Rada Ministrów zaakceptowała zmiany w nadzorze pedagogicznym oraz wprowadzenie odpowiedzialności karnej dla dyrektorów szkół.

Rada Ministrów zaakceptowała dziś wprowadzenie zmian w nadzorze pedagogicznym. Kuratorzy oświaty zyskają nowe, większe uprawnienia.

Propozycja zmian w tym zakresie pojawiła się w czerwcu tego roku. Ministerstwo przekonywało, że na potrzebę zwiększenia skuteczności organu sprawującego nadzór pedagogiczny wskazują liczne sygnały od kuratorów oświaty, rodziców, nauczycieli oraz związków zawodowych zrzeszających nauczycieli. Najczęściej sygnały te dotyczą informacji o działaniach niezgodnych z prawem, które niekorzystnie wpływają na jakość edukacji oraz warunki rozwoju uczniów i wychowanków.

W uzasadnieniu do projektu MEiN twierdziło, że

To rozwiązanie pozwoli organowi sprawującemu nadzór pedagogiczny skutecznie reagować na napotykane problemy uniemożliwiające wykonanie czynności nadzoru pedagogicznego w niepublicznej szkole lub placówce. Problemem takim jest np. brak kontaktu z dyrektorem szkoły lub placówki albo osobą prowadzącą szkołę lub placówkę (często to ta sama osoba), brak odpowiedzi na pisma przesyłane do dyrektora albo osoby prowadzącej, nieudostępnianie dokumentacji w trakcie wykonywania czynności nadzoru pedagogicznego w szkole. Istotny w tej sprawie jest fakt, że sytuacje te najczęściej dotyczą szkół i placówek, w których przeprowadzenie czynności z zakresu nadzoru pedagogicznego zaplanowano w związku ze skargami w sprawie ich funkcjonowania, zgłoszonymi do organu sprawującego nadzór pedagogiczny przez rodziców, pełnoletnich uczniów, nauczycieli lub inne podmioty.

Najważniejsze zmiany w nadzorze pedagogicznym

  • Kurator będzie miał możliwość wezwania dyrektora szkoły lub placówki do wyjaśnienia przyczyn niezrealizowania zaleceń.
  • Jeśli dyrektor nadal nie będzie realizował zaleceń, kurator będzie mógł wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego, bez wypowiedzenia.
  • Wprowadzono zmiany dotyczące powierzania stanowiska dyrektora szkoły lub placówki oraz powoływania na to stanowisko. Chodzi m.in. o konieczność uzyskania pozytywnej opinii kuratora, w przypadku gdy organ prowadzący szkołę lub placówkę powołuje na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki osobę, która nie jest nauczycielem. Dotyczy to także sytuacji, gdy organ prowadzący powierza stanowisko dyrektora na okres krótszy niż 5 lat szkolnych.
  • Zwiększona została – z 3 do 5 – liczba przedstawicieli kuratora w komisjach konkursowych na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki.
  • Dyrektor szkoły lub placówki będzie miał obowiązek – przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje – uzyskać szczegółową informację o planie działania na terenie szkoły oraz konspekt zajęć i materiały wykorzystywane na oferowanych zajęciach, a także uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty dla działań takiej organizacji na terenie szkoły lub placówki.
  • Udział ucznia w zajęciach prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje będzie wymagał pisemnej zgody rodziców niepełnoletniego ucznia lub pełnoletniego ucznia.
  • Wzmocniony został nadzór nad szkołami i placówkami niepublicznymi. Kurator będzie mógł wydać osobie prowadzącej taką szkołę lub placówkę polecenie niezwłocznego umożliwienia wykonania czynności dotyczących nadzoru pedagogicznego w szkole lub placówce. Określono także konsekwencje wynikające z braku realizacji tego polecenia.

W trakcie konsultacji publicznych projekt był mocno krytykowany.

Uwagi do projektu przedstawili: RPO, ZNP, UODO, Solidarność, Związek Zawodowy Pracowników Oświaty i Wychowania „Oświata” i Krajowe Forum Oświaty Niepublicznej. Wszyscy oceniają projekt negatywnie i niemal wszyscy (poza „Solidarnością”) podkreślają, że propozycje zmian mogą skutkować ograniczeniem samorządności i zasady decentralizacji władzy publicznej oraz naruszać zasadę pomocniczości, wszystkie one zabezpieczają ochronę praw obywatelskich i są wpisane do konstytucji. Wśród zarzutów znalazły się sformułowania mówiące o ograniczeniu swobody i autonomii szkół, centralizacji edukacji, zerwaniu z zasadą pomocniczości, a wręcz o "zastraszaniu" i "próbie całkowitego podporządkowania".

Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.

Drugą zmianą, jaką zajmował się dziś rząd, jest wprowadzenie odpowiedzialności karnej za przekroczenie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków dotyczących opieki lub nadzoru nad dziećmi i młodzieżą. Będzie to dotyczyć osób kierujących jednostkami objętymi systemem oświaty, żłobkami, klubami dziecięcymi oraz jednostkami instytucjonalnej pieczy zastępczej i placówkami wsparcia dziennego.

Najważniejsze rozwiązania

  • Odpowiedzialności karnej podlegać będą osoby kierujące jednostkami w przypadku przekroczenia uprawnień lub niedopełnienia obowiązków dotyczących opieki lub nadzoru nad dziećmi i młodzieżą. Odpowiedzialność ta będzie dotyczyć osób kierujących jednostkami objętymi systemem oświaty, żłobkami, klubami dziecięcymi oraz jednostkami instytucjonalnej pieczy zastępczej i placówkami wsparcia dziennego.
  • Wprowadzona zostanie kara pozbawienia wolności do lat 3 dla osób, które kierując jednostką organizacyjną, przekraczają swoje uprawnienia lub nie dopełniają obowiązków dotyczących opieki lub nadzoru nad małoletnim. Jeżeli następstwem będzie śmierć małoletniego, ciężki uszczerbek na jego zdrowiu, doprowadzenie do obcowania płciowego lub do poddania się innej czynności seksualnej albo do wykonania takiej czynności – sprawca będzie podlegał karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Nowe rozwiązania wejdą w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.