24 maja w Warszawie odbyła się konferencja poświęcona systemowi gospodarki odpadami opakowaniowymi w Polsce oraz jego przyszłości w kontekście budowania gospodarki o obiegu zamkniętym. Udział w niej wzięli najlepsi europejscy i polscy eksperci zajmujący się tym obszarem gospodarki.

Uczestnicy jasno wskazywali, że Rozszerzona Odpowiedzialność Producenta to nie mechanizm sam dla siebie. Że nie jest to tym bardziej „bankomat” z kieszeni producentów, mający wszystkim chętnym wypłacać pieniądze. Ale że to kluczowe, ale jednak tylko narzędzie mające służyć trzem zasadniczym celom: ograniczaniu ilości odpadów opakowaniowych, pełnej recyklowalności tych odpadów oraz rzetelnym ponoszeniu przez producentów kosztów zagospodarowania odpadów po ich produktach wprowadzanych na rynek. To jest prawdziwa istota tego mechanizmu i nie wolno go sprowadzać wyłącznie do transferów pieniężnych. To, jak powinien być skonstruowany dobry ROP przedsiębiorcy wskazują od dawna: realizowany w pełni przez organizacje odpowiedzialności producentów, pokrywający faktyczne koszty w ścisłej współpracy z samorządami oraz oparty o przejrzystą i pełną sprawozdawczość przychodowo-kosztową. Model odzwierciedlający najefektywniejsze systemy w Europie, ale dostosowany do polskiej specyfiki w gospodarce odpadami. Model, który zagwarantuje korzyści wszystkim uczestnikom rynku, a nie skłócający ich i budujący ekonomiczne przewagi jednych kosztem drugich.

Parapodatkowy system oparty na poborze daniny publicznej nie jest w stanie zagwarantować realizacji żadnego z powyższych celów, a tym bardziej szerszej strategii wdrażania gospodarki cyrkularnej. Dodatkowo, zwiększa inflację, wyjmując pieniądze z kieszeni konsumenta bez żadnego efektu środowiskowego. Dlatego producenci wyrobów w opakowaniach, ale także liczne inne organizacje gospodarcze nieustająco apelują do Ministerstwa Klimatu i Środowiska, by zmieniło filozofię gospodarki odpadami opakowaniowymi, leżącą u podstaw przygotowanych w ubiegłym roku projektów ustaw. Takiego ROP nie chce nikt, poczynając od producentów, przez firmy odpadowe i recyklerów, aż po samorządy, które teoretycznie maja być „beneficjentami” całego systemu. Także obecni na konferencji eksperci europejscy podkreślali, że podatki nie mają nic wspólnego z Rozszerzoną Odpowiedzialnością Producenta i dyrektywami odpadowymi. Producenci mają oczywiste obowiązki, ale też prawa wynikające wprost z dyrektyw; krajowa legislacja tych praw ich pozbawić nie może.

Należy przy tym pamiętać, że ROP to nie tylko zbiórka pojemnikowa, choć wielu te pojęcia utożsamia. To także zbieranie odpadów z terenów publicznych i sprzątanie tych terenów z odpadów, co nakazuje dyrektywa Single-Use Plastics. To także system kaucyjny, który jest najbardziej efektywnym narzędziem wypełniania celów zbiórki określonych w tej dyrektywie. To wszystko sprowadza się do odpowiedzialności za odpad powstały po danych produktach. Producenci od tej odpowiedzialności się nie uchylają; chcą jednak mieć racjonalne i skuteczne narzędzia pozwalające taką odpowiedzialność na siebie przyjąć. Nakładanie obowiązków i jednoczesne pozbawienie narzędzi realizacyjnych prowadzi jedynie do porażki. Bo na papierze miało wszystko wyglądać dobrze, ale w rzeczywistości sypie się po kilku tygodniach.

Mechanizm odpowiedzialności producenta jest zadaniem kompleksowym, którym nie da się skutecznie sterować centralnie. Jest też elementem działalności gospodarczej na styku kilku branż, których współpraca powinna stawać się coraz bardziej synergiczna i innowacyjna, by polski sektor miał szansę konkurować z zagranicznymi odpowiednikami. Ale do tego potrzebne są dobre przepisy wspierające rozwój systemu i tworzenie w nim nowych powiązań gospodarczych, a nie zastępowanie działań przedsiębiorców „karzącą ręką państwa”.

Konferencja zorganizowana przez Związek Pracodawców Przemysłu Opakowań i Odpadów Opakowaniowych EKO-PAK przy współpracy z Rekopol Organizacją Odzysku Opakowań S.A., Polską Federacją Producentów Żywności Związkiem Pracodawców oraz Związkiem Pracodawców Przemysłu Piwowarskiego – Browary Polskie pozwoliła na wymianę poglądów , postulatów i propozycji. Pokazała także, jak zbieżne są potrzeby wszystkich uczestników rynku oraz jak niezbędny jest dialog, na bazie którego możliwe jest tworzenie rozwiązań przynoszących korzyści tym, którzy są najważniejsi: obywatelom, środowisku i całemu krajowi.

Zapraszamy do zapoznania się z obszerną relacją z wydarzenia, wysłuchania wystąpień i skorzystania z prezentacji. Wszystkie materiały dostępne są na stronie internetowej: http://eko-pak.biz/gospodarka-odpadami-opakowaniowymi-w-polsce-jaki-bedzie-nowy-poczatek/