Wytyczne Ministerstwa Klimatu nie wystarczą gminom do bezpiecznego zarządzania odpadami podczas epidemii. Potrzebne są regulacje ustawowe.
Epidemia obnażyła luki w systemie gospodarki odpadami. Obowiązujący model nie uwzględnia odpadów, które wytwarzają osoby chore. Resort klimatu dostrzegł problem i przedstawił specjalne wytyczne.
– Z jednej strony Ministerstwo Klimatu pokazuje, że ma świadomość problemu, który dotyczy odbioru odpadów komunalnych od osób w kwarantannie i izolacji, a z drugiej strony nie proponuje zmian przepisów w tym zakresie, a jedynie wydaje wytyczne, które generują wiele nowych pytań – ocenia Maciej Kiełbus z kancelarii Dr Krystian Ziemski & Partners z Poznania. I podkreśla, że z wytycznych zdaje się wynikać – choć nie jest to napisane wprost – że powinien zostać zorganizowany odrębny system zbiórki, odbioru i zagospodarowania odpadów od osób poddanych kwarantannie i przebywających w izolacji.
– Miałby to być system de facto równoległy do systemu gospodarowania odpadami komunalnymi organizowanego na podstawie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach przez samorządy – dodaje.
Do zmiany systemu potrzebne są jednak zmiany w ustawie. – Wytyczne nie są w stanie nadrobić braków ustawowych czy rozporządzeń – mówi Maciej Kiełbus.
Według resortu klimatu odpady odbierane od osób w izolacji miałyby trafiać na składowisko lub do spalarni. Nie uwzględnia przy tym ostatniej nowelizacji ustawy koronawirusowej (Dz.U. poz. 568). Określa ona, że o ewentualnym zwieszeniu selektywnej zbiórki decyduje wojewoda. – Postępując zgodnie z wytycznymi, a nie zgodnie z ustawą, narażam się na kary za postępowanie niezgodne z prawem – mówi Karol Wójcik, przewodniczący Rady Programowej Związku Pracodawców Gospodarki Odpadami. Podaje przykład podmiotów zajmujących się odbiorem i zagospodarowaniem odpadów, gdzie rekomenduje się wprost dostarczanie odpadów do unieszkodliwiania, jeśli nie można ich posortować bez udziału ludzi. – A co z obowiązującą hierarchią sposobów postępowania określoną w ustawie o odpadach? – pyta.
Dodatkowe oznaczone pojemniki i worki oraz osobny transport śmieci od osób chorych to bardzo potrzebne rozwiązanie, ale i dodatkowe koszty. – Ktoś musi je ponieść, dlatego obowiązek modyfikacji umowy pomiędzy gminą a wykonawcą w tym zakresie powinna przewidywać ustawa, a nie pozbawione mocy prawnej wytyczne – dodaje Wójcik.
Problem z wdrożeniem wytycznych polega także na braku przepływu informacji o tym, gdzie przebywają osoby chore lub w kwarantannie. Jak zauważa resort, dysponentami informacji o adresach osób są wojewodowie, policja i ośrodki pomocy społecznej i nie mogą być one przekazywane, wobec czego zaleca gminom współpracę z tymi organami.
Śmieci podczas epidemii
Osoby zdrowe, które wykorzystują maseczki lub rękawiczki podczas podróży środkami komunikacji miejskiej oraz podczas zakupów, a także osoby zdrowe objęte kwarantanną powinny:
■ wrzucać maseczki, rękawiczki najpierw do osobnego worka, a następnie do pojemnika/worka na odpady zmieszane,
■ pozostałe odpady segregować i wrzucać do odpowiednich pojemników.
Osoby, które przebywają w izolacji lub w miejscach zbiorowej kwarantanny, a więc:
→ były narażone na zakażenie koronawirusem,
→ są zakażone koronawirusem,
→ mają bezpośredni kontakt z osobami zakażonymi,
→ są chore na COVID-19
powinny:
■ umieścić odpady w osobnym worku i jeśli to możliwe, spryskać go preparatem wirusobójczym (worek powinien być wypełniony maksymalnie do trzech czwartych objętości, nie wolno go zgniatać),
■ odczekać 72 godziny od zamknięcia worka z odpadami przed przekazaniem go do odbioru,
■ zawiązać worek i po ustaleniu z osobą odbierającą odpady wystawić go z pomieszczenia.
Osoba, która wynosi odpady z miejsca izolacji, powinna:
■ w rękawiczkach włożyć śmieci do kolejnego worka, zawiązać go i zabezpieczyć przed przypadkowym otwarciem,
■ oznaczyć datę i godzinę zamknięcia worka,
■ w rękawiczkach przenieść do miejsca gromadzenia odpadów i umieścić w oznaczonym pojemniku,
■ dezynfekować ręce po każdej czynności.
UWAGA: Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, zużyte baterie i akumulatory, zużyte świetlówki należy podczas izolacji zostawić w domu
Gminy powinny:
■ w miarę możliwości zapewnić osobom w izolacji i kwarantannie zbiorowej worki w określonym kolorze lub oznaczone symbolem (np. C),
■ odbierać te odpady nie rzadziej niż co siedem dni,
■ zorganizować transport worków bezpośrednio do instalacji unieszkodliwiania lub miejsca wyznaczonego przez gminę,
■ zapewnić dezynfekcję pojemników i środków transportu.
WAŻNE: Dysponentami informacji o adresach osób przebywających w izolacji i kwarantannie są wojewodowie, policja i ośrodki pomocy społecznej.
(na podstawie wytycznych Ministerstwa Klimatu)