Pożyczki w gronie najbliższej rodziny (m.in. małżonek, dzieci, wnuki, rodzice, dziadkowie, rodzeństwo, teściowie) o wartości do 9637 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat z zasady nie muszą być nigdzie zgłaszane i nie są opodatkowane. Wyższe pożyczki w kręgu najbliższych także mogą być nieopodatkowane pod warunkiem jednak, gdy zostaną zgłoszone w urzędzie skarbowym i zostaną udokumentowane.

Zgodnie z prawem każda pożyczka wiąże się z koniecznością zapłacenia podatku od czynności cywilnoprawnych (skrót: pcc) w wysokości 2 procent. Od tej zasady istnieje jednak szereg wyjątków, gdy tego podatku można uniknąć.

Taka sytuacja zachodzi m.in. gdy pożyczka pochodzi od najbliższej rodziny i nie przekracza kwoty 9637 zł od jednej osoby w ciągu 5 lat. Przy czym za najbliższą rodzinę (zwaną w ustawie I grupą podatkową) uznawani są: małżonek, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowie, pradziadkowie), pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha oraz teściowie. Zatem pożyczka 9000 zł od rodziców lub 5000 od brata nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, nie wymaga dokumentowania w urzedzie skarbowym ani składania żadnych deklaracji.

Co jednak, gdy kwota pożyczki od najbliższej rodziny przekracza 9637 zł? Wówczas zapłacenia 2 procent podatku można uniknąć - niezależnie od kwoty pożyczki - pod dwoma warunkami:

  • złożenie deklaracji PCC-3 w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych właściwemu organowi podatkowemu w terminie 14 dni od daty dokonania czynności oraz
  • udokumentowanie otrzymania przez biorącego pożyczkę pieniędzy na rachunek bankowy (albo w SKOK-u) lub przekazem pocztowym.

Ta możliwość nie może być jednak zastosowana w przypadku pożyczek między teściami, zięciem i synową. Pozostali członkowie najbliższej rodziny mogą korzystać z tego przywileju podatkowego bez obaw o naruszenie prawa. Należy jednak dochować dwóch wymagań, które zostały wyżej opisane, czyli: złożenie w urzędzie skarbowym deklaracji PCC-3 oraz udokumentowanie pożyczki przelewem lub przekazem pocztowym.

W trakcie przygotowywania przelewu lub przekazu należy zwrócić uwagę, by w rubryce "tytułem" wpisać jednoznacznie, że chodzi o pożyczkę, a nie np. nieokreślony przelew środków. Najlepiej zatem wpisać słowo "pożyczka" w formularzu (na blankiecie). Ma to na celu upewnienie urzedu skarbowego, że dany dowód dokonania przelewu jest rzeczywiście dowodem udzielenia rodzinnej pożyczki.

Na złożenie deklaracji PCC-14 mamy 14 dni liczone od dnia dokonania czynności, czyli w tym przypadku przelewu lub zawarcia pisemnej umowy pożyczkowej.

Co w sytuacji, gdy udzielone pożyczki o wartości ponad 9637 zł zsumowanej w ciągu 5 lat od jednej osoby nie została zgłoszona do urzędu skarbowego? Jeśli urząd skarbowy ustali taką okoliczność w toku kontroli, wówczas ma prawo zażądać zapłacenia nie 2 procent, ale aż 20 procent podatku od czynności cywilnoprawnej.

Podstawa prawna: