Subskrybuj nas na Youtube
Na konta uczestników programu trafią środki z kilku źródeł. Od niektórych trzeba będzie zapłacić podatek dochodowy. Wszystkie natomiast zostały zwolnione ze składek ZUS
Czwartki z PPK
Dziś czwarty z cyklu artykułów przygotowywanych we współpracy z kancelarią Raczkowski Paruch. Opisujemy w nich założenie PPK krok po kroku, prawa i obowiązki związane z prowadzeniem takiego programu, zasady korzystania ze środków zgromadzonych w PPK oraz kwestie odpowiedzialności karnej.
Poprzednie artykuły z cyklu ukazały się w tygodniku Kadry i Płace:
• 29 listopada 2018 r. – „Nowa pracownicza forma oszczędzania na emeryturę już pewna” (DGP nr 232),
• 13 grudnia 2018 r. – „Jak krok po kroku założyć pracowniczy plan kapitałowy” (DGP nr 242),
• „PPK to nowe obowiązki pracodawców” – 27 grudnia 2018 r. (DGP nr 250).
Pisaliśmy o tym...
Graficzne ściągawki z pracowniczych planów kapitałowych publikowaliśmy 30 listopada w wydaniu specjalnym Tygodnika Gazeta Prawna – „Pracownicze Plany Kapitałowe. O tym muszą wiedzieć wszyscy” – DGP nr 233
Pracowniczy plan kapitałowy (PPK) – jako dodatkowa forma oszczędzania na emeryturę – opiera się na wpłatach finansowanych z trzech źródeł: od podmiotu zatrudniającego, uczestników PPK oraz ze środków publicznych (przy spełnieniu określonych warunków).
Struktura składek
Wpłaty realizowane przez podmiot zatrudniający i uczestnika PPK dzielimy na podstawowe (obowiązkowe) i dodatkowe (nieobowiązkowe). Te ostatnie to ekstraśrodki – deklarowane przez uczestnika lub podmiot zatrudniający – wnoszone do systemu ponad wpłaty obowiązkowe. Każda z wpłat pochodzi z własnych środków danego podmiotu czy uczestnika PPK. Wysokość wszystkich wpłat jest obliczana jako procent od wynagrodzenia uczestnika PPK, rozumianego jako podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, o której mowa w ustawie z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1629 ze zm.), z wyłączeniem podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia osób przebywających na urlopie wychowawczym oraz pobierających zasiłek macierzyński lub w wysokości zasiłku macierzystego. Wpłaty podmiotu zatrudniającego i uczestnika PPK są zatem liczone od wynagrodzenia brutto, przy czym wpłata uczestnika jest potrącana z jego wynagrodzenia po opodatkowaniu. W konsekwencji uczestnik otrzyma mniejsze wynagrodzenie na swój rachunek bankowy.
Wysokość wpłat podstawowych (obowiązkowych) wynosi:
- po stronie podmiotu zatrudniającego – 1,5 proc. wynagrodzenia uczestnika,
- po stronie uczestnika – 2 proc. wynagrodzenia uczestnika.
Z kolei wysokość wpłat dodatkowych (dobrowolnych) może wynosić:
- do 2,5 proc. wynagrodzenia uczestnika po stronie podmiotu zatrudniającego i
- do 2 proc. wynagrodzenia uczestnika po stronie jego samego.
W konsekwencji maksymalne wpłaty do PPK mogą wynosić 8 proc. wynagrodzenia uczestnika (po 4 proc. po stronie podmiotu zatrudniającego i uczestnika).
Ustawodawca uwzględnił również sytuację osób najmniej zarabiających, dla których dodatkowe obciążenie w wysokości 2 proc. ich wynagrodzenia może skutecznie zniechęcać do uczestnictwa w programie. I tak wpłata podstawowa uczestnika PPK może wynosić mniej niż 2 proc., ale nie mniej niż 0,5 proc. wynagrodzenia, jeżeli jego wynagrodzenie, osiągane ze wszystkich źródeł w danym miesiącu, nie przekracza kwoty odpowiadającej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli uczestnik chce skorzystać z tego uprawnienia, powinien złożyć podmiotowi zatrudniającemu deklarację wskazującą nową, dowolną wysokość wpłaty podstawowej w ramach ustawowego zakresu (0,5–2 proc.). Taką deklarację będzie można złożyć w miesiącu, w którym wynagrodzenie uczestnika ze wszystkich źródeł nie przekroczyło owej 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia (w 2019 r. będzie to 2700 zł). Wpłata podstawowa w zmienionej wysokości będzie wówczas obowiązywać od kolejnego miesiąca do końca roku kalendarzowego, chyba że wcześniej uczestnik zmieni jej wysokość (np. przywracając ją w maksymalnej wysokości).
