Na takie wsparcie mogą liczyć prowadzący punkty handlowe w placówkach oświatowych, o ile wykażą spadek przychodu. Będą mogli także się ubiegać o zwolnienie ze składek za kilka miesięcy.

23 lipca wchodzi w życie nowelizacja spec ustawy o COVID-19, która pozwala kolejnej grupie osób pobrać dodatkowe świadczenie postojowe. Tym razem prawo to uzyskali przedsiębiorcy, którzy prowadzili sprzedaż środków spożywczych, papierniczych i piśmienniczych na rzecz uczniów, słuchaczy lub wychowanków na terenie jednostek systemu oświaty (kody PKD 47.11.Z albo 47.19.Z) i była to ich przeważająca pozarolnicza działalność gospodarcza. Oceny spełnienia warunku odnośnie do przeważającej działalności ZUS dokona na podstawie danych zawartych w rejestrze REGON w brzmieniu na 30 września 2020 r. Przy czym z korzystnego dla przedsiębiorców orzecznictwa można wywnioskować, że nawet jeśli w REGON widnieje inny rodzaj działalności jako przeważający, to wnioskodawca może udowadniać, że prowadzi akurat ten objęty wsparciem.

Tylko domniemanie

Uzależnienie otrzymania dodatkowej pomocy od rodzaju przeważającej działalności budziło sprzeciw przedsiębiorców już od wprowadzenia pierwszej tzw. tarczy branżowej, w ramach której prawo do np. świadczenia postojowego otrzymali przedsiębiorcy prowadzący działalność tylko o określonym PKD. Wskazywali oni na trudności w określeniu „przeważającej działalności”, jak również na to, że REGON nie zawsze odzwierciedla rzeczywistość. Okazuje się, że czasami warto złożyć wniosek o dane świadczenie nawet wówczas, gdy na pierwszy rzut oka ono nie przysługuje. Tak było w przypadku przedsiębiorcy, którego odwołanie od decyzji odmawiającej świadczenia postojowego uwzględnił Sąd Okręgowy w Olsztynie wyrokiem z 25 marca 2021 r., sygn. akt IV U 213/21 (szczegółowo wyrok opisywaliśmy w DGP nr 96 z 20 maja 2021 r. „Liczy się nie kod PKD, lecz wykonywana działalność”). Zdaniem sądu znajdujące się w specustawie określenie, na jaki dzień oznacza się przeważającą działalność, ma charakter tylko pomocniczy, który umożliwia ZUS sprawne rozpatrywanie wniosków o świadczenie. Sąd zwrócił uwagę, że przecież kod PKD służy jedynie celom statystycznym i nie decyduje o wykonywanej działalności. Zgodnie z obowiązującymi przepisami domniemywa się, że dane zawarte np. w rejestrze REGON są prawdziwe, jednak domniemanie to można obalić.
!Prowadzący sklepiki szkolne mogą uzyskać dodatkowe świadczenie postojowe maksymalnie pięć razy. Jest to jednak uzależnione od liczby miesięcy, w których był spełniony warunek spadku przychodu – przynajmniej o 40 proc. w stosunku do września 2019 r. lub września 2020 r.
Oczywiście to jedynie wyrok w jednostkowej sprawie, jednak wpisuje się w pewien trend. Sądy, oceniając decyzje ZUS w sprawach o świadczenia postojowe, bardzo często mają na uwadze przede wszystkim cel specustawy (a więc pomoc dla przedsiębiorców), a nie literalne brzmienie przepisów.

