To, czy będzie musiał opłacać składki, zależy od trzech okoliczności. Są to: rodzaj świadczenia, rodzaj działalności oraz wysokość przychodów
Niesatysfakcjonująca wysokość świadczenia rentowego sprawia, że wielu rencistów jest aktywnych zawodowo. Niektórzy z nich zatrudnienie na podstawie umowy o pracę łączą z pozarolniczą działalnością. Wątpliwości budzi, jak w takiej sytuacji przedstawia się sprawa obciążeń na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne.
Jeżeli chodzi o składki na ubezpieczenia społeczne, to obciążenia z tego tytułu, w przypadku gdy rencista łączy zatrudnienie w ramach stosunku pracy z wykonywaniem pozarolniczej działalności, uzależnione są od trzech okoliczności: rodzaju pobieranej renty, rodzaju wykonywanej pozarolniczej działalności oraz wysokości przychodów ze stosunku pracy.
Rencista, który ma ustalone prawo do renty innej niż renta z tytułu niezdolności do pracy wypłacana przez ZUS (np. renty rodzinnej, rolniczej renty z tytułu niezdolności do pracy), jak również rencista, który wykonuje inną pozarolniczą działalność niż pozarolnicza działalność gospodarcza (np. pozarolnicza działalność wspólnika jednoosobowej spółki z o.o., spółki jawnej, spółki partnerskiej lub spółki komandytowej), z tytułu wykonywania pozarolniczej działalności podlega tylko dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowemu. W przypadku takiego rencisty tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych jest więc tylko i wyłącznie stosunek pracy.
Inaczej przedstawia się sytuacja tych rencistów, którzy mają ustalone prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy wypłacanej przez ZUS i na dodatek wykonywana przez nich pozarolnicza działalność to pozarolnicza działalność gospodarcza. W ich przypadku o zakresie obciążeń z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne rozstrzyga wysokość przychodów ze stosunku pracy, która stanowi podstawę wymiaru składek na pracownicze ubezpieczenia emerytalne i rentowe.
Jeżeli przychody ze stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca są co najmniej równe kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę, pozarolnicza działalność gospodarcza stanowi tytuł tylko do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnego i rentowego. Jeżeli zaś przychody ze stosunku pracy w przeliczeniu na okres miesiąca są niższe od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, rencista jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznym również z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej. Pozarolnicza działalność gospodarcza stanowi dla takiego rencisty tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych aż do dnia ustalenia prawa do emerytury.
Bez względu na rodzaj pobieranej renty, rodzaj wykonywanej pozarolniczej działalności oraz wysokość przychodów ze stosunku pracy zasadniczo składka na ubezpieczenie zdrowotne rencisty, który łączy zatrudnienie w ramach stosunku pracy z wykonywaniem pozarolniczej działalności, jest należna z każdego tytułu, a więc z tytułu pobierania renty, stosunku pracy oraz pozarolniczej działalności.
Jedynie w przypadku gdy świadczenie rentowe nie przekracza miesięcznie kwoty minimalnego wynagrodzenia, rencista nie ma obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu pozarolniczej działalności, jeżeli:
1) uzyskuje dodatkowe przychody z tego tytułu w wysokości nieprzekraczającej miesięcznie 50 proc. kwoty najniższej emerytury lub
2) opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 6 oraz art. 9 ust. 1, 1a, 4c i 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 121).
Art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz c i pkt 16 oraz art. 82 ust. 1 i 8 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 ze zm.).