Zakaz blokowania polowań, odstrzał sanitarny dzikich zwierząt przez policjantów, strażaków, pograniczników i żołnierzy, powoływanie Łowczego Krajowego przez ministra środowiska - to niektóre propozycje projektu ustawy dot. zwalczania ASF, którą wniosła do Sejmu grupa posłów PiS.

Jak podano w uzasadnieniu, bezpośrednim powodem podjęcia prac legislacyjnych jest potrzeba uszczegółowienia przepisów prawnych dotyczących zwalczania chorób zakaźnych zwierząt oraz zapobiegania rozprzestrzeniania się takich chorób, szczególnie u zwierząt dzikich. Zdaniem wnioskodawców zmiany są konieczne, by usprawnić "proces redukcji populacji dzika na terytorium RP, z uwagi na kluczową rolę tych zwierząt jako rezerwuaru i wektora ASF".

Projekt przewiduje wprowadzenie zmian w szeregu ustaw. Zmiany w ustawie o broni i amunicji i ustawie o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym mają umożliwić wykorzystanie do odstrzału sanitarnego broni wyposażonej w tłumik huku (dźwięku). Ma to "ograniczyć ryzyko przepłaszania watah" i zmniejszyć uciążliwość odstrzału dla mieszkańców.

Proponowane zmiany w ustawie o zarządzaniu kryzysowym mają pozwolić na odstrzał sanitarny przez policjantów, funkcjonariuszy Straży Granicznej lub funkcjonariuszy Państwowej Straży Pożarnej oraz żołnierzy, którzy posiadają uprawnienia do wykonywania polowania.

W przepisach Prawa łowieckiego przewiduje się m.in. wprowadzenie zakazu celowego utrudniania lub uniemożliwiania polowań osobom postronnym, co ma dać podstawę do interwencji Policji i Straży leśnej.

W tej samej ustawie wskazuje się także na odniesienie do odstrzału sanitarnego zwierząt nakazywanego na podstawie przepisów o ochronie zdrowia zwierząt i zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt. Proponuje się, aby przy wykonywaniu odstrzału sanitarnego zastosowanie miały przepisy o zachowaniu bezpieczeństwa na polowaniach, a także, aby nakazany odstrzał sanitarny zwierząt odbywał się na podstawie indywidualnego upoważnienia, do którego wystawienia będzie zobowiązany odpowiednio zarządca lub dzierżawca obwodu łowieckiego, lub dyrektor parku narodowego albo regionalny dyrektor ochrony środowiska. W upoważnieniu ma być wskazany gatunek i liczba zwierząt do odstrzału oraz termin ważności.

Zmiany w Prawie łowieckim mają także wprowadzić "w sposób wyraźny" możliwość wnioskowania przez dzierżawców lub zarządców obwodów łowieckich o wsparcie Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej, ochotniczej straży pożarnej oraz Inspekcji Weterynaryjnej. "Taka pomoc mogłaby polegać w szczególności na: zabezpieczeniu terenu, na którym odbywa się polowanie, przed nieuprawnionym wstępem osób trzecich, wsparciu działań mających na celu poszukiwanie padłych zwierząt, co do których zachodzi podejrzenie, że mogły być nosicielami chorób zakaźnych, czy kontroli przestrzegania przez osobę uprawnioną do wykonywania polowania, w tym osobę wykonującą odstrzał sanitarny, zasad bioasekuracji" - napisano w uzasadnieniu.

Wnioskodawcy proponują także, by minister właściwy ds. środowiska określał w drodze rozporządzenia szczegółowe zasady, tryb i kryteria oceny dzierżawców obwodów łowieckich, co ma na celu - jak napisano w uzasadnieniu - "zapewnienie merytoryczności oraz fachowości w doborze kryteriów, tak ważnych dla ukształtowania prawidłowego działania gospodarki łowieckiej w państwie". Ponadto, proponuje się, aby Łowczego Krajowego powoływał i odwoływał minister właściwy ds. środowiska w porozumieniu z ministrem rolnictwa, co - zdaniem posłów PiS - oszczędzi "czasochłonnej procedury wyrażania opinii przez Naczelną Radę Łowiecką". Także łowczy okręgowy miałby być powoływany i odwoływany przez Łowczego Krajowego po uzyskaniu pozytywnej opinii ministra właściwego ds. środowiska. Kolejna zmiana to uzupełnienie katalogu zadań Polskiego Związku Łowieckiego o zwalczanie i zapobieganie rozprzestrzenianiu się chorób zakaźnych zwierząt łownych oraz wprowadzenie obowiązku przestrzegania zasad bioasekuracji przez myśliwych.

W ustawie o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt proponuje się rozszerzenie katalogu nakazów, które powiatowy lekarz weterynarii może wydać w drodze rozporządzenia o możliwość nakazywania zarządcom dróg publicznych zamykania znajdujących się w pasach drogowych przejść dla zwierząt oraz budowy ogrodzeń lub zabezpieczeń technicznych. W tej samej ustawie posłowie PiS proponują, by nakazy wydawane w drodze aktów prawa miejscowego przez odpowiednio wojewodę lub powiatowego lekarza weterynarii dotyczące w szczególności odstrzału sanitarnego zwierząt, odłowu zwierząt łownych, poszukiwania padłych zwierząt czy też transportu zwierząt lub ich zwłok do określonych miejsc, a także wykonania ogrodzeń, zobowiązywały właścicieli lub posiadaczy gruntów, których dotyczą te nakazy, oraz osoby trzecie "do powstrzymania się od podejmowania czynności utrudniających lub uniemożliwiających ich realizację".

Proponuje się także, by wojewoda mógł wydać polecenie nadleśniczemu wykonania na określonym obszarze ogrodzeń ograniczających lub zatrzymujących migrację zwierząt, w szczególności dzików, z terenów leśnych. Proponuje się także wprowadzenie sankcji karnych (za utrudnianie lub udaremnianie wykonania odstrzału sanitarnego) oraz kar administracyjnych (dla zarządcy dróg publicznych, który – wbrew nakazowi powiatowego lekarza weterynarii lub wojewody – nie zamyka znajdujących się w pasach drogowych przejść dla zwierząt lub nie buduje ogrodzeń).

Proponowane zmiany w ustawie o lasach mają wprowadzić przepisy pozwalające na wykorzystanie funduszu leśnego do sfinansowania ogrodzeń ograniczających lub zatrzymujących migrację zwierząt z terenów leśnych.

Zmiany w prawie budowlanym przewidują zwolnienie z konieczności uzyskiwania pozwolenia na budowę budowy niecek dezynfekcyjnych w ramach dostosowywania gospodarstw do zasad bioasekuracji.

O potrzebie specustawy ułatwiającej walkę z ASF mówił niedawno minister rolnictwa i rozwoju wsi Jan Krzysztof Ardanowski.