Nieaktualny wpis

W świetle przedstawionego wyroku SO w Olsztynie można więc zakładać, że nawet gdy w REGON na 30 września 2020 r. widniało inne PKD jako przeważająca działalność, to prowadzący sklepiki będą mogli uzyskać świadczenie. Wystarczy, że obalą domniemanie wynikające z REGON i udowodnią, że przeważającą działalnością była w rzeczywistości ta określona kodami PKD 47.11.Z albo 47.19.Z. Oprócz prowadzenia działalności o określonym PKD konieczne będzie jeszcze wykazanie, że przychód z działalności z niej był niższy co najmniej o 40 proc. w listopadzie 2020 r., grudniu 2020 r., styczniu 2021 r., lutym 2021 r. lub w marcu 2021 r. w stosunku do przychodu uzyskanego we wrześniu 2019 r. lub we wrześniu 2020 r. Kolejnym warunkiem jest niepodleganie ubezpieczeniom społecznym z innego tytułu, chyba że oprócz tego innego tytułu osoba ubiegająca się o wsparcie podlegała także ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w miesiącach, których dotyczył spadek przychodów.

Naprawiony błąd

Nowelizacja z 24 czerwca 2021 r. naprawia błąd wynikający z jednej z poprzednich nowelizacji (ustawa z 9 grudnia 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw; Dz.U. poz. 2255). Przyznawała ona prawo do zwolnienia ze składek za okres od 1 lipca 2020 r. do 30 września 2020 r. płatnikom prowadzącym jako przeważającą działalność tę określoną wskazanymi w ustawie kodami PKD. Warunkiem było zgłoszenie jako płatnik składek do 30 czerwca 2020 r. i spadek przychodu z tej działalności w pierwszym miesiącu kalendarzowym, za który składany jest wniosek o zwolnienie, o co najmniej o 75 proc. w stosunku do przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r. Termin na składanie wniosków oznaczono w ustawie na 30 listopada 2020 r., podczas gdy sama ustawa została ogłoszona dopiero 16 grudnia 2020 r. W odniesieniu do większości kodów datę tę poprawiono, lecz w przypadku osób prowadzących działalność określoną kodem 79.90.A. (działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych) świadczącym usługi na rzecz muzeów, prawidłową datę wyznaczono dopiero teraz. Zgodnie z art. 31zp ust. 3b wchodzącym w życie 23 lipca 2021 r. takie osoby będą mogły złożyć wniosek o zwolnienie ze składek za lipiec–wrzesień 2020 r. do 30 września 2021 r.
Składka zdrowotna: Jak ją opłacać przy zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego
Składka zdrowotna: Jak ją opłacać przy zbiegu tytułów do ubezpieczenia zdrowotnego

Zobacz również

Przepisy bardziej elastyczne

Nowelizacja z 24 czerwca 2021 r. zmieniła także określone w art. 15zt specustwy upoważnienia dla Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń pomocowych, dzięki czemu przepisy będą bardziej elastyczne i dostosowane do szybko zmieniającej się sytuacji epidemicznej i gospodarczej.
Przypomnijmy, że początkowo pomoc dla przedsiębiorców była przyznawana kolejnymi nowelizacjami specustawy, jednak proces legislacyjny był zawsze na tyle długi, że zanim przepisy weszły w życie, to albo terminy okazywały się nieaktualne, albo sytuacja w kraju była już zupełnie inna i wsparcia potrzebowały kolejne branże.
Dlatego już kilka miesięcy temu wprowadzono do specustawy upoważnienie dla Rady Ministrów do wydawania rozporządzeń, na mocy których można przyznać ponowną wypłatę świadczenia postojowego dla wszystkich albo niektórych osób, które już otrzymały to świadczenie, jak również tym, które jeszcze tego świadczenia nie otrzymały.
Dotychczas jednak upoważnienie to pozwalało przyznać świadczenie postojowe dla poszczególnych branż po uwzględnieniu kodów PKD, którymi przedsiębiorca posługiwał się nie wcześniej niż na trzy miesiące przed wejściem w życie rozporządzenia. Nowelizacja to ograniczenie znosi i Rada Ministrów może przyznać świadczenie postojowe dla przedsiębiorców posługujących się wybranym PKD także dużo wcześniej. Dla przedsiębiorców oznacza to, że w przyszłości może być im przyznana pomoc za wiele miesięcy wstecz.
Takim przykładem jest właśnie pomoc dla prowadzących sklepiki szkolne, którym nowelizacja przyznała postojowe z uwzględnieniem PKD na dzień 30 września 2020 r. Nie było możliwe przyznanie im pomocy szybszą i bardziej elastyczną ścieżką, tj. rozporządzeniem, ponieważ poprzednie brzmienie przepisu upoważniającego na wydanie takiego rozporządzenia nie pozwalało. ©℗
Ten rodzaj świadczenia postojowego można uzyskać pięciokrotnie – w zależności od liczby miesięcy, w których był spełniony warunek spadku przychodu. Przysługuje ono za każdym razem w standardowej wysokości, tj. 80 proc. minimalnego wynagrodzenia w 2020 r.
Składając wniosek o postojowe, przedsiębiorca musi jednak nie tylko złożyć oświadczenia o prowadzeniu przeważającej działalności na 30 września 2020 r. oraz wymaganym spadku przychodu, lecz także oświadczenie o posiadaniu pisemnego zaświadczenia wystawionego przez dyrektora jednostki systemu oświaty o tym, że przedsiębiorca związany był z nią przez co najmniej 14 dni w miesiącu, w którym wystąpił spadek przychodów, umową najmu powierzchni przeznaczonej do prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Oświadczenia te składa się pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Zwolnienie ze składek

