Dokumenty elektroniczne, e-faktury, czy elektroniczne zamówienia to biznesowa codzienność. A co z digitalizacją dokumentów transportowych? Niestety, nie wszystkie można wysyłać elektroniczne. Sporą wątpliwość wzbudza możliwość wykorzystywania w Polsce elektronicznego listu przewozowego (e-CMR).
Już w 2019 r. Polska ratyfikowała protokół dodatkowy do Konwencji o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) dotyczący elektronicznego listu przewozowego. Niestety, dokonano tego bez zgody Sejmu wyrażonej w ustawie, pomimo tego, że umowa dotyczy kwestii regulowanych ustawowo. Czy to zatem oznacza, że kierowca musi mieć dokument papierowy w kabinie?
eCMR – można, czy nie?
Prawo polskie nie jest spójne w tym zakresie. Ustawa o transporcie drogowym wskazuje na „konieczność używania dokumentacji papierowej na potrzeby kontroli drogowej i przestrzegania przepisów ustawy o transporcie drogowym”. Prawo przewozowe natomiast mówi, że „dowodem zawarcia umowy przewozu jest potwierdzony przez przewoźnika list przewozowy, którym może być także przekaz elektroniczny…”. Niestety, w związku z tym wykorzystaniu elektronicznego listu przewozowego towarzyszy niepewność. Z jednej strony, im wcześniej przedsiębiorca przejdzie na dokumentację elektroniczną, tym szybciej stanie się bardziej konkurencyjny, a także zminimalizuje swój negatywny wpływ na środowisko naturalne, co jest bardzo kuszące dla przewoźników.
Z drugiej, w sytuacji niepewności prawnej używanie elektronicznych listów przewozowych zamiast w tradycyjnej papierowej formie, może narazić go na negatywne skutki w relacjach cywilnoprawnych i publicznoprawnych.
Co na to Europa?
Korzyści z zastosowania elektronicznych listów przewozowych zauważyły władze UE, wydając Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1056 z dnia 15 lipca 2020 r. w sprawie elektronicznych informacji dotyczących transportu towarowego – Electronic Freight Transport Information eFTI. Jego celem jest zachęcenie do cyfryzacji transportu towarowego i logistyki, a tym samym zmniejszenie kosztów administracyjnych, poprawa zdolności właściwych organów w zakresie egzekwowania oraz zwiększenie efektywności i zrównoważonego charakteru transportu. Rozporządzenie eFTI uwzględnia wykorzystanie do przekazywania informacji objętych nim elektronicznych platform. E-CMR nie jest bezpośrednio objęty tym zakresem, jednak może być źródłem informacji o transporcie umieszczanych na platformie. Mówiąc wprost – dane w e-CMR i informacje wymagane przez organy regulujące UE mogą być identyczne, dlatego w obliczu nowego rozporządzenia dokument e-CMR może odgrywać kluczową rolę. Dodatkowo, obecnie funkcjonujące platformy do generowania elektronicznych listów przewozowych mogą zostać certyfikowane jako platformy eFTI, pod warunkiem że spełnią wymogi określone w rozporządzeniu. Co ważne - rozporządzenie eFTI będzie stosowane od 21 sierpnia 2024 r. we wszystkich krajach UE, więc czasu na przygotowanie rozwiązania nie ma wiele.
Perspektywa biznesu
Czy cyfryzacja dokumentów jest warta takiego wysiłku i uwagi? Najlepiej przedstawiają to liczby - obecnie list przewozowy drukujemy w 3 kopiach, co generuje koszty nie tylko papieru i sprzętu, ale również całego procesu zarządzania dokumentacją.
Cyfrowe dokumenty umożliwiają zmniejszenie czasu administracji z 23 do 9 minut, co niesie za sobą redukcję kosztów z 15,61 zł do 6,11 zł (obliczenia na podstawie przeciętnego wynagrodzenia w III kw. 2020 r.). Odchodząc od papieru w transporcie jesteśmy w stanie zaoszczędzić nawet 160 mln kartek i 360 mln drzew rocznie. Nie można pominąć aspektu przepływu informacji, który w przypadku elektronicznych dokumentów przewozowych ograniczy konieczność setek połączeń telefonicznych na rzecz dostępu do aktualnego statusu przewozu i dokumentów.
Biznes dostrzega szansę, jaką niesie za sobą cyfryzacja dokumentów. Zarówno firmy działające w branży TSL, jak i dostawcy rozwiązań – platformy eCMR są gotowi do działania. Proces zmian wspomaga również działalność organizacji GS1, która opracowała m.in. standardową strukturę elektronicznego dokumentu eCMR – UN/CEFACT. Platforma GreenTransit wdrożyła wspomnianą strukturę, która ułatwiła proces integracji z obecnie używanymi systemami TMS/WMS/ERP w firmach oraz zwiększyła poziom automatyzacji procesów.
Potrzeba szybkich zmian
Zarówno firmy, jak i najważniejsze w naszym kraju zrzeszenia działające na rzecz branży TSL, bardzo szybko zauważyły potrzebę zmian w ustawodawstwie. Polski rząd niewiele robi w kierunku możliwości dostosowania się do postanowień rozporządzenia eFTI. Prawo polskie nie jest z nim spójne i wymaga nowelizacji.
Z inicjatywą powołania niezależnego forum wspierającego zapisy rozporządzenia eFTI wystąpiły zarówno firmy – uczestnicy łańcucha dostaw, jak i zrzeszenia zajmujące się transportem. Na wniosek tych podmiotów organizacja GS1 Polska, jako niezależna i globalna jednostka standaryzująca stworzyła niezależne forum. Jego celem jest dialog między interesariuszami, umożliwiający identyfikację wspólnych wyzwań i wypracowanie propozycji nowelizacji przepisów. Uczestnikami forum, poza kluczowymi dostawcami rozwiązań e-CMR, czy operatorami logistycznymi i agencją celną są: Polski Instytut Transportu Drogowego, Polska Izba Spedycji i Logistyki, Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracodawców Transportu Nienormatywnego, Zrzeszenie Pracodawców – Transport i Logistyka Polska oraz Związek Międzynarodowych Przewoźników Drogowych. Wyniki prac forum będą pod koniec roku przedstawione Ministerstwu Infrastruktury.
Partner: GS1 Polska
Pobierz dodatek- Transport i Logistyka