Tak w skrócie można określić zmiany w rozporządzeniu płacowym pracowników samorządowych. Powinno ono zacząć obowiązywać od 20 maja, bo poprzednie traci moc dzień wcześniej.
Trwają konsultacje projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych, które zostało przygotowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Pozostało na nie już niewiele czasu, ponieważ nowy akt wykonawczy musi wejść w życie najpóźniej 20 maja 2018 r. Ta data wynika z art. 3 ustawy z 15 września 2017 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych (Dz.U. poz. 1930), zgodnie z którym dotychczasowe przepisy wykonawcze, wydane na podstawie jej art. 37 ust. 1 (tj. rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 r., Dz.U. z 2014 r. poz. 1786 ze zm.), zachowują moc nie dłużej niż przez 6 miesięcy od dnia wejścia w życie nowelizacji. A trzeba też uwzględnić fakt, że projekt zakłada 14-dniowe vacatio legis. Samorządowcy jednak raczej nie powinni liczyć na wielkie zmiany – w projekcie bowiem utrzymano wiele dotychczasowych regulacji, natomiast przewidziano liczne korekty i doprecyzowania z uwagi na prawie dziesięcioletni okres obowiązywania dotychczasowego rozporządzenia, a także napływające do resortu wątpliwości w zakresie stosowania niektórych rozwiązań oraz potrzebę ich dostosowania do zmieniających się przepisów (np. w zakresie wymogów kwalifikacyjnych lub nazewnictwa czy aktualnych uwarunkowań).
W tabelach płacowych, stanowiących załącznik do rozporządzenia, próżno szukać sygnałów zwiastujących znaczącą poprawę sytuacji – choć w nielicznych przypadkach stanowisk można znaleźć drobne różnice in plus (rzędu 20–40 zł).
Staż pracy, dodatki, nagrody i prowizje
Projekt proponuje pozostawienie bez zmian regulacji dotyczącej skrócenia w uzasadnionych przypadkach stażu pracy, wymaganego na danym stanowisku. Podobnie jak dotychczas z takiej możliwości zostali wykluczeni:
● sekretarz – w zakresie stażu pracy w określonych jednostkach i na określonych stanowiskach (art. 5 ust. 2 ustawy),
● osoba na kierowniczym stanowisku urzędniczym, na którym nawiązano stosunek pracy na podstawie umowy o pracę – w zakresie wykształcenia i stażu pracy.
Doprecyzowane mają zostać przepisy dotyczące wynagrodzenia prowizyjnego. Ustawodawca zrobił to w taki sposób, aby nie było wątpliwości co do możliwości wypłaty wynagrodzenia więcej niż jednej osobie, jeżeli tą samą sprawą egzekucyjną zajmuje się więcej osób. Przy czym w tym przypadku wzorowano się na uregulowaniu zawartym w rozporządzeniu prezesa Rady Ministrów z 19 grudnia 2014 r. w sprawie uprawnień szczególnych przysługujących niektórym kategoriom członków korpusu służby cywilnej (Dz.U. z 2015 r. poz. 30). Nie przewiduje się zmian w zakresie dodatku specjalnego i za wieloletnią pracę. W proponowanym przepisie doprecyzowano jednak dotychczasowe brzmienie regulacji. Otóż zgodnie z nim pracownik nie nabywa ponownie prawa do nagrody jubileuszowej tego samego stopnia w sytuacji, w której wypłacono mu tę nagrodę ze względu na ustanie stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, mimo że do nabycia prawa do nagrody brakowało mniej niż 12 miesięcy. Ponadto zrezygnowano z przepisu, zgodnie z którym warunkiem ustalenia prawa do nagrody jubileuszowej jest udokumentowanie prawa do tego świadczenia przez pracownika. Jest to zasada wynikająca z przepisów prawa pracy (art. 221 kodeksu pracy).
