Hospicja perinatalne mają być wsparciem dla kobiet, które usłyszały diagnozę o ciężkich i nieodwracalnych wadach płodu. Ale choć NFZ ma środki na ten cel, tylko nieliczne kobiety szukają w nich pomocy.

Z danych zebranych przez DGP wynika, że w styczniu spadła liczba osób, które korzystały z opieki w hospicjach perinatalnych. Było ich o 10 proc. mniej w porównaniu ze styczniem zeszłego roku. I to mimo zmiany prawa po wyroku TK, który uznał aborcję z przesłanki mówiącej o ciężkich, w tym letalnych wadach płodu za niekonstytucyjną. Najwyraźniejszy spadek widać na Mazowszu: rok temu udzielono 78 porad, w tym roku tylko 55. W województwie dolnośląskim – było 5, są 3, zaś w łódzkim liczba pacjentek spadła z 3 do zera. To może być efekt ucieczki z aborcją za granicę, ale też spadku liczby wszystkich porodów. Jednak są miejsca, w których widać wzrost. Największy na Podkarpaciu, gdzie udzielono 14 świadczeń wobec jednego rok temu.
Paradoks polega na tym, że pieniądze na ten cel są. W zeszłym roku na podobną liczbę pacjentek (w 2019 r. było 476, rok później 496) NFZ zabezpieczył 1,8 mln zł. W całym 2019 r. wydał 563 tys. zł. – Na rok 2021 zabezpieczono 2,3 mln zł – mówi Sylwia Wądrzyk, dyrektor Biura Komunikacji Społecznej NFZ.
Więcej aborcji, mniej badań genetycznych. Stan gry miesiąc po publikacji wyroku TK
Więcej aborcji, mniej badań genetycznych. Stan gry miesiąc po publikacji wyroku TK

Zobacz również
Tyle że nie w całym kraju są finansowane przez płatnika. Działa 16 ośrodków w 12 województwach, nie ma ich m.in. w lubuskim, kujawsko-pomorskim, zachodniopomorskim. Zdaniem osób prowadzących hospicja kryteria są wyśrubowane, a NFZ płaci za rodzinę objętą opieką niespełna 1,5 tys. zł. Stowarzyszenie „Śląskie hospicjum perinatalne” nie ma kontraktu, utrzymuje się z datków. – Kobieta pod naszą opieką dostaję kompleksową pomoc, nie tylko psychologiczną. Pokrywamy koszty wizyty ginekologicznej, badań genetycznych, jeśli dają szansę doprecyzowania diagnozy – mówi Magdalena Wąsek-Buko. I badania po porodzie, jeśli zakończy się on śmiercią dziecka. Tak, by rodzice wiedzieli, czy jest ryzyko powtórzenia wady, gdyby zdecydowali się znów na ciążę.
Karolina Pawłowska z Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych im. ks. E. Dutkiewicza SAC w Gdańsku opowiada, że jej placówka działa w ramach środków zbieranych przez Fundację Hospicyjną. W 2018 r. wystąpiła o kontrakt do NFZ, ale go nie otrzymała. Ale, jak mówi, oferowana kwota na pacjentkę w ciąży to kropla w morzu potrzeb. Tym bardziej że w ramach NFZ piecza nad kobietą kończy się 28 dni po porodzie. – To absurd. Za krótko, by zapewnić pacjentce holistyczną opiekę i pomóc jej wyjść z traumy.
Centrum Opieki Perinatalnej św. Łazarza w Bydgoszczy nie prowadzi hospicjum stacjonarnego dla dzieci, więc nie może liczyć na finansowanie z funduszu. Z jego pomocy korzysta ok. 20 kobiet rocznie. – Spodziewaliśmy się większego zainteresowania po wyroku TK, ale tak nie jest. Jedynie zwiększyło się wsparcie – mówi nasza rozmówczyni. Chciałaby móc skuteczniej docierać do kobiet, które potrzebują pomocy. – Do nas lekarz nie może wystawić skierowania – wzdycha.
– W ramach planowanych zmian w ustawie „Za życiem” powinny pojawić się akty wykonawcze nakładające na medyków obowiązek informowania o istnieniu hospicjów perinatalnych – słyszymy w Fundacji Gajusz, która od 2013 r. prowadzi w woj. łódzkim hospicjum perinatalne. Tu w 2020 r. pod opieką było 26 rodzin, a mogłoby nawet 70. – W Łódzkiem co roku dokonywano z przesłanki embriopatologicznej ok. 100 aborcji. Teoretycznie liczba rodzin korzystających z naszej pomocy powinna radykalnie wzrosnąć. Na razie tego nie widzimy – dodaje Aleksandra Marciniak z Fundacji Gajusz.
Jednak trwają rozmowy, które prowadzi Rada Ogólnopolskiego Forum Pediatrycznej Opieki Paliatywnej, m.in. w sprawie wprowadzenia obowiązku informowania o opiece hospicjum perinatalnego w gabinetach. – Tak, by w przypadku badania, w wyniku którego postawiono rozpoznanie ciężkiej wady kwalifikującej do perinatalnej opieki hospicyjnej, na jego wyniku był zapis o możliwości skorzystania z niej. Dotyczy to też wyników badań wydawanych przez genetyków – mówi Ewa Liegman z hospicjum Tulipani w Gdańsku (ma dziś pod opieką cztery rodziny). A Magdalena Wąsek-Buko dodaje, że jako lekarce brak jej spotkania środowiska z przedstawicielami rządu. Jeśli hospicja perinatalne mają odgrywać tak ważną rolę, warto, by rządzący poznali ich pracę.