Z kolei jeżeli uczestnik chce zadeklarować wpłatę dodatkową po swojej stronie, to również powinien złożyć podmiotowi zatrudniającemu deklarację określając jej wysokość w ramach ustawowych limitów (pomiędzy 2 proc. a 4 proc. wynagrodzenia). Taką deklarację uczestnik może w każdym czasie zmienić, tj. albo zrezygnować z wnoszenia wpłaty dodatkowej, albo zmodyfikować jej wysokość. Z kolei wysokość wpłaty dodatkowej podmiotu zatrudniającego może być uzależniona od długości okresu zatrudnienia uczestnika albo określona na podstawie regulaminu wynagradzania. Podmiot zatrudniający ma też obowiązek poinformować osoby zatrudnione o możliwości zadeklarowania wpłaty dodatkowej oraz o prawie do obniżenia wpłaty podstawowej do maksymalnie 0,5 proc.
Uwaga! Wpłata finansowana przez uczestnika to niejedyne jego finansowe zaangażowanie związane z uczestnictwem w PPK. Płaci on bowiem również podatek dochodowy od kwoty wpłaty finansowanej przez podmiot zatrudniający (zarówno podstawowej, jak i ewentualnej dodatkowej). Od wszystkich wpłat nie nalicza się natomiast składek na ubezpieczenie społeczne.
Jeżeli uczestnik zrezygnuje z oszczędzania w PPK, to oczywiście żadne wpłaty nie są dokonywane – zarówno po jego stronie, jak i podmiotu zatrudniającego.
Terminy pobierania i przekazywania
Wpłat dokonuje się począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym dana osoba przystąpiła do PPK.
Wszystkie wpłaty są obliczane, a w przypadku tej pochodzącej od uczestnika – również pobierane – przez podmiot zatrudniający w terminie wypłaty wynagrodzenia. Sama kwota jest natomiast przekazywana do instytucji finansowej w terminie do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostały obliczone i pobrane. Jeśli wynagrodzenie wypłacane jest w okresach krótszych niż jeden miesiąc, wpłaty dokonywane są do ostatniego dnia miesiąca.
Wpłaty będą przesyłane instytucji finansowej jednym przelewem. Jednocześnie podmiot zatrudniający będzie jej przekazywał zestawienie uczestników z informacją o wysokości wpłat z podziałem na podstawowe i dodatkowe.
Roszczenia z tytułu wpłat do PPK ulegają przedawnieniu po upływie pięciu lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Z żądaniem zapłaty zaległych składek może wystąpić (była) osoba zatrudniona, jak również instytucja finansowa.
Dofinansowanie od państwa
Każdy z uczestników PPK może otrzymać wsparcie finansowe ze strony państwa. Mianowicie ten, kto oszczędzał w PPK przez trzy pełne miesiące, ma prawo do uzyskania jednorazowej wpłaty powitalnej w kwocie 250 zł. Można ją jednak uzyskać tylko raz w życiu. Nie ma przy tym znaczenia, że osoba zatrudniona przystąpiła do kolejnego PPK u innego pracodawcy.
Z kolei w przypadku gdy w danym roku kalendarzowym uczestnik PPK zgromadził co najmniej kwotę wpłat podstawowych należnych od kwoty stanowiącej 6-krotność minimalnego wynagrodzenia, ma on prawo do dopłaty rocznej w kwocie 240 zł. Przysługuje tylko jedna taka dopłata rocznie, niezależnie do tego ile rachunków PPK jest prowadzonych dla uczestnika PPK.
Obie formy wsparcia są finansowane z Funduszu Pracy.
Ile to kosztuje?
Podmiot zatrudniający w związku z prowadzeniem PPK nie płaci instytucji finansowej żadnego wynagrodzenia za zarządzanie funduszami, które zajmują się inwestowaniem środków z PPK. Takie wynagrodzenie jest bowiem pobierane z aktywów netto funduszu, przy czym nie może być ono wyższe niż 0,5 proc. wartości aktywów netto w skali roku. Dodatkowo instytucja finansowa może pobrać dodatkowe wynagrodzenie za osiągnięty wynik w wysokości nie wyższej niż 0,1 proc. wartości aktywów netto w skali roku. W konsekwencji koszty zarządzania PPK po stronie ww. instytucji ponoszą w praktyce sami uczestnicy, gdyż należne jej wynagrodzenie umniejsza wartość aktywów netto, z której będą wypłacane dodatkowe świadczenia emerytalne. Niemniej jednak wysokość tego wynagrodzenia jest dosyć niska, biorąc pod uwagę podobne wynagrodzenia za zarządzanie poza PPK.