Odprawa emerytalna
Projekt par. 9 rozporządzenia zawiera regulację, zgodnie z którą jednorazową odprawę w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wypłaca się w dniu ustania stosunku pracy. Prawo do odprawy oraz warunki, na jakich wlicza się poprzednie okresy, zatrudnienia oraz inne okresy wynika z art. 38 ust. 3 i 5 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 902 ze zm., dalej: u.p.s.). Dotychczasowy przepis uzupełnia się – stosownie do regulacji przyjętej w odniesieniu do dodatku za wieloletnią pracę i nagrody jubileuszowej – o przepis stanowiący, że w sytuacji gdy pracownik był zatrudniony równocześnie w ramach więcej niż jednego zakończonego stosunku pracy, do okresu uprawniającego do odprawy wlicza się jeden z tych okresów zatrudnienia.
Natomiast w niezmienionym kształcie proponuje się pozostawić przepisy dotyczące zaliczania okresów pracy do nagrody jubileuszowej w sytuacji, w której pracownicy w wyniku zmian organizacyjnych stali się pracownikami samorządowymi, a przed dniem reorganizacji nabyli prawo do nagrody z uwzględnieniem okresów niepodlegających obecnie wliczeniu (projektowany art. 10).
W projekcie rozporządzenia zrezygnowano też z dotychczasowych przepisów:
● przesądzających, że pracownikom zatrudnionym w niepełnym wymiarze czasu pracy wynagrodzenie zasadnicze i inne składniki wynagrodzenia przysługują w wysokości proporcjonalnej do wymiaru czasu pracy, określonego w umowie o pracę. Uznano, że regulację w tym zakresie zawiera art. 292 par. 1 kodeksu pracy,
● regulujących sposób ustalania stawki godzinowej. A to dlatego, że przepisy rozporządzenia nie przewidują składników wynagrodzenia ani świadczeń, które należałoby obliczyć, ustalając stawkę godzinową. Poza tym pracodawca może ustalić tę kwestię w regulaminie wynagradzania, stosownie do art. 39 u.p.s.
Wykaz stanowisk
W załącznikach do projektu znalazły się tabele zawierające wykaz stanowisk (pogrupowanych w zależności od sposobu nawiązania stosunku pracy) wskazujących poziomy uposażenia.
● Załącznik nr 1 – zawiera tabele z wykazem stanowisk w: urzędach gmin, miast (miast na prawach powiatu), starostwach powiatowych, urzędach marszałkowskich oraz w biurach związków jednostek samorządu terytorialnego, na których stosunek pracy nawiązano na podstawie wyboru. Tabele wskazują kwoty wynagrodzenia zasadniczego oraz kwoty maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego na poszczególnych stanowiskach.
W obowiązującym obecnie rozporządzeniu dla niektórych stanowisk maksymalny poziom dodatku funkcyjnego jest określony w postaci numeru stawki, któremu odpowiada kwota ustalona w osobnej tabeli. Natomiast w projekcie maksymalny poziom dodatku funkcyjnego został określony w formie kwotowej w stosunku do wszystkich stanowisk, na których stosunek pracy nawiązano na podstawie wyboru. Poziom wynagrodzenia na poszczególnych stanowiskach nie uległ zmianie, jednak nowy sposób jego przedstawienia czyni tabele czytelniejszymi.
● Załącznik nr 2 – zawiera tabelę z wykazem stanowisk w urzędach gmin, miast (miast na prawach powiatu), starostwach powiatowych, urzędach marszałkowskich, na których stosunek pracy nawiązano na podstawie powołania. Określono w niej kwoty maksymalnego poziomu wynagrodzenia zasadniczego oraz dodatku funkcyjnego na poszczególnych stanowiskach, a także minimalne wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania pracy na nich.
W stosunku do obowiązującego rozporządzenia w omawianej tabeli zrezygnowano z określenia maksymalnego poziomu dodatku funkcyjnego w formie numeru stawki. Określono go w postaci kwoty, która odpowiada dotychczasowej wysokości wynikającej ze stawki przypisanej dla konkretnego stanowiska.
● Załącznik nr 3 – zawiera tabele dotyczące pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę w urzędach gmin, miast (miast na prawach powiatu), starostwach powiatowych, urzędach marszałkowskich, biurach związków jednostek samorządu terytorialnego oraz w samorządowych jednostkach organizacyjnych. Są to:
● tabela kwot minimalnego miesięcznego poziomu wynagrodzenia zasadniczego ustalonego w kategoriach zaszeregowania;
● tabele zawierające wykaz stanowisk (w tym stanowisk kierowniczych urzędniczych, urzędniczych oraz pomocniczych i obsługi) oraz określające minimalne poziomy wynagrodzenia zasadniczego ustalone w kategoriach zaszeregowania, a ponadto wskazujące minimalne wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania pracy na poszczególnych stanowiskach.
