Dorosłe dziecko będzie mogło ubiegać się o zwolnienie z opłaty za pobyt rodzica w domu pomocy społecznej (DPS), jeśli ten nie płacił na nie alimentów.
Wprowadzenie takiego przepisu przewiduje projekt nowelizacji ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1876 ze zm.), za który odpowiada minister Michał Wójcik z kancelarii premiera. Proponowane przez niego zmiany sprowadzają się do rozszerzenia listy przesłanek, które osobom zaniedbywanym lub krzywdzonym przez rodziców w dzieciństwie pozwalają uchylić się od partycypowania w kosztach ich pobytu w DPS. Teraz często dochodzi bowiem do sytuacji, że dorosłe dziecko, które zostało przez ojca lub matkę np. porzucone, musi współfinansować pobyt ich w placówce całodobowej opieki, gdy któreś z rodziców tam trafi. Jest to efekt tego, że obecne przepisy nie zapewniają takim dzieciom dostatecznej ochrony i możliwości skutecznego uchylenia się od wnoszenia opłaty w okolicznościach, w których jest ona nieuzasadniona z uwagi na zasady współżycia społecznego.
Projekt zakłada, że do art. 64 ustawy, który wymienia sześć przesłanek, na podstawie których gmina może fakultatywnie zwolnić z opłaty, zostanie dodana jeszcze jedna – siódma. Będzie to przypadek, w którym osoba zobligowana do wnoszenia opłaty wykaże – m.in. na podstawie dokumentów dołączonych do wniosku – że w przeszłości miało miejsce rażące naruszenie obowiązku alimentacyjnego lub innych obowiązków rodzinnych przez pensjonariusza DPS.
Druga zmiana dotyczy art. 64a ustawy mówiącego o obligatoryjnym zwolnieniu z odpłatności. Obecne brzmienie przepisów stanowi, że jest to możliwe, gdy dorosły syn lub córka przedstawią prawomocne orzeczenie sądu o pozbawieniu rodzica władzy rodzicielskiej lub o skazaniu za umyśle przestępstwo z użyciem przemocy – popełnione na ich szkodę, małoletniego rodzeństwa lub rodzica (co istotne zwolnienie z opłaty w takich przypadkach obejmuje też dzieci tych osób, czyli wnuki mieszkańca DPS). Projekt zakłada, że osoba zobowiązana do współpłacenia będzie mogła przedstawić orzeczenie o skazaniu za jakiekolwiek przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego, popełnione na jej szkodę. Ponadto zmiana art. 64a zakłada, że pokrzywdzonym takim przestępstwem – poza dotychczas wskazanymi w jego treści – mogą być też dzieci osoby zobowiązanej do opłaty oraz jej pełnoletnie, ale nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia rodzeństwo.
We wspomnianym przepisie zostanie również uwzględniona kwestia zatarcia skazania. Jeśli skazanie, którego dotyczyło przedstawione orzeczenie, jest uznane za niebyłe i wykreślone z krajowego rejestru karnego, nie będzie dawać podstaw do uzyskania zwolnienia z odpłatności.
Nowelizacja ma wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a do spraw wszczętych i niezakończonych przed tą datą będą miały zastosowanie już nowe przepisy.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy
