieniędzy w FUS i konieczność dotowania tego funduszu z budżetu państwa w celu zapewnienia środków na wypłatę świadczeń. W konsekwencji ZUS nie mógł realizować tego obowiązku.	ZUS	Po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw
Postawienie znaku równości między wypadkiem przy pracy z tzw. wypadkiem zrównanym	Płatnicy będę musieli wykazywać tzw. wypadki zrównane (tj. zdarzenia, które w zakresie uprawnień do świadczeń, np. zasiłku, są traktowane na równi z wypadkiem przy pracy) w informacji ZUS IWA. Może to wpłynąć na ponoszony przez pracodawcę koszt składki na ubezpieczenie wypadkowe.	Przedsiębiorcy zgłaszający do ubezpieczenia wypadkowego co najmniej 10 ubezpieczonych	Po upływie 14 dni od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw
Obowiązek założenia profilu na Platformie Usług Elektronicznych (PUE) ZUS	Wszyscy płatnicy składek będą musieli założyć profil informacyjny na PUE ZUS. Obecnie zwolnieni z tego obowiązku są pracodawcy zatrudniający do pięciu osób. Jeśli płatnik składek nie założy PUE ZUS do 30 grudnia 2022 r., organ rentowy zrobi to za niego do 31 stycznia 2023 r.	Przedsiębiorcy (płatnicy składek)	1 stycznia 2023 r.