Z analizy projektu wynika, że najwięcej zmian proponuje się wprowadzić w tabeli dotyczącej stanowisk w urzędach pracy oraz w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, centrach integracji społecznej, jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Przykładowo w tej ostatniej proponuje się wyższą od dotychczasowej minimalną kategorię zaszeregowania wynagrodzenia zasadniczego m.in. dla stanowisk: starszy specjalista pracy socjalnej – koordynator (kategoria XVI – z wynagrodzeniem 2000 zł zamiast dotychczasowej XV – z wynagrodzeniem 1980 zł), starszy specjalista pracy socjalnej (kategoria XV z wynagrodzeniem 1980 zł, poprzednio XIV – 1960 zł), specjalista pracy socjalnej (proponowana kategoria XIV z wynagrodzeniem 1960 zł, poprzednio XIII – 1940 zł).
Ponadto w tabeli dotyczącej stanowisk w żłobkach i klubach dziecięcych pojawiły się nowe stanowiska: starszy dzienny opiekun i dzienny opiekun, co jest zgodne z ustawą z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 157). Jednocześnie te stanowiska pominięto w tabeli stanowisk występujących w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, centrach integracji społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.
Przepisy przejściowe
Projekt proponuje przepisy przejściowe, które:
● gwarantują pracownikom zatrudnionym w dniu wejścia w życie rozporządzenia prawo pozostania na zajmowanym stanowisku w sytuacji, w której nie spełnialiby wymogów w zakresie minimalnych wymagań kwalifikacyjnych w zakresie wykształcenia, umiejętności zawodowych lub stażu pracy przewidzianych przepisami projektowanego rozporządzenia (par. 11 ust. 1);
● dają pracodawcom odpowiedni czas (tj. do 31 grudnia 2018 r.) na dokonanie stosownych zmian w regulaminach wynagradzania oraz zaplanowania w budżetach jednostek samorządu terytorialnego środków finansowych uwzględniających zmiany związane z wejściem w życie projektowanego rozporządzenia w sytuacji, w której byłoby konieczne podwyższenie wynagrodzenia zasadniczego pracownika lub dodatku za wieloletnią pracę (par. 11 ust. 2). ⒸⓅ
Projekt rozporządzenia przewiduje też:
● Przeniesienie stanowisk: archiwista, starszy archiwista i kierownik archiwum do grupy stanowisk urzędniczych – dotychczas usytuowane są w grupie stanowisk pomocniczych i obsługi.
● Uzupełnienie katalogu stanowisk o stanowisko administrator bezpieczeństwa informacji (inspektor ochrony danych) – co związane jest z rozpoczęciem bezpośredniego stosowania (od 25 maja 2018 r.) rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (tzw. RODO).
● Dostosowanie wymagań kwalifikacyjnych dla stanowisk: starszy specjalista i specjalista oraz starszy inspektor i inspektor tak, aby dla starszego specjalisty i starszego inspektora ustalone zostały wymagania odpowiednio wyższe niż dla specjalisty i inspektora.
● Pominięcie stanowiska „Przewodniczący Zespołu Uzgadniania Dokumentacji Projektowej” – ponieważ obecnie nie działają wymienione zespoły.
● Pominięcie stanowisk: kierownik hali maszyn, maszynistka klasy mistrzowskiej, starsza maszynistka, maszynistka, teletypistka.
● Uzupełnienie katalogu stanowisk w części tabeli dotyczącej żłobków i klubów dziecięcych o stanowiska: starszy dzienny opiekun, dzienny opiekun, jednocześnie wymienione stanowiska zostają pominięte w tabeli stanowisk występujących w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, centrach integracji społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej.
● Doprecyzowanie nazwy stanowiska „ratownik” na „ratownik wodny” i odesłanie w zakresie wymaganych na tym stanowisku kwalifikacji do odrębnych przepisów.
● Pominięcie stanowisk doradców i asystentów – możliwość ich zatrudniania uchyliła poprzednio ustawa.
