Jestem wspólnikiem spółki jawnej. Przeciwko mnie i drugiemu wspólnikowi ZUS wydał decyzję o przeniesieniu odpowiedzialności za długi składkowe spółki. Uważamy, że niesłusznie, bo spółka ma kłopoty przez trzeciego wspólnika. Dodatkowo zgłoszono do sądu wniosek o upadłość, co powinno wyłączyć naszą odpowiedzialność. Czy ZUS miał podstawę do obciążenia nas składkami?
Spółka jawna jest spółką osobową, która prowadzi przedsiębiorstwo pod własną firmą, a nie jest inną spółką handlową. Każdy wspólnik odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Spółka posiada status płatnika składek. Do obowiązków płatnika należy m.in. terminowe opłacanie składek na ubezpieczenia. Ustawodawca przewidział mechanizm, który przewiduje odpowiedzialność wspólników spółki jawnej, w przypadku gdy spółka nie dopełnia wszystkich powinności. W tym zakresie ZUS ma możliwość stosowania określonych przepisów ordynacji podatkowej. Na szczególną zaś uwagę zasługuje art. 115 ordynacji podatkowej, gdzie m.in. postanowiono, że wspólnik spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusz spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie ze spółką i z pozostałymi wspólnikami za zaległości podatkowe spółki. Zasadę tę stosuje się również do odpowiedzialności byłego wspólnika za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie, gdy był on wspólnikiem, oraz inne zaległości wymienione w ordynacji powstałe w czasie, gdy był on wspólnikiem. Za zobowiązania podatkowe powstałe na podstawie odrębnych przepisów po rozwiązaniu spółki, za zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał po rozwiązaniu spółki, oraz za zaległości wymienione w art. 52 oraz 52a ordynacji podatkowej, powstałe po rozwiązaniu spółki, odpowiadają osoby będące wspólnikami w momencie rozwiązania spółki. Zasady te stosuje się do odpowiedzialności składkowej.
Wszyscy odpowiadają za wszystko
W orzecznictwie akcentuje się, że odpowiedzialność składkowa obejmuje zaległości spółki jawnej i dotyczy wspólników takiej spółki. Wspólnicy spółki jawnej odpowiadają za wszystkie zaległości spółki istniejące w okresie, w którym byli wspólnikami – bez względu na datę ich powstania. Odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za dług spółki powstaje ex lege w stosunku do każdego ze wspólników oddzielnie (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 21 sierpnia 2020 r., sygn. akt III AUa 701/19).
!Jedynym warunkiem przypisania odpowiedzialności za zobowiązania spółki jawnej jest bycie wspólnikiem w spółce.
Jedynym warunkiem przypisania odpowiedzialności za zobowiązania spółki jawnej jest bycie wspólnikiem w spółce. Orzekanie o odpowiedzialności wspólników nie jest oparte na zasadzie winy i nie ma znaczenia ustalenie ewentualnego przyczynienia się jednego z nich do powstania zaległości. Nie ma również znaczenia ustalenie stopnia zaangażowania wspólnika, ponieważ odpowiedzialność ta ma charakter obiektywny, niezależny od zawinienia i jest solidarna.
To nie sp. z o.o.
Z odpowiedzialności nie zwolni też złożenie wniosku o upadłość. Artykuł 115 ordynacji nie zawiera przesłanek egzoneracyjnych, tak jak w przypadku zasad odpowiedzialności w spółkach kapitałowych (art. 116), np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. W przypadku tych ostatnich faktycznie pod pewnymi warunkami członkowie zarządu mogą uniknąć odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Wspólnik spółki osobowej (np. jawnej) nie może jednak uwolnić się od odpowiedzialności za zaległości składkowe spółki, nawet gdy wykaże, że we właściwym czasie zgłoszono do sądu wniosek o upadłość. Założenie to ma potwierdzenie w orzecznictwie sądowym. W wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 3 listopada 2020 r., sygn. akt I SA/Rz 121/20, wskazano np., że złożenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki stanowi podstawę do zwolnienia z odpowiedzialności jedynie członka zarządu spółki kapitałowej, co wyraźnie wynika z art. 116 par. 1 ordynacji podatkowej, regulującego solidarną odpowiedzialność tych osób. Nie ma podstaw do stosowania tych reguł w odniesieniu do odpowiedzialności wspólników spółek osobowych. Nie wynika to z art. 115 ordynacji podatkowej, a brak jest innych podstaw do stosowania w tym zakresie jakichkolwiek analogii lub domniemań.
Na odpowiedzialność wspólników spółki jawnej nie ma wpływu ani sposób prowadzenia spraw spółki przez jednego ze wspólników, ani też stan epidemii. Wspólnicy nie mają również możliwości uchylenia się od odpowiedzialności, argumentując to złożeniem wniosku o upadłość spółki do sądu, ta możliwość dotyczy bowiem członków zarządu spółek kapitałowych. ©℗
Podstawa prawna
• art. 115 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. ‒ Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