Nowelizacja wprowadziła także do specustawy prawo do zwolnienia ze składek dla uprawnionych do postojowego. Podobnie jak w przypadku tego świadczenia, prawo do zwolnienia będą mieli przedsiębiorcy prowadzący na 30 września 2020 r. jako przeważającą działalność polegającą na sprzedaży środków spożywczych, papierniczych i piśmienniczych na rzecz uczniów, słuchaczy lub wychowanków na terenie jednostek systemu oświaty (kody PKD 47.11.Z albo 47.19.Z). Zwolnienie obejmuje należne składki na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne oraz składki na fundusze: Pracy, Solidarnościowy, Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Emerytur Pomostowych za okres od 1 listopada 2020 r. do 31 marca 2021 r., wykazanych w deklaracjach rozliczeniowych złożonych za dany miesiąc. Warunkiem jest:
  • zgłoszenie jako płatnik składek do 30 września 2020 r.;
  • przychód z działalności był niższy co najmniej o 40 proc. w listopadzie 2020 r., grudniu 2020 r., styczniu 2021 r., lutym 2021 r. lub w marcu 2021 r. w stosunku do przychodu uzyskanego we wrześniu 2019 r. lub we wrześniu 2020 r.;
  • przesłanie deklaracji rozliczeniowych lub imiennych raportów miesięcznych należnych za listopad 2020 r., grudzień 2020 r., styczeń 2021 r., luty 2021 r. lub marzec 2021 r. – do 30 kwietnia 2021 r. Warunek ten nie dotyczy płatników, którzy nie są zobowiązani do składania deklaracji.
Termin na złożenie wniosku o zwolnienie ze składek upływa 30 września 2021 r.
Także w przypadku zwolnienia ze składek sądy zwracają uwagę na rodzaj faktycznie prowadzonej działalności. Jak wskazał WSA w Bydgoszczy w wyroku z 25 maja 2021 r., sygn. akt I SA/Bd 195/21, podanie do rejestru danych niezgodnych z rzeczywistością albo ich niezaktualizowanie nie pociąga za sobą zakazu prowadzenia działalności innej niż objętej kodami PKD wpisanymi w rejestrze podmiotów REGON. Rejestr ma charakter formalny i bazuje na oświadczeniach wiedzy podmiotów obowiązanych do przekazywania danych, które nie podlegają merytorycznej weryfikacji. ©℗
Podstawa prawna
•art. 31zy–zp ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)
•ustawa z 24 czerwca 2021 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1192)