To kolejny rok, w którym nie zmieni się górny próg dochodowy uprawniający do otrzymania stypendium socjalnego. Efekt? Spada liczba osób, które pobierają to wsparcie. Eksperci domagają się zmiany zasad przyznawania tych świadczeń.
Zaledwie w rok liczba osób pobierających stypendia socjalne spadła o 29 tys. osób (patrz infografika).
– Coraz mniej osób jest uprawnionych do tych świadczeń. Górny próg dochodu od kilku lat pozostaje na niezmiennym poziomie, a tymczasem płaca minimalna rośnie. Nawet jeżeli rodzice studenta otrzymują zaledwie po 2,8 tys. zł minimalnego wynagrodzenia, nie ma on prawa dostać wsparcia socjalnego, bo przekracza kryterium dochodowe – tłumaczy Jacek Pakuła, przewodniczący zespołu ds. pomocy materialnej dla studentów.
Wszystko wskazuje na to, że w przyszłym roku akademickim nie będzie lepiej. Wzrośnie jedynie dolny próg dochodu uprawniający do stypendium socjalnego, jest on jednak mniej istotny, bo uczelnie i tak decydują się na ustalenie górnego, maksymalnego kryterium, a to pozostanie na tym samym poziomie.
Dolny próg w górę…
Zgodnie z art. 87 ust. 2 z 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 478 ze zm.) próg dochodu uprawniający do otrzymania stypendium socjalnego w danej uczelni ustala rektor w porozumieniu z samorządem studenckim. Ustawa wskazuje jednak widełki, w których ten próg ma się mieścić. Ustalona na uczelni wysokość dochodu nie może być obecnie mniejsza niż 686,4 zł (netto) i większa niż 1051,7 zł (netto) na osobę w rodzinie studenta.
– Powyższe kwoty podlegają weryfikacji co trzy lata. Najbliższa weryfikacja przypada w tym roku – tłumaczy Anna Ostrowska z Ministerstwa Edukacji i Nauki (MEiN). Wyjaśnia, że w związku z tym 1 stycznia 2022 r. minimalna kwota dochodu na osobę w rodzinie wzrośnie z 686,4 zł do 780 zł. Zmiana wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z 14 lipca 2021 r. w sprawie zweryfikowanych kryteriów dochodowych oraz kwot świadczeń pieniężnych z pomocy społeczne (Dz.U. z 2021 r. poz 1296.).
…ale górny ani drgnie
Natomiast maksymalna kwota dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniająca do otrzymywania stypendium socjalnego po weryfikacji została utrzymana na dotychczasowym poziomie. Górny próg nadal wynosi 1051,7 zł. Wynika to z rozporządzenia Rady Ministrów z 13 sierpnia 2021 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny i specjalny zasiłek opiekuńczy, wysokości świadczeń rodzinnych oraz wysokości zasiłku dla opiekuna (Dz.U. poz. 1481), które weszło w życie 14 sierpnia 2021 r.
Rząd planuje zniesienie dolnego progu. We wszystkich uczelniach obowiązywałby wtedy tylko próg górny – 1051,7 zł
– W praktyce uczelnie najczęściej wybierają górny próg dochodu, bo chcą, by jak najwięcej osób mogło otrzymać stypendium socjalne. Problem w tym, że te 1051,7 zł to i tak za mało, zwłaszcza że próg jest zamrożony od kilku lat – wskazuje Jacek Pakuła.
Dodaje, że właśnie dlatego jego zespół skierował wniosek do Ministerstwa Edukacji i Nauki o zmianę zasad wyliczania górnego progu i podniesienie do połowy minimalnej krajowej, czyli obecnie 1,4 tys. zł
Zmiana bez zmiany
Rząd bierze jednak pod uwagę inne rozwiązanie. Chce znieść dolny próg dochodu uprawniający do świadczeń. Argumentuje, że uczelnie i tak rzadko z niego korzystają. Wówczas pozostałby tylko jedno kryterium – to górne.
Zdaniem Jacka Pakuły taka zmiana niewiele jednak wniesie.
– Nie jestem zwolennikiem tego rozwiązania. Widełki powinny pozostać tak, aby każda szkoła wyższa mogła sama w ich ramach określać ostateczną kwotę dochodu, od której zależy przyznanie pomocy socjalnej – przekonuje ekspert.
Wsparcie dla studentów