Środki z KPO i FERC mają wspomóc rozwój sieci szerokopasmowych tam, gdzie biznesowo się to nie opłaca.
Prawie 1 mln gospodarstw domowych i innych użytkowników zostanie podłączonych do internetu za pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO). Inwestycje – na które przeznaczono 1,2 mld euro, czyli ok. 5,7 mld zł – będą realizowane w trzech etapach. W pierwszym dostęp do sieci szerokopasmowej uzyska 100 tys. gospodarstw domowych (do grudnia 2024 r.), w kolejnym roku dojdzie 400 tys. użytkowników, a do 30 czerwca 2026 r. – pozostałe 431 tys.
Zgodnie z przedstawionym przez resort cyfryzacji (tę funkcję pełni obecnie kancelaria premiera) projektem rozporządzenia pieniądze z KPO zostaną przeznaczone na łącza o przepustowości co najmniej 100 Mb/s. Wsparcie obejmie inwestycje telekomunikacyjne realizowane tam, gdzie tak szybkich sieci nie ma i najprawdopodobniej nie powstaną one w ciągu trzech lat na zasadach komercyjnych lub z udziałem innych środków publicznych.
Dostępu do internetu o takiej przepustowości – jak podaje KPRM – na koniec ubiegłego roku nie miała przeszło jedna czwarta gospodarstw domowych w Polsce (27,5 proc.). Z kolei prawie jedna piąta nie ma nawet sieci zapewniającej transfer z prędkością 30 Mb/s. Dotyczy to przede wszystkim obszarów wiejskich o niskiej gęstości zaludnienia i rozproszonej zabudowie, głównie w Polsce Wschodniej i Północno-Wschodniej – gdzie komercyjne inwestycje w budowę szybkiego internetu byłyby nieopłacalne.
Obecnie podłączanie takich białych plam jest wspierane w ramach programu operacyjnego „Cyfrowa Polska” (POCP 2014–2020), z którego na internet szerokopasmowy przeznaczono 4 mld zł. Dofinansowane w ten sposób inwestycje do 2023 r. mają zapewnić szybką sieć dla ponad 2 mln gospodarstw domowych. Urząd Komunikacji Elektronicznej ocenia jednak, że po zakończeniu inwestycji z POCP nadal ok. 16 proc. gospodarstw nie będzie miało co najmniej 30 Mb/s internetu.
Stąd drugi – przygotowywany przez resort cyfryzacji równolegle z KPO – program finansujący pokrywanie białych plam, tym razem z Funduszy Europejskich na Rozwój Cyfrowy (FERC). Z tego źródła na infrastrukturę szerokopasmową pójdzie ok. 800 mln euro.
Pieniądze w obu przypadkach będą przydzielane inwestującym w sieci firmom telekomunikacyjnym w formie bezzwrotnego wsparcia. Jak stwierdza KPRM, „ze względu na zbliżone warunki udzielania pomocy publicznej, jakie będą obowiązywać dla wsparcia udzielanego ze środków KPO i FERC, oba programy pomocowe będą względem siebie komplementarne”. Dla każdego będą jednak organizowane odrębne konkursy.
Konsultacje obu rozporządzeń regulujących dofinansowanie sieci szerokopasmowych – z KPO i FERC – potrwają do 19 września. Na wcześniejszym etapie prac branża w większości aprobowała proponowane przez resort zasady. Obecnie, po przedstawieniu projektów regulacji, sekcja operatorów telekomunikacyjnych z Krajowej Izby Gospodarczej Elektroniki i Telekomunikacji (KIGEiT) uważa, że należy rozszerzyć katalog wydatków kwalifikowanych – czyli objętych wsparciem. Chodzi mianowicie o koszty budowy przyłącza, których finansowania nie przewidziano ani w przypadku środków z KPO, ani FERC.
„Przyłącze jest warunkiem otwartości sieci” – argumentuje KIGEiT. Łączy ono bowiem instalację wewnątrz budynku z zewnętrzną siecią telekomunikacyjną. Zdaniem izby dotychczasowe doświadczenia wskazują, że „na obszarach, których dotyczy interwencja publiczna, dla wielu adresów koszt budowy przyłącza jest krytyczny i decyduje o nieopłacalności podłączenia”. Takie problemy pojawiają się w dostępie hurtowym – gdy jeden operator świadczy usługi na sieci drugiego.
Jeśli ten pierwszy („korzystający”) musi czekać na wybudowanie przyłącza, podnosi to koszty podłączenia abonenta, „czyniąc korzystanie z wybudowanej ze środków publicznych sieci nieopłacalnym” – argumentuje KIGEiT.
Izba chciałaby też włączyć do kwalifikowanych wydatków koszty zarządzania i obsługi sieci. Obecnie nie są one ujęte ze względu – jak wyjaśnia resort cyfryzacji – „na przewidywany brak możliwości sfinansowania tych kosztów w ramach budżetu KPO”.
Wprowadzenie przepisów regulujących dofinansowanie budowy sieci szerokopasmowych na obszarach białych plam będzie wykonaniem jednego z kamieni milowych KPO – niezbędnych do wypłaty środków przez Komisję Europejską. Ponadto powszechny dostęp do szybkiego internetu jest jednym z celów Narodowego Planu Szerokopasmowego, który zakłada, że do 2025 r. wszystkie gospodarstwa domowe w Polsce będą w zasięgu sieci o przepustowości co najmniej 100 Mb/s.
KPRM przewiduje, że razem z wydatkami operatorów wartość inwestycji w internet szerokopasmowy realizowanych do 2026 r. może przekroczyć 11 mld zł – z czego 9 mld zł będą stanowiły środki unijne. ©℗
