W maju br. Trybunał Konstytucyjny orzeknie w sprawie konstytucyjności przepisów o szczepieniach obowiązkowych. Wszystko za sprawą skargi, złożonej do Trybunału Konstytucyjnego w 2019 r. przez matkę odmawiającą zaszczepienia swojego dziecka. Na kobietę została nałożona grzywna przez wojewodę, a następnie wystawiony w jej sprawie przez inspektora sanitarnego tytuł wykonawczy. Mimo odwołania matki, minister zdrowia utrzymał wymienione decyzje w mocy, a skargi kobiety zostały oddalone kolejno przez Wojewódzki Sąd Administracyjny i Naczelny Sąd Administracyjny.
Jak stwierdził Naczelny Sąd Administracyjny, w związku z istnieniem obowiązku szczepienia ochronnego, nałożenie grzywny, która ma przymusić rodziców do zaszczepienia dziecka, jest zgodne z prawem.
Szczepienie przeciwko jakim chorom zaliczamy do szczepień obowiązkowych?
Lista chorób, przeciwko którym należy zaszczepić dziecko wynika z Rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie obowiązkowych szczepień ochronnych. Obowiązkowe szczepienia ochronne to szczepienia przeciwko:
- gruźlicy,
- wirusowemu zapaleniu wątroby typu B,
- błonicy,
- krztuścowi,
- tężcowi,
- ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis),
- odrze,
- śwince,
- różyczce,
- inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym),
- inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, zakażeniom wywołanym przez rotawirusy, ospie wietrznej.
Obowiązkowe szczepienia ochronne a prawo
Konieczność poddawania się szczepieniom ochronnym zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych jest obowiązkiem prawnym wynikającym wprost z art. 5 pkt 1 lit. b oraz art. 17 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. W stosunku do dzieci odpowiedzialność za wykonanie szczepień ochronnych spoczywa na rodzicach lub opiekunach. Z wyjątkiem szczepień przeciwko wściekliźnie i tężcowi, obowiązkowi szczepień podlegają osoby przebywające w Polsce przez okres dłuższy niż 3 miesiące.
Co ważne, obowiązek poddawania się szczepieniom ochronnym, który wynika z ustawy, nie oznacza przymusowego wykonania szczepienia z zastosowaniem środków przymusu bezpośredniego. Brak realizacji wykonania obowiązku szczepienia może jednak powodować powstanie określonych konsekwencji prawnych wobec osoby uchylającej się od obowiązku.
Jakie sankcje grożą dziś za niezaszczepienie dziecka?
Za niewykonanie obowiązku szczepienia ochronnego, na podstawie odrębnych przepisów, grozi wymierzenie grzywny przez właściwe organy zabezpieczające obowiązek wykonywania szczepień ochronnych.