Wspólne rozliczenie z małżonkiem jest korzystne tylko w przypadku, gdy jedna osoba zarabia bardzo mało, a druga osiąga dochody opodatkowane wyższą stawką.

Małżeństwa, które chcą skorzystać z preferencyjnego rozliczenia, muszą spełnić określone warunki (art. 6 ustawy o PIT).

5 problemów ze złożeniem PIT. Sprawdź, jak je rozwiązać>>

Rozliczenie razem tylko, gdy jest wspólność majątkowa

Przede wszystkim małżonkowie muszą pozostawać przez cały rok podatkowy w związku i we wspólności majątkowej - o ile mąż i żona nie zadecydują inaczej, to po ślubie łączy ich właśnie tradycyjna wspólność majątkowa. Nie rozliczą się więc wspólnie małżonkowie, którzy zrezygnowali lub zawiesili w ciągu roku inny ustrój podatkowy, na który się wcześniej zdecydowali - wspólność majątkowa musi istnieć przez cały rok podatkowy (przy rozliczeniu za 2016 rok - przez cały 2015 rok).

Preferencyjne rozliczenie nie będzie także możliwe, jeśli małżonkowie podpisali intercyzę (ustanowienie rozdzielności majątkowej), gdy jeden z małżonków został ubezwłasnowolniony lub ogłosił upadłość (rozdzielności majątkowe z mocy prawa).

Z korzystnego rozliczenia nie skorzystają również małżeństwa, które zdecydują się na rozwód lub zostanie wobec nich sądownie orzeczona separacja majątkowa - związek małżeński co prawda istnieje, ale separacja znosi wspólność majątkową. Natomiast małżonkowie w separacji faktycznej mają prawo do wspólnego opodatkowania.

Możliwość rozliczenia z małżonkiem ma natomiast osoba, której żona/mąż zmarł w trakcie roku podatkowego lub już po po upływie roku podatkowego, jeszcze przed złożeniem zeznania podatkowego. Warunkiem - poza trwającą aż do śmierci wspólnota majątkową - jest zawarcie związku małżeńskiego przed rozpoczęciem danego roku podatkowego.

Podatek liniowy i ryczałt bez wspólnego rozliczenia

Wspólne rozliczenie nie jest jednak dla osób, które są objęte podatkiem liniowym, ryczałtem, kartą podatkową lub podatkiem tonażowym. Przy czym wybór jakiejkolwiek z tych form nie pozwala podatnikowi na łączne rozliczenie - także, gdy przedsiębiorca nie osiągnął dochodu, poniósł stratę, zawiesił działalność gospodarczą czy stracił prawo do ryczałtu. Jak rozliczyć się wspólnie, gdy podatnik stracił prawo do podatku liniowego, dowiesz się tutaj>>

Dochody opodatkowane inaczej niż według skali podatkowej nie dają prawa do wspólnego rozliczenia.

Wyjątkowo rozliczanie przez małżonka ryczałtem najmu prywatnego (poza działalnością gospodarczą) nie wyłącza możliwości wspólnego rozliczenia - do tego przychodu nie stosuje się wspólnego opodatkowania, ale inne przychody można ująć w ramach rozliczenia wspólnego.

Zagraniczne dochody małżonków

Natomiast wspólne opodatkowanie mogą zastosować jeszcze małżonkowie:

  • którzy mają miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej,
  • z których jeden podlega nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu w Rzeczypospolitej Polskiej a drugi ma miejsce zamieszkania dla celów podatkowych w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.

Łączne rozliczenie będzie przy tym możliwe w tym wypadku, o ile małżonkowie osiągnęli podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przychody w wysokości stanowiącej łącznie co najmniej 75 proc. całkowitego przychodu osiągniętego przez oboje małżonków w danym roku podatkowym.

Ponadto musi też istnieć możliwość łącznego opodatkowania wskazana w umowie o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska oraz możliwość udokumentowania certyfikatem rezydencji miejsca zamieszkania dla celów podatkowych oraz uzyskanie przez Polskę informacji podatkowych od organu podatkowego drugiego państwa.

Jak złożyć wniosek

Jeszcze jednym warunkiem uzyskania możliwości preferencyjnego rozliczenia jest złożenie pisemnego wniosku o wspólnym opodatkowaniu - nie poprzez oddzielne oświadczenie, ale na formularzu PIT poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola deklaracji.

DO KIEDY ZŁOŻYĆ PIT 2015 - SPRAWDŹ TERMINY

Podpis pod deklaracją może złożyć tylko jeden z małżonków. Tym samym, pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, składa on jednak oświadczenie, że został upoważniony przez współmałżonka do złożenia wniosku o łączne opodatkowanie ich dochodów.

Komu opłaca się wspólnie rozliczać

Na wspólne rozliczenie podatkowe powinni zdecydować się zwłaszcza małżonkowie, z których jedno osiąga bardzo niskie dochody (albo nie zarabia w ogóle), a dochody drugiego przekraczają 85 528 zł rocznie i wchodzi on tym samym do podatku obliczanego według wyższej stawki - z 18 proc. na 32 proc.

Przykładowo: Żona za 2015 roku nie uzyskała przychodów, a mąż po dokonaniu wszystkich odliczeń uzyskał dochód w wysokości 150 tys. zł. Gdyby rozliczał się samodzielnie, zapłaciłby podatek w wysokości 35 470,06 zł, ponieważ:

  • 15 395 (85 528 zł x 18 proc.) - 556,02 zł (kwota zmniejszająca podatek) = 14 839,02 zł - podatek od kwoty nieprzekraczającej progu podatkowego
  • 64 472 (150 000 zł – 85 528 zł) x 32 proc. = 20 631,04 zł - podatek od nadwyżki podatkowej.

Jednak przy wspólnym rozliczeniu małżeństwo zapłaci 25 888 zł. Podatek przy łącznym rozliczeniu określa się bowiem na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy łącznych dochodów małżonków, czyli w tym wypadku od 75 000 zł [(0 + 150 000 zł):2]. W efekcie:

  • 13 500 (75 000 zł x 18 proc.) - 556,02 = 12,944 zł
  • 12,944 zł x 2 = 25 888 zł.

Rozliczając się wspólnie małżonkowie zaoszczędzą więc 9 582,06 (35 470,06 zł - 25 888 zł).